Posts tonen met het label Dillemans. Alle posts tonen
Posts tonen met het label Dillemans. Alle posts tonen

maandag 14 oktober 2024

Bach in de bajes

 De Duitse literator Robert Gernhardt (Tallin 1937-Frankfurt 2006) schreef een vers 
waarbij hij vertrekkend van Bach nadenkt 
over de relatie van een kunstenaar en zijn oeuvre. 
De bloemlezer René Smeets vertaalde dit vers 
en nam het op in zijn bloemlezing 
Was alles maar Bach (uitg. P, Leuven, 2020, blz. 25).

BAJESKLANTEN

De geestelijke Bach is geweldig.
En de wereldse moet voor hem niet onderdoen.
Geen enkele noot is willekeurig,
elke klinkt zoals noten van Bach nu eenmaal doen.

Thomas Mann slaagde erin
zichzelf een leven lang trouw te blijven
en duizenden bladzijden
in Thomas Mann-stijl te schrijven.

Picasso geldt als een Proteus.
Men zag hem voortdurend van gedaante veranderen.
Toch zal men al zijn wendingen
Zonder uitzondering als typisch Picasso behandelen.

Van Brecht bestaan er veel gedichten.
Sommige zijn goed, andere niet slecht.
En heel wat zijn er nogal naast.
Maar ze zijn allemaal van Brecht.

Een kunstenaar is een gevangene
in zijn zelf gebouwde kerker.
De stenen, dat zijn zijn werken.
En de bajes wordt genoemd naar de werker.

De dichter heeft het over Picasso, Mann en Brecht 
die altijd herkenbaar blijven, 
maar hier een portret van Picasso 
door een hedendaagse schilder 
die ook altijd herkenbaar blijft, Sam Dillemans.
(Picasso door Sam Dillemans - eigen foto)


vrijdag 12 april 2024

Sam Dillemans - Landscapes - 4 -

 Kunstenaars geven ons vaak onze wereld terug op een nieuwe manier. We zien wat we dagelijks zien maar dank zij een video of schilderij of tekening zien we iets nieuws of anders. Muziek en literatuur kunnen zo ook eenzelfde effect hebben. Het vertrouwde wordt ons even 'vreemd' omdat we nieuwe aspecten ontdekken.
In de tentoonstelling van Sam Dillemans, nu afgelopen, bleef een landschap met koeien hangen omdat ik het niet direct kon kaderen, omdat ik er geen 'sluitend' verhaal bij kon zien, omdat ik het braaf geschilderd vind in vergelijking met de felle verftoetsen die ik associeer met een 'typische' Dillemans.
Zo werkte dat doek dan toch blijkbaar op mij in.
(Sam Dillemans ...uit de reeks Landscapes
foto  Marc Deconinck)


En enkele dagen geleden kwam dat schilderij zich terug in mijn geest wringen via een gedicht dat ik in de Plint Poëziekalender las op 2 april. Het vers is van Marjoleine de Vos uit haar bundel "Het waait" van 2008 (uitg. Van Oorschot).
Gedicht en schilderij gaan een dialoog aan die mij uitdaagt als poëzielezer én als schilderijenkijker. Beiden vragen om niet in de ratio te blijven hangen, wat de dag van vandaag geen simpele uitdaging is.

DICHTER ZIET KOE

Een koe dan, groot van melk en lijf
alleen maar kauwen op het gras
waaraan geen denkwerk of laat staan
een god te pas, slechts stront
en glanzend vel, haar Hera-oog
kan best bestaan met nooit een vraag.

En ziet zij ook de blauwe lucht
de bolle wolk vlak naast de kerk
geniet ze van dat zij als teken haast
de wei stoffeert, voor mij die droomt
te kunnen zijn als zij?

Ons kijken is nooit wijd genoeg
om zo alom te kunnen zijn
dat denken wel verdwijnen moet.
Laat mij daarom dit alles zijn, die koe
die wei, die wolkenlucht boven het dorp
en mij die kijkt erbij.

