Villa Empain - familiezaken - 3 -

 Een laatste keer kom ik nog even terug op de tentoonstelling (nog tot eind mei) in de Brusselse Villa Empain "Family matters". 

Familie doet er toe...ook en misschien nog meer dan ooit in deze geglobaliseerde wereld. Dat hebben we ook ervaren tijdens de voorbije corona-jaren waar we zelfs gelimiteerd werden in onze contacten met familie. De lock-downs omwille van corona maakten zelfs familiefeesten onmogelijk en uitvaarten tot een schrale eenzame ervaring. Hoe lang alles zou duren wisten we niet, niet de virologen, niet de politici, niet de zorgsector... De Franse eerste minister zei dan ook dat de lock-down misschien nog verlengd zou moeten worden. Enkel bij 'goede' besmettingscijfers zou er een versoepeling kunnen worden doorgevoerd, of zoals het in het Frans klonk: si et seulement si...Als en enkel als de cijfers beteren. De Franse artieste Sandra Lecoq die meestal schildert, borduurde tijdens het begin van de coronacrisis een viertal doeken met als eerste werk de tekst van de minister en dan drie werken waarin zijzelf telkens iemand omhelst (haar levensgezel, haar zoon en zeer nabije vrienden). Een werk dat spreekt vanuit deze achtergrond.

(Sandra Lecoq: Si et seulement si
eigen foto van eerste twee werken
uit de reeks van vier)

Als uitsmijter van deze berichten over "Family Matters" nog een still die tegelijk een stilleven is uit het videowerk van Ariane Loze ("Chez Nous"). 

Een mooi expo waar je best je tijd voor neemt.

(eigen foto
still uit "Chez Nous" van Ariane Loze)

Villa Empain : familiezaken -2-

 In de tentoonstelling Family Matters ! nog te zien tot 28 mei in de Brusselse Villa Empain is er, zoals ik al eerder heb bericht, veel videowerk te zien. De meeste video's duren tussen de 2 en 10 minuten, maar de video van onze landgenote Ariane Loze duurt  wel ruim 23 minuten. Maar het is zeer de moeite die helemaal te bekijken, en wel om meerdere redenen.

Het waarmerk van deze artieste is dat zij alleen alle rollen speelt in haar videowerken. Hier speelt ze een familiebijeenkomst van vijf zussen en hun kinderen op kerstavond 'chez nous', in hun ouderlijke huis, waar de moeder zwaar ziek ligt in haar kamer op de verdieping. Dat is op zich al heel de moeite waard, maar ze bezorgt ook altijd enorm veel aandacht aan decors en kostumering en die spelen hun aandeel in het verhaal. De bijeenkomst is zwaar geladen, alhoewel alles luchtig begint en speels...en vele facetten van het familiegebeuren komen samen: leven en dood, jaloersheid en onbaatzuchtigheid, verlangens die al dan niet ingelost (kunnen) worden, verwachtingen en verzuchtingen...

Via bijgaande link kan je een kort kennismakingsfilmpje bekijken over deze mooie video. https://www.arianeloze.com/Chez-Nous

In de video wordt Frans gesproken maar er zijn Engelse ondertitels.

(eigen foto)

Met het belang van een stabiele jeugd wordt je geconfronteerd bij een installatie van de Libanese Maha Yammine. Haar werk heeft als titel "Wall" (muur) en je ziet ook een grote tentoonstellingsmuur zoals je die vaak kan zien in exposities : een grote witte blok waar je dan kunstwerken kan aan bevestigen en die je willekeurig in een ruimte kan neerpoten. De achtergrond van Yammine is hier dan wel belangrijk: ze is geboren in 1986 in Libanon, een land dat sedert jaar en dag wordt geteisterd door corruptie en burgeroorlogen. In de Villa Empain ontdek je dan dat de tentoonstellingsmuur van de artieste staat op een 'veld' van knikkers...Hoe bouw je je leven op vanuit zo'n instabiele basis??? En bij die knikkers denk ik dan nog aan kogels en al die miljoenen jongeren die ergens in de wereld opgroeien midden oorlogsgeweld en/of in een gewelddadige onstabiele leefomgeving.

