GR wandelplezier in de buurt van Bottelare (Oost-Vlaanderen)

 

GR wandelplezier bis

 Het samenspannen van mens en natuur 

leidt soms tot wondermooie sculptuur.

Knotwilgen door de mens geknot en ge/vervormd,
door de krachten van de natuur 'gehouwen'
bij leven en bij dood

Film : A Hidden Life

 Het toenemende welzijn van de wereld is deels afhankelijk van onhistorische handelingen, daden die verglijden in de plooien van de geschiedenis. Over zo'n 'verloren', 'vergeten', 'verborgen' leven gaat het in de meest recente film van Terrence Malick. Een film gebaseerd op waargebeurde feiten.

Malick vertelt het leven van een Oostenrijkse boer, Franz Jagerstätter, die in zijn Alpendorp de enige is die weigert aan te sluiten bij de Nazipartij na de 'anschluss' (1938) door Duitsland. We zien hoe hij en zijn familie meer en meer geïsoleerd worden in hun gemeenschap en hoe de druk op deze 'buitenbeentjes' wordt opgevoerd. In 1943 wordt Franz alsnog opgeroepen voor militaire dienst. Hij gaat naar de kazerne waar hij zich moet aanmelden, maar weigert er een eed van trouw aan Hitler te zweren. Dit bekoopt hij uiteindelijk met zijn leven.

Malick toont zich een meester in deze film:  de grootse panorama's van de Alpen waar de kleine mens bijna onzichtbaar zijn werk doet op het ritme van de seizoenen, de schitterende fotografie van de beproefde liefde tussen Franz en zijn vrouw Fani, de close-ups van de verschillende figuren die proberen Franz op andere gedachten te brengen en dat alles wordt gedragen door een mooie muziekscore.

We volgen een man, die vanuit een diepdoorleefd geloof overtuigd is dat hij geen soldaat in actieve dienst wil zijn; hij wil wel nog ziekenzorger zijn, maar hoe dan ook: trouw en gehoorzaamheid zweren aan de Führer is voor hem onverzoenbaar met zijn katholieke geloof. Dàt geloof en de liefde van én voor zijn vrouw en kinderen houden hem staande tijdens zijn gevangenschap. 

Als kijker blijf je achter met de vraag: wat zou ik gedaan hebben? Hoe sterk is een overtuiging voor mij en hoe consequent wil/kan/durf ik te gaan? Nu in onze tijd er een groeiende polarisatie te merken is in de gedachten van mensen, kan er een moment komen van keuze die misschien niet letterlijk tot de dood leidt, maar mogelijks wel tot sociaal isolement. Wat dan?

A hidden life is een film waarin Malick een pleidooi houdt voor deze 'verborgen' levens die onze menselijkheid hoog houden midden moeilijke tijden. Deze verborgen levens die niet de grote geschiedenis veranderen zorgen wel voor het hooghouden van humaniteit in barbaarse tijden. Een film om best op groot scherm te bekijken: de prachtige natuurfotografie versterkt dan nog de nietigheid van de mens, maar hoe hij in zijn kleinheid en verborgenheid toch groots kan zijn. Een film die ons moet wakker houden zodat gewetensbezwaren hun plaats blijven hebben in een samenleving. Dan wordt welzijn gecreëerd en humaniteit.

GR wandelplezier

 Met dank aan corona bleven we, zoals de meesten, veelal dicht bij huis en zo ontdekten we (opnieuw) mooie stukjes in onze eigen ruime regio.

Dank zij de onvermoeibare inzet van vele wandelvrijwilligers is er in ons land een uitgebreid en fijnmazig net van Grote Route-paden. Deze verschillende GR-routes bieden veeldaags wandelplezier, maar er zijn nu ook een aantal dagstappers uitgewerkt zodat je van het ene station naar het andere kan stappen.

Tussen Gontrode en Munkzwalm ten zuiden van Gent waren er weidse panorama's te zien, wat je in ons dichtbebouwde landje niet altijd voor mogelijk houdt. Maar toch... Dank u, GR.

Ronse Villa Carpentier -2-

 Zoals in vorige post gezegd, kan je uitzonderlijk de Villa Carpentier in Ronse bezoeken, mits reservering.

"Alle rechte lijnen zijn gebogen" is het thema van de openluchttentoonstelling waarbij deze Horta-villa een van de locaties is. In het park van deze villa zijn meerdere mooie en/of intrigerende sculpturen te zien.

De Poolse artieste Tatiana Wolska (°1977) gebruikt gerecycleerde materialen voor haar poëtische ingrepen en beelden zoals je hieronder kan zien. 