zaterdag 6 april 2024

Sam Dillemans Landscapes - 3 -

 Een derde keer laat ik je meegenieten van de afgelopen tentoonstelling 'Landscapes' van Sam Dillemans.
Zoals in het vorige bericht gezegd, zien we het leerproces van de schilder, die zijn voorbeelden imiteert en erop varieert, om dan zijn eigen weg te gaan en de 'meesters' te overtreffen.
Er waren op de expo heel wat meesterlijke doeken te zien. Hier wil ik er een even nader bekijken.
Veruit het grootste werk in de tentoonstelling is getiteld "De Maaier".
Er spelen meerdere motieven die soms knipogen naar andere schilders en naar eigen vroegere werken. Een vredig landschap met boer die op 'ouderwetse' wijze werkt op het veld met letterlijke paardenkracht verandert in een vijandig terrein, overvlogen door stuka gevechtsvliegtuigen met paarden de wild opschrikken. 
Schildertechnisch toont Dillemans zich weer op zijn best : hier hele dikke klodders verf en er vlak naast dun met verf geschetste lijnen waar je de canvas doorheen ziet. Een heftige ritmiek van dun en dik, fijn en grof, donker en hel geel. En dan ontdek je op het canvas in de rechterbenedenhoek midden de dikke verflagen een platgeduwde tube verf. 
(Sam Dillemans : De maaier 
foto: Marc Deconinck)


Het grote formaat zorgt dat er voor de toeschouwer geen ontkomen aan is. Dit fresco van leven en dood, vernieling en groei, van natuur en cultuur eist je aandacht en zoals het leven zelf, kan je er blijven naar kijken en altijd weer iets ontdekken.
(Sam Dillemans : De maaier detail
eigen foto)


 

donderdag 4 april 2024

Sam Dillemans Landscapes - 2 -

 Zoals in een vorig bericht aangegeven heb ik tijdens de laatste dagen nog de tentoonstelling  "Landscapes" van Sam Dillemans kunnen zien. In deze expo brengt de schilder Dillemans ook een soort hommage aan zijn schilders-leermeesters zoals onder anderen Van Gogh, Monet en Beckman. 
Hij toont zich een old-school-leerling die de stappen volgt van imitatio, variatio, aemulatio. De leerling-schilder imiteert eerst zijn meester. Eenmaal de technieken onder de knie probeert hij te variëren op de thema's van voorgangers om ten slotte te proberen de meester te overtreffen (aemulatio).
Een hele wand Van Gogh imitaties tonen een Dillemans die dicht bij zijn voorbeeld blijft.
(eigen foto)


Wat verder herneemt hij een werk van Monet maar hier dragen de verftoetsen een onmiskenbare Dillemans-stempel. 
(Dillemans : aan Claude
eigen foto)



vrijdag 29 maart 2024

Sam Dillemans Landscapes - 1 -

Net op de valreep voor de sluiting van de recente tentoonstelling met nieuw werk van Sam Dillemans in zijn eigen expositieruimte in Antwerpen (Eggestraat) zag ik deze nog. 

De titel "Landscapes" dekt de lading niet helemaal, maar inderdaad de meeste werken kan je als landschappen bekijken. Maar elk doek is vooral te zien als een altijd weer nieuwe blijk van het zoeken van de schilder wat hij kan doen met olieverf...op maagdelijk doek, op reeds eerder bewerkte doeken, op (in de kringwinkel) gevonden doeken van andere schilders en hoe hij via ritmes, volumes, figuren, kleuren... emoties en levenservaringen kan vertolken.
De veelheid doet duizelen: 216 werken zijn er te zien en toch heeft de schilder nog meer dan honderd werken geweigerd. De veelheid en de intensiteit van het getoonde verraden een vitaliteit en creativiteit die onuitputtelijk lijkt. Het bezoek aan deze tentoonstelling laadde mijn batterijen weer op en dat vervult mij met dankbaarheid. 
Waar het dagelijkse nieuws de mens dreigt naar beneden te trekken gaf deze expo mij een boost om ook het kleur en de altijd nieuwe dynamiek in onze samenleving te zoeken.
(eigen foto - een zicht op een muur in de expo)



zondag 10 november 2019

Wapenstilstand wanneer???

Op morgen 11 november herdenken we de wapenstilstand die het einde betekende van Wereldoorlog I en naar velen hoopten ook het einde van alle oorlogen. 
Alhoewel... de wapens zullen ook vandaag nog op vele plaatsen in de wereld klinken en het voor het zeggen hebben.
Ook vandaag zullen er jonge soldaten (soms nog kinderen) vallen onder de kogels...én daarom juist is het belangrijk dat 11 november op de kalender blijft staan als uitnodiging om stil te staan bij wat oorlog doet met mensen.
Kunstenaars helpen ons hierbij in muziek en spel, in woord en beeld. Zo breng ik vandaag hier de Franse dichter Arthur Rimbaud  (1854-1891) samen met de Antwerpse schilder Sam Dillemans (°1965) om de ontelbare slachtoffers van oorlogen te gedenken en om de vraag wakker te houden: waartoe?