Zo blijft de Boghosian-foundation trouw aan hun beleid met aandacht voor de actualiteit én voor de situatie in het Midden-Oosten. 

Villa Empain : familiezaken -1-

 "Alle gelukkige families zijn gelukkig op dezelfde manier; alle ongelukkige families zijn dit elk op hun eigen wijze." Dit citaat van Tolstoi uit zijn boek "Anna Karenina" is het motto van de nieuwe tentoonstelling  van de Boghossian Stichting in de Brusselse Villa Empain, de titel van de expo die loopt tot 28 mei is : "Family Matters". 

 Het thema 'familie' wordt er getoond via schilderijen, foto's en sculpturen, maar vooral in video's en installaties. We worden meegevoerd naar de verschillende manieren waarop familie betekenis en invloed heeft op een mensenleven. We zien grootouders, kinderen en kleinkinderen; we zien samenkomsten van families; we zien hoe mensen hun plaats zoeken in de wereld vanuit hun beleefde plaats in de familie waarin ze opgroeiden. 

Vooral de verschillende video's vragen wat tijd van de bezoeker, maar ik vond het zijn tijd meer dan waard. 

In de nieuwe reeks blogberichten over eten (Een hapje? Graag...) gaat het over verschillende aspecten van voeding en ook in deze expositie Family Matters zijn er meerdere eetmomenten te zien. 

Een van de eerste video's, 'Le repas' van de Franse Amélie Berrodier,  toont een familie die aan een lange tafel in stilte zit te eten. De stilte voelt ongemakkelijk en toont de onderliggende spanningen. Al kijkend besef je hoe belangrijk de gesprekken zijn tijdens een familiemaaltijd, maar tegelijk ook hoe de woorden soms problemen kunnen verdoezelen.

(Le repas ©Amélie Berrodier)

Een gelijkaardige sfeer spreekt uit de video 'All together now' van onze landgenoot Hans Op de Beeck, die drie types familie-etentjes toont, nl. bij een huwelijk, bij een verjaardag en bij een begrafenis. De sfeer van zo'n bijeenkomsten weet de cineast treffend te vatten en over te brengen. Iedere kijker herkent er zoveel in uit zijn eigen leven. De spiegel die ons wordt voorgehouden is tegelijk vol humor en mededogen én tegelijk ondanks alle stereotypering zo scherp en confronterend.

(eigen foto)

Familiezaken...geen ontkomen aan. Belangrijk en bepalend voor elk van ons, soms een zegen, soms een vloek. Maar familie doet er toe, hoe dan ook, of we willen of niet. Na een bezoek aan deze tentoonstelling kan je inderdaad alleen maar beamen: family matters!

Onder welke vlag ? Villa Empain -2-

 Nog tot 22 januari kan je de mooie tentoonstelling "Flags" bezoeken in de Brusselse Villa Empain. 

In een vorig bericht heb ik al getoond dat de symboolkracht van vlaggen niet zonder donkere of zo je wilt bloedrode kantjes is. Maar vlaggen zijn op zich ook heel vaak 'decoratief' en visueel verleidend. 

Enkele schilderijen uit de eerste helft van vorige eeuw tonen scenes uit Frankrijk (Raoul Dufy), Amerika (Frederick Childe Hassam) en België (Gustave De Smet) waar vlaggen centraal in beeld komen.

(eigen foto)

De Franse kunstenaar Franck Scurti is aanwezig met een boeket kunstbloemen, waarvan de blaadjes zijn beschilderd met de kleuren van verschillende nationale vlaggen. Het is zo dubbel: je ziet onmiddellijk hoe kunstmatig alles is en tegelijk denk je een droom te zien van één wereld waarin alle naties naast elkaar kunnen bloeien en leven. Ook de titel hierbij is dubbelhartig: "I Love You = UNO).

(eigen foto : Franck Scurti)

Zo ontdek je altijd weer hoe dubbelzinnig vlaggen zijn : kans tot schoonheid én tot wreedheid.

