Zoute honing van Anna Boghiguian

 Nog tot 2 mei is in het SMAK in Gent een tentoonstelling te zien van de Armeens-Egyptisch-Canadese artieste Anna Boghiguian (°1946). In deze expositie met als titel "A Short Long History" vertelt ze op beeldende wijze geschiedenisverhalen via de productie van bepaalde dagelijkse producten zoals katoen, zout, rozen of honing en via plaatsen daaraan verbonden. 

Naast de nieuwste installatie speciaal gemaakt voor het SMAK over katoen (zie deze blog 10 januari 2021) zijn er vroegere werken te zien. Via haar installaties nodigt ze de toeschouwers uit op een reis naar andere plaatsen en andere tijden en naar de leefwereld van andere mensen. Na deze tentoonstelling is voor mij zout niet meer zomaar zout. Zout heeft en vertelt een sociale en economische geschiedenis die van belang is tot op vandaag. 

Een bezoek aan deze tentoonstelling leert je met andere ogen te kijken naar je eigen geschiedenis en de geschiedenis van je land en regio. Ze daagt je ook uit, als we weer mogen reizen, om met andere ogen te kijken als je op reis bent; ogen die zoeken naar de vele lagen die in een stad of streek te ontdekken zijn voor wie wil zien. 

Aan te raden want in deze reis-arme tijden is deze expo ook een reis doorheen de tijd en naar andere steden.

(eigen foto : Good Alianore is Coming)

(eigen foto : deel van installatie Salt traders)

Katoenplukkers aan de Schelde

 De in Kaïro geboren Armeense artieste Anna Boghiguian is momenteel te gast in het museum SMAK in Gent (expo nog tot 2 mei). Ze toont een installatie waarbij ze het textielverleden van de stad als uitgangspunt neemt. 

Ze voert je mee naar katoenplantages en de slavenarbeid, naar de verwerking van het katoen tot kledij, via de havens naar de weverijen in o.a. Gent. Ze toont het verhaal van menselijke inventiviteit, winstbejag, uitbuiting en massaproductie tot de uiteindelijke teloorgang van de textielindustrie in onze regio's. Tekeningen, scénes met uitgesneden figuren, flarden teksten (literaire of journalistieke)  zet de artieste in om haar verhaal te vertellen. Zo brengt ze, door andere ogen bekeken, een belangrijke periode van onze (industriële en economische) geschiedenis bij ons terug. 

Verfrissend en prikkelend, uitnodigend om ons meer bewust te zijn van én onze wortels én onze afhankelijkheid van vele andere mensen van de andere kant van de wereld. Een voorbije en toch niet voorbije geschiedenis zoals de titel van de tentoonstelling suggereert : A Short Long History.

Boeiend, een aanrader.

(eigen foto - 17 december 2020)

(foto Marc Deconinck - 17 december 2020)

Kris Martin in SMAK -2-

In het Gentse museum SMAK kan je nog tot begin januari 2021 kijken naar de expo "EXIT", een eerste overzichtstentoonstelling in België, met werk van de in Kortrijk geboren artiest Kris Martin.

Zijn installaties willen de toeschouwer aanzetten tot zelfreflectie : wie zijn wij als mens? wat vinden we belangrijk? en is dat dan werkelijk zo belangrijk?

De menselijke vergankelijkheid is iets wat Kris Martin sterk bezig houdt. In de beeldende kunsten is er een lange traditie van zogenaamde "vanitas"-schilderijen. Het Latijnse woord vanitas betekent ijdelheid, nietigheid. In de schilderkunst worden op de

©Frans Halsmuseum

zogenaamde vanitas-doeken voorwerpen weergegeven die herinneren aan de dood,  vergankelijkheid en nietigheid van de mens zoals een schedel, een zandloper, beenderen etc. Je ziet hier als voorbeeld een doek van Pieter Claesz uit 1625, te zien in het Frans Halsmuseum in Haarlem.

Kris Martin liet - enigszins in deze vanitastraditie -in zijn schedel scannen, plotten, afgieten en verzilveren. In de bezoekersgids schrijft hijzelf hierbij: "Het is de eerste schedel van een levende mens in de kunstgeschiedenis".

(eigen foto)

Nog een ander werk sluit aan bij het vanitas-thema.

Het werk "Spatium" bestaat uit 12 Lambda-prints van de binnenkant van de schedel van een jonge 15e-eeuwse monnik. Deze prints zijn uitvergrote foto's van delen van deze schedel en zonder deze toelichting zou je denken dat het satellietbeelden zijn van een woestijn. 

Kris Martin verbindt zo de grote wereld met het kleine leven van een mens en hij maakt zo een brug tussen de 15e eeuw en onze tijd.

Het beeld van deze schedels hebben eenzelfde effect als de klassieke vanitas-doeken: ons confronteren met onze eigen nietigheid en ijdelheid. 