(eigen foto - maart 2018 - expo "Goodbye to all that")






DE SLAPER IN HET DAL

Een kuil vol groen waar een rivier door zingt
Die kruid met flarden zilver onbesuisd
Bespat; vanaf de fiere bergkam blinkt
De zon: een klein dal dat van stralen bruist.

Een jong soldaat, blootshoofds, met open mond,
De nek in blauwe kers gedompeld, ligt
In open lucht te slapen op de grond,
Bleek in zijn groene bed vol plenzend licht.

Zijn voeten in het ijs, zo slaapt hij. Zwakjes
Lachend zoals een ziek kind, soest hij zachtjes:
Natuur, wieg hem vol warmte: kou lijdt hij.

De geuren doen zijn neusvleugels niet trillen;
Hij slaapt in de zon, één hand op zijn stille
Borst, rechts twee rode gaten in de zij.
(gedicht gelezen op de mooie poëzieblog van Wouter van Heiningen :'Zichtbaar alleen' - 5 november 2019)

dinsdag 29 oktober 2019

Sam Dillemans: Fighters

Nog tot 5 april 2020 kan je een grote verzameling schilderijen en tekeningen zien van Sam Dillemans in zijn tentoonstellingsruimte in de Eggestraat in Antwerpen.
Niet alleen de onderwerpen zijn 'vechters' maar je ziet ook hoe de schilder zelf vecht met zijn onderwerpen en met de verf om daarmee een krachtig, explosief en intensief verhaal te brengen van mens en materie. Een indrukwekkende verzameling die de moeite waard is.


(eigen foto 6 oktober 2019)

(eigen foto 6 oktober 2019)

(eigen foto 6 oktober 2019
portret van Antonio Tarver)


zondag 11 november 2018

11 november: de wapens zwijgen

Een cliché wil dat het einde van een oorlog wordt aangeduid met de woorden: nu zwijgen de wapens. Dat is natuurlijk juist. De geweren en de kanonnen schieten niet langer, de gevechtsvliegtuigen blijven aan de grond, de tanks staan stil, of veel vroeger nog: het gekletter van de zwaarden en van de ruiterij verstomt.
En toch: de oorlog verstomt niet, komt niet tot zwijgen, blijft ons toeschreeuwen, tot de dag van vandaag. Ook al wordt herdacht dat 'de Groote Oorlog' honderd jaar geleden is afgelopen, toch blijft hij duren. Het vredesverdrag van Versailles legde de kiemen voor vele conflicten die op meerdere plaatsen tot op vandaag duren, denken we maar aan het Midden Oosten (naast andere plaatsen).
Dat wordt ook getoond in de zopas begonnen tentoonstelling in het In Flanders Fields Museum in Ieper (nog tot 15/11/2019) met als sprekende titel: "To end all wars? Een bilan van de Eerste Wereldoorlog."

Met deze 11 november wordt een intense periode van herdenking afgesloten. Bij de aanvang, in 2014, was er groot aanbod met o.a. op literair gebied Het Liegend Konijn, het poëzietijdschrift onder redactie van Jozef Deleu, dat een themanummer uitbracht met als titel: Oorlog.
Peter Verhelst publiceerde daarin onder anderen dit gedicht (blz.414).

Ik herinner me hoe mist uit de rivier en uit de beken en sloten
aan land kruipt alsof het sneeuwt en de sneeuwvlokken niet op 
de grond vallen maar een halve meter boven de grond blijven hangen.

De stilte van omvallende bomen, één voor één vallen ze geruisloos, de dreun
waarmee ze neerploffen onhoorbaar maar we voelen het tot in onze vingertoppen.
Dreun na dreun.

De geluidloze schreeuw van zij die niet langer kunnen schreeuwen, met opengesperde
kaken, hun gebit, hun oogkassen. De stilte van de laarzen van wie er niet meer zijn.
Links, rechts, links, rechts. Al die hakken van wie er niet meer zijn. Overal kruipen
ze tevoorschijn, uit de rivier, uit beken en sloten, uit heuvels die geen echte heuvels zijn,
ze komen onder gras vandaan, uit rietkragen, onder de blauwe deken van 
vergeet-mij-nietjes vandaan, uit modder - vooral uit modder.
Schouder aan schouder.
In volstrekte stilte.
Gaan ze samen, op dezelfde seconde, door de knieën.
Als een bos dat omvalt.