Onder welke vlag ? Villa Empain - 1 -

 Tot 22 januari 2023 kan je in de mooie Brusselse Villa Empain nog de tentoonstelling zien "Flags". De titel geeft het al aan: vlaggen worden getoond in al hun meerzinnigheid (als teken of symbool, als kunstwerk of decoratie, als protest of provocatie, als herinnering of inspiratie...).

Vele nationale vlaggen worden getoond en de verschillende presentaties tonen onmiddellijk hoe relatief vlaggen als dragers en toners van een identiteit zijn. Zo toont een werk van Gérard Fromager hoe in naam van een vlag (een identiteit, een idee, een religie, een sportclub,...) bloed wordt vergoten. 

(vier zeefdrukken uit de reeks "Le Rouge"  van Gérard Fromanger - eigen foto)

Vlaggen perken mensen in binnen één bepaalde groep. Maar in de loop der jaren verandert er veel. Nationaliteiten en dus nationale vlaggen zijn zo relatief... Onlangs nog schreef Marc Reynebeau het  in De Standaard (26 november) onder de titel: Rubens is van ons! :

 " Hij was Duitser, Brabander, Antwerpenaar, Belg en Vlaming." naar aanleiding van de eendimensionale cultuurpolitiek van de NVA in Antwerpen (en in Vlaanderen). In de tentoonstelling 'Flags' moest ik terugdenken aan dat artikel van Reynebeau. Een van de meest indrukwekkende beelden voor mij was een video van een Bosnische kunstenares  Gordana Andelic Galic. De video (een 11-tal minuten) toont de kunstenaar langs een verlaten weg lopend. Ze verzamelt een na een de tweeëntwintig (22) vlaggen die op het grondgebied Bosnië-Herzegovina hebben gehangen in de loop van de geschiedenis. Haar vracht wordt alsmaar lastiger om dragen tot ze eronder valt. Politici die dan één vlag uit die geschiedenis halen om hun eigen verhaal meer 'gezag' te geven maken dus in feite misbruik van de geschiedenis en proberen mensen zo te manipuleren. 

(still uit de video "Mantra" van Gordana Andelic Galic - eigen foto)

Het bezoek aan Flags helpt om de retoriek van groepen en naties te relativeren. Een vlag is een symbool, doch tegelijk 'maar' een symbool. 

Boghossianstichting : vrouwen vroeger en nu -4-

 Ter afronding van deze voorstelling 

van de tentoonstelling "Portrait of a Lady" 

nog enkele foto's met reflecties, 

genomen in de Villa Empain op 21 juni laatst. 

(hoe een notenhouten deur ook als 'spiegel' kan dienen)

(in het spiegelglas voor een foto van Seydou Keita
de reflectie van de foto 'Smoke and Veil' van William Klein) 

Boghossianstichting : vrouwen vroeger en nu -3-

 De expositie "Portrait of a Lady" (nog tot 4 september in de Villa Empain in Brussel) maakt vragen wakker door mooie beelden te tonen die echter in hun eenvoud toch blijven hangen en prikkelen.

Twee hedendaagse thema's die veel mensen bezig houden betreffen enerzijds de Westerse kolonisatie van zogenaamde 'wilde volkeren' in de 19e en 20e eeuw en anderzijds de gendervragen over je al dan niet goed voelen in het geslacht van je geboorte.

Bij het eerste thema zie je onder anderen een video van Nashashibi & Skaer "Why are you Angry?" (2017) waarin de filmers naar Tahiti trokken waar Paul Gauguin in de laatste jaren van zijn leven vele plaatselijke veelal héél jonge meisjes schilderde in een zogezegd paradijselijke omgeving. Zelfs zonder expliciete duiding voelt de kijker zich toch wat ongemakkelijk, tegelijk gefascineerd door de schoonheid van de vrouwen maar ook wat ongemakkelijk omdat je jezelf als een voyeur voelt die 'misbruik' maakt en die vrouwen tot object maakt van zijn eigen (kunst)plezier.  De titel van de video vergroot nog dat ongemak: waarom ben je boos? Via deze You Tube link(duur 5'04") kan je de makers kort horen vertellen over hun project (Engelstalig !). 