Kris Martin in SMAK -1-

Nog tot 3 januari 2021 kan je werk gaan zien van de conceptuele kunstenaar Kris Martin in het Gentse Stedelijke Museum voor Actuele Kunst(SMAK). 

Hij stelt zich vragen over ons mens-zijn, onze plaats in de geschiedenis en in de ruimte. Hij plaatst vraagtekens bij het grote gedacht dat wij hebben van onszelf...

Zo vraagt hij zich af: wie is er idioot in onze tijd en samenleving? Zouden we niet mogen inzien hoe idioot we soms/vaak bezig zijn?

Zo kopieerde hij "De idioot" van F. Dostojevski maar verving de naam van het hoofdpersonage Myshkin door zijn eigen naam, Martin. Zo werd de artiest zelf de idioot...

Welk een groot gedacht hebben wij van onszelf, wij die denken dat we zorgeloos mogen leven in onze materiële overvloed?

Hij maakte daarrond deze installatie met als titel: "Holy Grail".

De artiest zegt hierover: 

"De beker van een bedelaar plaatste ik op een sokkel van lood. Rijken kunnen naar materiële onthechting streven, maar van rijkdom kunnen armen enkel dromen."

(eigen foto 26 juni 2020 )

Kapstokkunst

SMAK Gent viert dit jaar zijn twintigjarige museale bestaan met een grote greep uit hun vaste collectie, die getoond werd van 16 maart tot 29 september. 
Daarin kreeg de Zwitser Christophe Büchel (zoals reeds in 2017) een zaal ter beschikking voor een indringende installatie. Hij richt een klassieke tentoonstellingszaal in met schilderijen aan de muren en enkele sculpturen in het midden. Tot daar is alles gewoon. Maar dan laat er matrassen leggen en legt er vluchtelingen te slapen. Zo zie je een tandenborstel in de kader van een doek of zie je kleren hangen aan een tentoongestelde sculptuur.
Het beeld van Reinhard (D'Haese) "Sculptuur B (Insekt)" dient als kapstok.
Maar door de gehele setting geeft dit op een doordringende manier te denken over wat de echte waarde is van kunst(bezit).

In 2012 stonden er tijdens Beaufort sculpturen op het strand van Koksijde (of De Panne?) en daar ook zag ik bij een bezoek tijdens een warme augustusdag dat sculpturen best als kapstok dienstig kunnen zijn. In die strandsetting deed het geheel eerder humoristisch aan: een relativering van de 'hoge' kunst. 

Of hoe het ene beeld een heel ander soort kapstok kan zijn dan het andere beeld...

Leve de jungle.

Beeldend toont Rinus Van de Velde in zijn tentoonstelling in het SMAK in Gent een zoektocht naar een verdwenen of verbeelde stad die overwoekerd is door de natuur. De muurgrote zwart-wit tekeningen maken diepe indruk op de bezoeker en zijn artistieke zoektocht wordt uitgebreid beschreven doorheen de vele teksten. De woekerende jungle omringt a.h.w. de bezoeker van deze expositie.
De foto hierbij toont een fragment van de  maquette van een schip en daarachter een deel van een van de tekeningen van Van de Velde.

(eigen foto)

De dichte Peter Mangel Schots beschrijft ook een jungle, hier uitsluitend met woorden  Dit gedicht heb ik ontdekt in het laatste nummer van "Het Liegend Konijn" (2016/1, blz. 154)

8:25

In de woudreuzen van beton en glas nestelt
het hoogste ras, wij rekenaars.

Wij vatten in onweerlegbare cijfers : kindersterfte
en levensverwachting, de slaagkansen
van een stamceltransplantatie, het risico
op ongevallen, tandsteen, myopie en hagelschade
de brandbaarheid van Afrikaanse maskers
wat een kever in een vol-au-vent oplevert
hoeveel een straatsteen door een autoruit.

Hoog boven de kruinen van de stad fluiten we
riedels op het ritme van de statistiek.
De jungle geeft een voorschot
aan wie er orde en structuur in ziet.

Michael Buthe nog in het SMAK tot 5 juni

(eigen foto - Fenêtre, mixed media)

Michael Buthe nogmaals

(eigen foto)

Michael Buthe in het SMAK

(eigen foto's -  Taufkapelle mit Papa und Mama, details)

Michael Buthe een ontdekking in het SMAK in Gent

Terwijl ik naar het SMAK ging om Rinus Van de Velde te zien, kreeg ik er gratis bovenop de retrospectieve Michael Buthe.