In dit laatste herdenkingsjaar kan je ook nog enkele weken de eigen beeldende herdenking van de Antwerpse schilder Sam Dillemans gaan bekijken in zijn galerie. Zijn schilderijen zijn evenzovele geluidloze schreeuwen van zij die niet langer kunnen schreeuwen, toen niet, nu niet. Die expositie zien is de stilte horen van omvallende bomen, van neervallende jonge levens die vanuit de modder naar ons toe kruipen. Niet te missen. Zie ook mijn vroegere posts op deze blog (label Dillemans). Nog tot 16 december te bezoeken in Antwerpen.

(eigen foto - detail )

donderdag 5 april 2018

Blootvoets in de oorlog

De schilder Sam Dillemans is altijd opnieuw op zoek naar de mogelijkheden van het doek en de verf om zich te uiten. In zijn huidige tentoonstelling "Goodbye to all that" (tot midden december in zijn exporuimte in de Eggestraat 2, Antwerpen) zie je hoe hij goed heeft gekeken naar de meesters van de schilderkunst, oude meesters (El Greco, Goya, ...) en moderne meesters (Beckmann, Dix,...) maar ook hedendaagse meesters als Anselm Kieffer.
Een werk in het bijzonder deed mij denken aan de manier waarop Kieffer allerlei materialen verwerkt in zijn doeken, zoals stro, twijgen, zonnebloemen, steengruis, klei enz.. Zo krijgen de meeste werken van Kieffer driedimensionale allures. Dillemans is al jaren bezig om de materie olieverf te laten meespelen in zijn werken: dikke klodders verf of strepen uitgesmeerd met paletmes. Mocht je als toeschouwer de doeken kunnen strelen, dan zou je voelen hoe elk doek een hobbelig gelaagd tactiel landschap is onder je vingers.
Maar in één werk is Dillemans een stap verder gegaan door zoals Kieffer ook gaas, prikkeldraad, hout en andere materialen in zijn doek te integreren.

(eigen foto 10 maart 2018)




Je ziet in de foto hierboven een zijaanzicht op het bewuste doek.

(eigen foto
10 maart 2018)

De titel van het werk heb ik niet genoteerd omdat ik achteraf de catalogus zou kopen, maar net dat werk vind ik daar niet terug. Misschien is dit werk er op het laatst bij gekomen en heeft het dus de deadline van de cataloog niet meer gehaald??? Wordt dit het begin van een nieuwe wending in de artistieke zoektocht van Dillemans???


In dat werk was ik in het bijzonder getroffen door die ene schoenzool, die als het ware vastgezogen in de Vlaamse modder is achtergebleven als archeologische getuige van de miserie van een soldaat. De prikkeldraad erbij suggereert hoe de soldaat is blijven haperen en is doorgelopen met slechts één schoen.  Achtergebleven schoenen hebben een grote getuigkracht. Ze vertellen over een kwetsbare mens die zonder schoeisel onbeschermd zijn weg moet gaan. Ze vertellen over een levensweg die is gegaan, duizenden en duizenden stappen op zoek naar geluk, naar geliefden, naar werk of vertier, naar oorlog en strijd.



Of zoals bij een protest op 15 maart in Washington DC waar mensen 7000 paren schoenen zetten in het gras bij het Capitool om 7000 kinderen-slachtoffers van wapengeweld in de Verenigde Staten te gedenken. Schoenen die getuigen van verloren levens, van abrupt afgebroken levensverhalen, van oningeloste dromen.
(foto site ketnet karrewiet)

maandag 2 april 2018

Van zoete kindertranen tot Passchendaele 1917

Je bent op zoek naar een canvas dat gerust mag beschilderd zijn om zelf als artiest er verder je ding mee te doen. Dus slenter je wat rond in de Kringloopwinkel en je komt naar huis met een zeemzoet schilderijtje van dertien in een dozijn. Kijk maar....