(eigen foto - still uit genoemde video)

Over de genderkwestie was ik onder de indruk van een groot werk dat heel teer oogt en toch ook sterk. Het is een aquarel gemaakt door Gauthier Hubert in de jaren 2016-2020 van 178,5 x 84 cm. en toont in heel zachte tinten een vakkundig en gevoelig beeld van een vrouw/man. De titel van het werk brengt ook hier weer een meerduidigheid binnen : "Blanche Neige morte" (dode Sneeuwwitje).

(©Gauthier Hubert)

Boghossianstichting : vrouwen vroeger en nu -2-

 Nog tot 4 september loopt de tentoonstelling "Portrait of a Lady" in de Brusselse Villa Empain. 

(Luba beeldje - eigen foto)

Thema is de representatie van de vrouw in de kunsten door de eeuwen heen. Van prehistorische beelden over Middeleeuwse en barokke schilderijen naar hedendaagse fotografie, schilderkunst en videokunst zien we hoe de vrouw volgens de inzichten van elk tijdsgewricht weer telkens op een andere manier werd voorgesteld. 

Er is ook plaats voor niet-westerse kunst van vroeger én nu. Goddelijk of menselijk, etherisch of sensueel, als bron van verlangen of inspiratie, als zwak of sterk... en de vele schakeringen daartussen. 

De expo vraagt om met aandacht bekeken te worden en de ideeën die de presentatie ondersteunen tot ons te laten doordringen.

(eigen foto met vooraan Hans-Peter Feldmann : Golden shoes with pins uit 2006)

 

Boghossianstichting - Vrouwen vroeger en nu - 1 -

 Nog tot begin september presenteert de Boghossianstichting in de Villa Empain in Brussel "Portrait of a Lady", een expositie die een staalkaart biedt van hoe vrouwen in de loop der tijden werden voorgesteld in de kunst (sculptuur-schilderijen-fotografie-video). 

Het grootste deel van de geschiedenis werden vrouwen door mannelijke artiesten verbeeld en die mannelijke blik wordt mooi geïllustreerd in deze expo. Maar vanaf circa de 20ste eeuw gaan vrouwen zelf ook meer op de voorgrond treden als kunstenaar en zo het mannelijke monopolie doorbreken. De tentoonstelling gaat ook niet de recente discussies over gender uit de weg in de laatste zalen. Met een kwaliteitsvolle selectie van kunstobjecten wordt de bezoeker meegenomen in méér dan 20 eeuwen kunstgeschiedenis en veranderingen in hoe vrouwen worden verbeeld. Een mooie tentoonstelling voor al wie van mooie kunst houdt en voor al wie ook wil nadenken over de plaats van vrouwen/gender in onze hedendaagse samenleving. 

(eigen foto - still uit de video 'Décor' van en met Ariane Loze - 2017)

Brussel Beiroet

De ontploffingen in de haven van Beiroet (Libanon) op 4 augustus 2020 vernietigden een groot deel van de stad, een heel deel van de zo noodzakelijke haveninfrastructuur en duizenden levens. Want naast de honderden doden en de duizenden fysisch gekwetsten werden ook diepe wonden geslagen in het hart en de geest van miljoenen Libanezen, of ze nu in Beiroet of in Libanon wonen of ergens elders in de wereld. Die dag was en is voor hen nog altijd een groot trauma.

(eigen foto videostill
van video gemaakt door ICONEM,
groep die zich inzet voor bedreigd cultureel erfgoed) 

 De expositie in de Villa Empain (Brussel) nog tot 6 februari toont vooral jonge Libanese artiesten, meestal geboren tijdens of na de burgeroorlog van 1975-1989. Als ik op deze tentoonstelling terugkijk, zie ik als het ware een soort artistiek vademecum over hoe mensen proberen trauma een plaats te geven in hun leven. 