Op het einde van de dag bleef Buthe mij meer bij dan Van de Velde. In zijn korte leven (1944-1994) heeft Buthe voluit geleefd voor zijn artistieke queeste. Hij heeft velerlei media uitgetest : textiel, sculptuur, installaties, tekeningen, schilderijen, collages, video en andere.  In al die werken voel je zijn gedrevenheid, zijn bezieldheid, zijn zoektocht. Er zijn werken bij die ondanks hun geringe afmetingen toch sterk aanspreken zoals zijn schilderijenreeks 'Das Totes Meer', terwijl zijn installatie 'Taufkapelle mit Papa und Mama' en andere grote werken uitnodigen om je te laten bevragen door het geheel en door de vele details. Je kan verdwalen in verhalen  of je kan filosoferen bij beelden, je kan ontroerd geraken of verward. Hij stelt vragen over hoe we onze plaats zien en innemen als mens in de mensenwereld en in de grote kosmos. Heel vaak is wat je wordt aangeboden pure poëzie.

Een aanrader, nog tot 5 juni.

(eigen foto's  : Honigtuch, details)

Rinus Van de Velde SMAK

Op 19 april bezochten we de tentoonstelling van Rinus Van de Velde in het Gentse museum SMAK. De installatie met tekeningen en decors was indrukwekkend. De kunstenaar geeft een inkijk in zijn atelier en zijn werkwijze. Dat is altijd boeiend. In deze digitale en virtuele tijden komt op deze manier het vakmanschap, het metier van de artiest op de voorgrond. Kunst is opnieuw een kunde.

Maar door de vele teksten stelt de kunstenaar zich ook voor als een denker, een intellectueel, iemand met een visie. Hij filosofeert over de mens en de maatschappij, over de rol van kunst in de samenleving, over wat waar is en wat vals, wat echt is en wat gemaakt is.

Als eindbeeld blijft mij vooral bij hoe deze tentoonstelling wil indruk maken door de vakmanschap van de artiest en zijn ploeg.

SMAK reflecties Michael Buthe (1)

Een foto van de retrospectieve Michael Buthe in het SMAK, Gent, genomen op 19 april.Deze boeiende tentoonstelling is nog te zien tot 5 juni 2016. Aanbevolen.

De dag na Brussel 22 maart 2016

Gisteren zouden we naar Brussel gaan, naar de kathedraal om Bill Viola te gaan zien.
De aanslagen in de ochtendspits beslisten daar anders over.

Hoe omgaan met de beeldenstroom van vernieling en geweld,
van lichamelijk en psychisch leed,
van ontreddering en angst,
van verbijstering en donkerte?
Ik wil niet meegesleurd worden in een spiraal van geweld en vergelding,
van haat en uitzichtloosheid.
Ik wil proberen mijn menselijkheid te bewaren en te verstevigen.
Daarom zocht ik woorden en beelden die mij daarbij steun geven.
Misschien sterken die ook iemand anders
en helpen ze onze veerkracht en vertrouwen te herwinnen.

Ik vond dit stukje gedicht uit Compositie 1  van Jan M. Meier in 'Het liegend konijn' van oktober 2015.

het verbaast hoe grof en onzorgvuldig
de steek is waarmee de wonde is
dichtgenaaid
de huid een vaal doek met vlekken
die alle grauw in vele kleuren hebben
toegeëigend

alsof je de opengescheurde tijd
weer dicht zou kunnen strijken
met nietjes zwarte gaten tenietdoen
het oude bloeden zou kunnen stelpen
met een open doekje

Dit gedicht werd geschreven naar aanleiding van werken van de Gentse kunstenares Berlinde de Bruyckere. Ik bezocht vorig jaar de overzichtstentoonstelling in het SMAK in Gent en nam daar o.a. deze foto. Op een andere manier toont het werk van Berlinde evenzeer gruwel als de nieuwsbeelden van gisteren.

(detail van het werk 'Kreupelhout')

Woord en beeld -10-

Jan M. Meier krijgt in het laatste nummer van "Het Liegend Konijn" (oktober 2015) een plaats met een reeks van vier gedichten die de titel dragen "Vier composities bij het werk van Berlinde de Bruyckere)".
Als dichter met je woord proberen in dialoog te treden met een beeldend kunstwerk blijft altijd een uitdaging. Ik vind dat zijn composities iets overbrengen van de beeldkracht die Berlinde de Bruyckere in haar sculpurale werken legt. De pijnlijkheid, de onontkoombaarheid van lijden is en blijft een ervaring voorbij alle woorden. Maar toch... Het gedicht maakt de verpletterende ervaring van lijden door de woorden meer beheersbaar, overzienbaar en maakt associaties naar de museale context.
Ik laat je meelezen met compositie 3. Zelf heb ik foto's genomen tijdens de indrukwekkende tentoonstelling in het SMAK in Gent gedurende dit voorjaar. Een van die foto's sluit, denk ik, helemaal aan bij het gedicht.

Compositie 3

het wit gebleekte gewei ontwapend
want uit elkaar gehaald
een vervreemd geraamte

in lijdzame banen gelegd
en opnieuw geknoopt
opgehangen

rode vegen geven kleur
met stof afgebonden stompjes
roepen een lichaam op
én de slachter

kitsch lost op in
de eenvoud van de schikking

de geboorte van een beeld