Je hebt je laten aanspreken door de herdenking van de Groote Oorlog en je bent onder de indruk van het massale bloedvergieten in mensonterende omstandigheden aan het Westelijk Front, vooral de troosteloosheid van het ploeteren in de West-Vlaamse klei rond Ieper tijdens de derde slag bij Ieper of ook bekend als de slag om Passendale in 1917.
In boeken allerhande en op het wereldwijde net heb je foto's verzameld over die menselijke ellende. Je hield enkele foto's aan de kant omdat die voor jou een uitnodiging vormden voor een schilderij. Zo hield je ook deze foto van enkele mannen in het desolate kapotgeschoten "Passchendaele" over.





Zo zette Sam Dillemans, -want over hem gaat het hier- een schilderij op in zijn reeks over de Eerste Wereldoorlog, in de kleuren van die reeks: wit ,zwart en donkere aardetinten. Als drager gebruikte hij het wenende kind, dat hij liet 'meespreken' bij het tafereel van de soldaten stappend op de houten passerelles over de modder en het kapotgeschoten bos. Hij spaart hele strepen van het onderliggende doek om boomstammen te verbeelden en de centrale ondergelopen bommenkraters worden gedeeltelijk gevormd door het kindergezicht met zijn schuinkijkende oog en de dikke traan langs zijn wang.
Het resultaat ziet er dan zo uit:



Enerzijds moet je als toeschouwer even glimlachen omdat je dit soort zoete schilderijtjes vaak heb gezien in 'klassieke' huiskamers. Dillemans als artiest die leeft van en voor zijn kunst vindt het  evenwel niet beneden zijn stand om zo'n doek te recycleren. Maar ik kijk dan onmiddellijk nog eens: de tranen van dat kind zijn tranen om de oorlog. Is het onschuldige kind niet vermoord in die schimmige soldaten soms zelf nauwelijks de kinderjaren ontgroeit, die ronddolen over het slagveld? Of is het een kind van een van die soldaten die (vergeefs) wacht op zijn vader die aan het Vlaamse front vecht? En is het niet elk onschuldig kind dat anno 2018 weent in Syrië of in Venezuela, in Zuid-Soedan of in een vluchtelingenkamp ergens in Europa, in...?
Sam Dillemans kruipt zo onder onze huid als toeschouwer. We zien de schilder in zijn picturale kunnen maar we zien ook de mens die schilderend getuigt over wat oorlog doet met mensen, dus over wat mensen andere mensen aandoen.
In zijn expositieruimte te zien (Eggestraat 2 te Antwerpen, nog tot midden december 2018.

zaterdag 31 maart 2018

Dillemans toont de modder van Passchendaele anno 1917

Sam Dillemans liet zich voor zijn expositie over de Groote Oorlog "Goodbye to all that"  inspireren door foto's van de frontstreek rond Ieper en Passendale. In zijn eigen expositieruimte in de Eggestraat in Antwerpen kan je deze eigen schilderkundige blik op de oorlog zien  Je zal zien hoe hij rt zijn eigen picturaal en menselijke verhaal van maakt.




Een foto van een onder water gelopen loopgracht nabij Passendale in de zomer van 1917. een kapotgeschoten boomstam dient als steun voor een soldaat. Maar de slijkerige soldaat gaat bijna op in het desolate landschap. En als er geschoten wordt, moeten de militairen wel het water induiken om zich in veiligheid te stellen. Bemoedigend is dit allemaal niet, bemodderd des te meer.

















Sam Dillemans heeft in de tentoonstelling deze foto twee maal gebruikt als uitgangspunt voor een schilderij.
Het ene werk wordt ook gebruikt voor de flyers van de tentoonstelling.
Hij recycleerde hier een ander schilderijtje (90 x 60 cm) om zijn werk op te schilderen. We kunnen er onder andere een molen (of andersoortig ronde witte toren) zien, groene velden en mauve oranje luchten belicht door een ondergaande zon). Deze psychedelische kleuren geven aan het geheel een dreigende 'giftige' sfeer. De modderige brij aan de voeten van de eerste soldaat doet mij denken aan een lichaam (een gevallen mede-soldaat? een paard of muilezel?




