Sommigen focussen zich op wat er gebeurd is en wat er veranderd is door de ontploffing : beelden van de ravage, foto's waar mensen of voorwerpen zijn witgeschilderd, een oudejaarsavond met vuurwerk die de knallen van 4 augustus weer tot leven brengen,...

(eigen foto 
Ayman Baalbaki  Zonder titel
acryl op doek - 2021)

Daarnaast proberen anderen de feiten te verklaren, redenen te vinden, hun gevoelens en gedachten onder woorden te brengen. En allen zoeken ze daarbij of daarnaast om hun wonden te helen. De slaap biedt soms een beetje rust of men gaat zich toeleggen op het kleine positieve zoals zorg voor planten of men gaat terug naar zijn geboortedorp ver weg van Beiroet om zichzelf te herontdekken. Terug naar de wortels. Terug naar de geborgenheid van je eigen familie. 

 Deze verscheidenheid in het zoeken naar een nieuw evenwicht na het trauma vind ik in deze expo zo ontroerend en hoopgevend. How will it end? Niemand weet het maar midden de geopolitieke machinaties zoeken mensen hun weg en ze zoeken hun geschiedenis te schrijven midden de ruïnes van de grote geschiedenis. Kleine mensen die grootmenselijk zoeken te leven midden grote conflicten.

Libanon in Brussel

 In een bericht van 27 november 2021 op deze blog vertelde ik over een tentoonstelling gezien in Parijs in het Institut du monde arabe. 

Werken van Libanese artiesten werden er getoond van net na de Tweede Wereldoorlog tot in de lente van 2021, dus na de verwoestende explosie van 4 augustus 2020 in de haven van Beiroet. 

Nu in Brussel, in de Villa Empain nog tot 6 februari, kan je gaan kijken naar een gelijkaardige tentoonstelling onder de titel : How will it end? Op wat zal de situatie in Libanon uitdraaien? Waar zal het met dat land en zijn decennialang geteisterde bevolking heengaan? Vragen die iedereen zich stelt als hij/zij maar een beetje begaan is met dat land en vooral met de mensen die er wonen en leven.

In Brussel ligt de focus helemaal op kunstenaars die op artistieke wijze reageerden op de catastrofe van 4 augustus 2020, de aanloop ernaartoe en de gevolgen ervan. Enkele werken dateren van voor de ontploffing maar geven dan wel een sfeer weer die zinnig is voor het zoeken naar een antwoord op de vraag how will it end?

Kunstenaars documenteren de ramp en de gevolgen, ze zoeken hoe er mee om te gaan, ze proberen de overweldigende en veelzijdige emoties die de explosie oproept uit te drukken.

Een paar kunstenaars zijn vertegenwoordigd in beide tentoonstellingen, zoals Etel Adnan en Ayman Baalbaki, maar voor het overige zijn er telkens andere namen te ontdekken.

Hier enkele sfeerbeelden van deze mooie expositie (eigen foto's).

Bomen en mensen met een herinnering -5-

 België mocht natuurlijk niet ontbreken in de expositie "Trees for memories", nu nog te zien in de Brusselse Villa Empain.

Hiervoor werd de kunstenares Berlinde De Bruyckere aangesproken.

Zij benaderde deze opdracht op haar eigen manier, helemaal in de lijn met haar andere werken tot nu toe.

Zij vertelt in de catalogus: "Ik koos ervoor om het blok te bedekken met een wasafgietsel van opeengestapelde dierenhuiden. Mijn werk heeft altijd te maken met de fundamentele menselijke zoektocht naar transformatie, transcendentie en verzoening in het aanschijn van de sterfelijkheid." 

(Berlinde De Bruyckere : Maquette Anderlecht - eigen foto)

De initiatiefnemer voor deze expo, eerst te zien in Berlijn, in de Reichstag aldaar in november 2018, is Volker-Johannes Trieb. Hij heeft een ietwat groter werk bestaande uit twee elementen die bij elkaar horen.

(eigen foto)

Er is een grote blok eikenhout (65x65x69 cm) met afgevijlde hoeken, zoals een reuzedobbelsteen. Op alle zichtbare wanden kan je lezen: Homo homini non lupus est(de mens is voor een andere mens géén wolf). De woorden staan op elke zijde in een telkens verschillende lettergrootte. De artiest wil ons duidelijk laten zien dat de mens er kan voor kiezen om de andere niet als concurrent-roofdier te benaderen.

En op de grond, gezaaid rond deze reuzedobbelsteen liggen vele kleine houten dobbelsteentjes, met op vijf zijden de normale bolletjes van een tot vijf, maar het zesde vlak toont dan het vredesteken. De artiest lijkt ons te waarschuwen: willen we blijven dobbelen om oorlog en vrede of willen we onszelf overstijgen door niet te blijven leven vanuit ons reptielenbrein dat zegt 'oog om oog'. 

Bomen en mensen met een herinnering -4-

 De indrukwekkende verzameling van bewerkte eikenhouten blokken in de Villa Empain wil bijdragen aan een zinvolle herdenking van Wereldoorlog I. (zie ook vorige berichten)

Nedko Solakov is een Bulgaarse kunstenaar die ik leerde kennen tijdens Dokumenta 12 en daarna nog vaak terug zag. Hij maakt heel vaak heel kleine tekeningen en brengt heel kleine ingrepen aan. Zijn meeste kunstwerken ogen heel speels. Ook het blok bewerkt door Solakov toont met zwarte inkt getekende figuurtjes. Deze vele kleine figuurtjes, mensen en dieren, zie je als het ware vliegen of zweven of glijden over het oppervlak. Alleen is er een heel grote kloof midden het blok waarheen deze figuranten lijken heen te drijven.

 

(eigen foto)

De grote barst in het blok blijkt volgens de titel de dood te zijn. De titel is heel duidelijk: Dead Warriors (ours and theirs). Oorlogsdoden, de onze én de hunne. In confrontatie met de dood zijn we allen gelijk : kleine figuranten.

De eigen speelse stijl krijgt mede door de titel plots een extra dimensie. En in de dood wordt het vijanddenken (wij tegen zij) zinloos en irrelevant. 

(eigen foto)

Bomen en mensen met een herinnering -3-

 Nog tot halfweg november kan je in de Villa Empain in Brussel de expo zien "Trees for memories" (zie ook vorige twee berichten).

De Armeense artiest Jean Boghossian in deze tentoonstellingsplek gerund door de Boghossian-stichting benadrukt hoe de spanning en kans op oorlog in onze tijd toch wel erg groot is.

(eigen foto)

De Ierse kunstenaar Sean Scully benadrukt dan weer het verlies aan zovele jonge talenten. Hij verzaagde zijn blok eikenhout tot een kleine kist. Over zijn werk vertelt hij in de catalogus het volgende : "Oorlog is grote dwaasheid en heeft nog nooit een probleem opgelost tussen volkeren én zal dat ook nooit doen. Oorlog maakt een nieuwe oorlog terwijl verdraagzaamheid verdraagzaamheid schept. De verloren en kapotgeschoten jongens zullen nooit de mogelijkheid hebben om iets toe te voegen aan onze geschiedenis. Zij allen zouden kunnen de naam dragen : Jean."

(eigen foto)

Bomen en mensen met een herinnering -2-

Zoals in een vorig bericht aangegeven kan je nog tot halfweg november in de Villa Empain de expositie zien 'Trees for Memories'.

Een reeks blokken eikenhout die nog getuigen waren van Wereldoorlog I in de Elzas werden nu bewerkt door artiesten tot boodschappers van vrede.

De bekende Indiase beeldenmaker Anish Kapoor leverde een bijdrage die helemaal is gemerkt door zijn stijl : een holte en felrode kleur. Een oorlog laat een leegte achter gekleurd door bloed?

De korte commentaar door Kapoor zelf bij zijn beeld spreekt voor zich.