Hetzelfde motief herneemt hij op een groter doek (200 x 140 cm), waaronder ik een landschap vermoed dat Dillemans zelf enige jaren geleden heeft geschilderd, maar er nu blijkbaar niet meer tevreden over is. Ook andere landschappen uit zijn vorige expositie hebben hetzelfde lot ondergaan (zie rechts op de onderste foto op mijn blogpost van  26  maart laatst). Door de andere ondergrond is dit tweede werk veel contrastrijker en donkerder. De rode onderlaag roept bloed op en de heftige donkere wolkenhemel dreigt mee. De dikke smeuïge verfbehandeling voor de door bommen omgewoelde grond versterkt nog de modderigheid van het soldatenleven in deze menselijke hel. De soldaten gaan bijna op in het woeste lege landschap. Het beetje groen  (traditioneel de kleur van de hoop) verzacht voor even en geeft de ogen van de toeschouwer misschien even rust.
Boeiend om te zien hoe de kunstenaar altijd weer op zoek gaat naar zijn  picturale mogelijkheden.






maandag 26 maart 2018

Sam Dillemans verbeeldt de oorlogsgruwel

Nog tot 16 december toont de expressieve schilder Sam Dillemans in schilderijen en tekeningen de menselijke ellende van de oorlog, veelal vertrekkend vanuit foto's van het Westelijke Front in Vlaanderen en Noord-Frankrijk tijdens Wereldoorlog I. Daarover kon je meer lezen in mijn vorige blogpost van 24 maart laatst.
Hier een impressie via enkele foto's genomen bij een bezoek in zijn expositieruimte in de Eggestraat in Antwerpen op 10 maart.



zaterdag 24 maart 2018

De overweldigende oorlog van Sam Dillemans

Nog tot midden december is in zijn eigen expositieruimte een geheel van schilderijen te zien van Sam Dillemans (Eggestraat, Antwerpen) rond het thema oorlog. De titel van deze tentoonstelling luidt: Goodbye to all that - Paintings of the Great War.
(eigen foto)
Samen met mijn man die zelf ook schildert, bezocht ik deze expo op 10 maart. Ik was overweldigd. Alle schilderijen en tekeningen tonen telkens en telkens en telkens en telkens opnieuw hoe mensen lijden onder wat andere mensen hen aandoen in de meest rauwe vorm, die van de oorlog. De tonen zijn vooral zwart en wit, ook al is de ondergrond soms een kleurrijk doek. Ik denk dan spontaan: als mensen slechts in zwart of wit kunnen denken, komt er geweld en oorlog van. Respect en aandacht en openheid voor de kleur en de nuance in het samenleven maakt het leven soms ingewikkelder, maar voorkomt oorlog. 
 In de tentoonstelling is er geen rustpunt, doek na doek toont lijden en ontreddering, geweld en vernietiging. In alle werken is de mens aanwezig in zijn kwetsbaarheid en gewond zijn.  Zoals soldaten en gewone burgers in een oorlogsgebied onontkoombaar overweldigd worden door de oorlog (noem zelf maar een land of gebied anno 2018-keuze te over), zo werd ik als toeschouwer ook overweldigd.

Maar met een schilder naar deze tentoonstelling kijken leert ook het vakmanschap beter zien van de kunstenaar Sam Dillemans. Zijn trefzekerheid in figuratie en kleurgebruik ; zijn technische kunnen als tekenaar in tekeningen of  in schetsen met houtskool of verf ; zijn picturale vaardigheid als schilder met penseel, paletmes of de grove borstel: in elk werk zie je telkens weer zijn kunde. Hij kent ook nog eens zijn meesters in de schilderkunst.Sam  Dillemans brengt ook hier hulde aan de schilders die hij bewondert door houdingen, figuren of thema's van hen te verwerken in zijn doeken. Ik zag hoe hij heeft gekeken naar Max Beckmann of naar Goya, om er maar twee te noemen. Je geraakt dan als kijker overweldigd door zijn meesterschap én technisch én in beeldtaal.
(eigen foto)

Deze twee verschillende soorten 'overweldiging' vechten wel met elkaar (we blijven in oorlogstermen spreken). De bewondering voor zijn métier doet kijken naar deze werken als beeldende kunstwerken (hoe doet hij het), maar dan komt de soms verpletterende beleving van wat er afgebeeld wordt (wat zegt hij hier). Voor mij spreekt zijn meesterschap vooral hierin dat hij je als kijker dwingt om niet bij zijn vakmanschap te blijven steken maar altijd weer in het verhaal  binnentrekt.
Allen daarheen zou ik zeggen en laat je maar overweldigen. Ga dat zien om te beseffen hoe elke oorlog ontmenselijkt en om te ervaren dat via de kunst een weg gezocht kan worden om deze ontmenselijking te keren.
Klinkt dit enthousiast? Ja, zeker en vast. Vaut le détour.