(eigen foto)

Daarnaast wil ik nog een andere bijdrage tonen, nl. uit Thailand het werk zonder titel gemaakt door Rirkrit Tiravanija. De eiken blok getuigt van de oorlog in zijn gespletenheid maar tegelijk toont hij een weg naar verzoening omdat het hout/de oorlogsherinnering ook grondstof kan zijn voor een meer bezonnen levenshouding.

(eigen foto)

Bomen en mensen met een herinnering -1-

 De Groote Oorlog blijft mensen aanspreken en zijn impact is nog altijd heel sterk. Tijdens de herdenking honderd jaar Wereldoorlog I kreeg de Duitse beeldende kunstenaar Volker-Johannes Trieb een levering van massa's eiken boomstammen tot 8 meter lang, afkomstig uit Hirtzbach. Deze plek in de Elzas lag nabij het Sundgaufront. Bomen vertoonden nog sporen van de oorlog met kogelinslagen etc.

Trieb besloot om uit deze getuigen van de oorlog blokken te zagen van 30x30x30 cm. Trieb sprak dan een kunstenaar aan uit 31 landen die deelnamen aan WO I en vroeg er iets persoonlijks mee te doen, indachtig dat elke blok hout ook een getuige is van die oorlog.

In november 2018 waren deze sculpturen te zien in de Reichstag in Berlijn en in 2020 in het hoofdkwartier van de UN in New York. Sedert dan reizen ze rond over de wereld als 'boodschappers van vrede'.

Nu zijn ze nog tot halfweg november te zien in Brussel, in de Villa Empain. De kelderruimte is wat krap voor deze beelden en de belichting is niet altijd even optimaal, maar het blijft een indrukwekkende verzameling van boodschappen van vrede.

Hier een overzichtsfoto en de bijdrage van de Kroatische artiest Braco Dimitrijevic.

(eigen foto)

De Kroatische kunstenaar noemt zijn werk : One Second of Post Historic Time. Deze in Sarajevo geboren artiest heeft een kogel doorheen de houtblok geschoten met daarbij een plakaat die ons doet nadenken over de grilligheid van een mensenleven. Terwijl iemand geniet van muziek, beleeft een ander zijn ondergang. Gezien zijn achtergrond denken we natuurlijk ook aan de fatale knal in Sarajevo die uiteindelijk een helse oorlogsmachine op gang schoot.

(eigen foto)

Dit kunstwerk deed mij ook denken aan de honderden verhalen van soldaten in de loopgraven die door een (stom) toeval of dodelijk werden getroffen of juist aan de dood ontsnapten. Een moment die zij die het overleefden heel hun leven hebben meegedragen.

Aleppo in Brussel

 De Boghossianstichting in de Villa Empain is een centrum voor kunst en dialoog tussen de oosterse en westerse culturen. Deze stichting zorgt altijd weer voor mooie en interessante tentoonstellingen. In de Villa Empain wordt op het gelijkvloers en op de eerste verdieping meestal een kunstparcours uitgestippeld rond een bepaald thema, terwijl in de kelderverdieping doorgaans een meer documentaire opstelling te zien is. 

(eigen foto - 15 januari 2021)

Terwijl nu The Lighthouse te zien in (zie ook dit blog op 22 januari) in de Villa, toont men in de kelderverdieping  een documentair opgevatte tentoonstelling over de Syrische stad Aleppo, met als titel : Aleppo, een reis doorheen 5.000 jaar geschiedenis. Een belangrijke focus is de voorstelling van ICONEM, een organisatie die wereldwijd met de nieuwste technieken bedreigd erfgoed probeert te documenteren in functie van conservatie, restauratie en eventuele heropbouw. Ze bedienen zich daarbij van de nieuwste technieken zoals 3D-technologie.

(eigen foto 15 januari 2021)

(eigen foto 15/01/2021)

Deze expo is bijzonder instructief en brengt op een boeiende manier een pakkend beeld van een door oorlog zwaar geteisterde stad. Ik dacht spontaan aan de verwoeste steden in Vlaanderen en Noord-Frankrijk na Wereldoorlog I. Het geheel is op een eenvoudige maar indrukwekkende manier voorgesteld. 

Samen met The Lighthouse nog te zien tot 18 april. 

Licht in donkere dagen dank zij de Boghossianstichting

 De Boghossianstichting die haar uitvalsbasis heeft in de Villa Empain (Elsene - Brussel) wil een platform creëren voor ontmoeting tussen verschillende culturen. Ze vinden altijd weer goede kunstenaars uit Oost (Midden-Oosten; Noord-Afrika) en West (Europa; Noord- en Zuid- Amerika) rond een boeiend thema. 

(eigen foto 15 januari 2021
 fragment en reflectie van een werk 
van Mounir Fatmi: Jusqu'à preuve du contraire)

Nog tot 18 april kan je in de Villa Empain je overgeven aan het licht in velerlei facetten. "The Light House" illustreert als het ware een quote van Henri Alekan zoals je die kan lezen in de bezoekersgids: "Licht is tijdens ons leven onze eerste en onoverwinnelijke omgeving". De invalshoeken van de verschillende artiesten worden mee getekend door hun culturele achtergrond en hun persoonlijkheid. Speels en ernstig, subtiel en manifest, poëtisch en pamflettistisch, eenvoudig en technisch vernuftig... noem het maar op en je ontdekt het.

(eigen foto 15 januari 2021
Kimsooja : To Breathe)

 

Alweer een mooie tentoonstelling die beelden en ervaringen aanreikt waar je als bezoeker nog dagen kunt van leven. Volgens mij dus zeker een aanrader...en zuurstof in deze ongemakkelijke tijden.

Boghossian Foundation Ekphrasis - ter afronding-

Nog tot 9 februari brengt de Boghossian Foundation in Brussel een tentoonstelling over het woord in de (hedendaagse) beeldende kunst. 
Ik vind het altijd boeiend en spannend te ontdekken hoe beeldende kunstenaars woorden en letters gebruiken om ons aan te spreken en ons te doen nadenken over het wondere, bijzondere van taal.
In het grote salon van de Villa Empain stond een lettersculptuur van de Barcelonese kunstenaar Jaume Plensa (°1977). Deze artiest had ik in een vorige vorige editie van het kunstenfestival aan zee "Beaufort" gezien in de ruïnes van de abdij Ter Duinen in Koksijde. Zoals toen viel het mij ook nu op hoe zijn letterbeelden fascineren en je als toeschouwer blijven uitnodigen om rond en rond het beeld te lopen en te zoeken naar betekenisvolle woorden tussen de verstrengelde letterreeksen.

En dan wil ik mijn voorstelling van de tentoonstelling Ekphrasis afsluiten met de West-Vlaamse artiest Jan Vercruysse (1948-2018) en zijn 'Muziekdoos'. Een beeld van de sublieme nietigheid van de mens...

Boghossian Foundation Ekphrasis - vervolg-

In de tentoonstelling over het woord in de hedendaagse beeldende kunst was ik blij de Limburgse beeldende kunstenaar Fred Eerdekens (°1951) terug te zien. 
Ik leerde hem kennen in een editie van de kunstzomer van Watou met tekst-installaties in de kerk. Ik was verbaasd en ontroerd door de eenvoud van zijn werk daar: een gekromde metalen draad die dank zij een ingenieuze belichting een zin op de muur deed verschijnen. En niet zo maar een zin, maar een zin met zin.
Tussen de lijst van deelnemende kunstenaars in de villa Empain ontdekte ik zijn naam en ik was nieuwsgierig. In deze expositie zijn er twee heel verschillende werken te zien, maar telkens tovert hij een woord of zin tevoorschijn via de belichting. 
In de eetkamer van de villa zien we een soort maquette van een in puin staand huis. Als je binnen kijkt in dat huis, zie je een korte zin: I hate words. Wanneer mensen met verschillende meningen niet meer bereid zijn te praten, komt het tot een gewelddadige confrontatie en wordt het huis van onze wereld onbewoonbaar, zo lijkt de artiest te willen zeggen.

In de badkamer van mevrouw zien we dan weer een heel ander soort werk, teder en breekbaar en toch zo sterk sprekend.