Van de Fin Antti Laitinen (°1975) ligt in het park zijn werk "Nail Trunk", een zes meter lange stam van een omgevallen beuk, die bedekt werd met spijkers. Deze spijkerlaag vormt als het ware een nieuwe vreemde schors. 

Wat mensen de natuur toch al niet aandoen...😏

Ronse Villa Carpentier -1-

 Nog tot 27 september kan je op vrijdag-, zaterdag- of zondag vanaf 12u een openluchttentoonstelling bezoeken in Ronse met sculpturen en installaties. 

De bijzonderste locatie is de Villa Carpentier, ontworpen door Horta en gebouwd in de jaren 1898-1901. Dit buitenverblijf is nog te zien in zijn oorspronkelijke staat : geen verbouwingen of 'moderniseringen'. Deze locatie kan enkel op reservatie bezocht worden, omdat de villa bewoond is. In de villa zelf kan je enkel een deel van de benedenruimte bezoeken, maar zelfs deze beperkte inkijk is al de moeite waard. 

(globaal zicht op westgevel)

(zicht op de sgraffito op balkonmuur westgevel)

In het park rond de villa staan er meerdere beelden die een extra dimensie krijgen door de villa én soms een aparte invalshoek vormen voor de villa. 

(zicht op oostgevel 
doorkijkje door een sculptuur van
Sébastien Pauwels)

Bergues

Sedert 2008 is het oude vestingstadje St.Winoksbergen (de oude Vlaamse naam) ofte Bergues (de huidige Franse naam) wereldberoemd in Frankrijk dank zij de humorist Dany Boon, die deze plek uitkoos  voor het opnemen van zijn film 'Bienvenue chez les Ch'tis'.

De oude vestingmuur met vier poorten, de vestinggrachten, het belfort en de ruïnes van de benedictijnenabdij van St. Winok vormen voor de bezoeker de grote aantrekkingskracht van dit stadje. In Frans-Vlaanderen probeert men zich te bevestigen ten aanzien van het centralisme van 'Parijs' door het 'Vlaamse' karakter van de regio te benadrukken. Maar met Nederlands kom je niet echt ver...

(Tour Pointue - heropgebouwd na de vernieling
tijdens de Franse Revolutie)

(Tour Neckerstor - gebouwd in de 16e eeuw)

Cassel (Noord-Frankrijk) : grote markt

't is den oorlog da 'j hier were vindt...in Wervik

Bij een fietstocht langs het parcours van contreilive (initiatief van de intercommunale Leiedal nog tot eind oktober)  hield ik halt in het centrum van Wervik (de lus west van dit kunstenparcours) . Heel gericht had ik ooit het tabaksmuseum bezocht, maar het was nu voor het eerst dat ik in het centrum van deze grensplaats was. Tijdens Wereldoorlog I was deze plaats bezet door de Duitse troepen, met o.a. de schilder Max Beckmann als bekendste tijdelijke resident.  

Ik was zeer onder de indruk van het monument voor de oorlogsslachtoffers van Wervik, waar zowel militaire als burgerlijke slachtoffers als verzetslieden en krijgsgevangenen samen worden herdacht, van beide wereldoorlogen.

Het beeld zelf is al heel sprekend. Wat mij onmiddellijk opviel was dat dit geen oorlogsmonument was als een ander. Geen seriewerk en geen stereotiepe verbeelding van heldendom of patriottisme.

 Het gedenkteken werd ontworpen voor de slachtoffers van de Groote Oorlog en onthuld in 1923. De maker was zelf oud-strijder, nl. Jules Bernaerts. We zien een Belgische soldaat, met omzwachteld hoofd, zijn  geschramde helm op zijn linkerheup, geweer in zijn rechterhand en een zegekrans in zijn linker. Hij stapt in een verwoest landschap met brokstukken bezaaid. De oorlog heeft hij overleefd, maar de wonden draagt hij met zich mee.

Ik was even sterk ontroerd door de manier waarop de namen van oorlogsdoden zijn aangebracht. De doden van Wervik omringen in concentrische cirkels de soldaat die de moeizame zege aankondigt.

De namen zijn aangebracht in rode letters...ze hebben hun bloed vergoten. Ze zijn te lezen op de grond. Het is alsof de overlevende soldaat kijkt naar zijn gevallen makkers en gedode stadsgenoten. Zo kom ik aan een derde aspect dat mij ontroerde.

Ik was getroffen dat dit beeld niet op een sokkel of enig ander verhoog staat. Neen, je kan gewoon naast de soldaat gaan staan en hem als het ware omarmen... geen held maar een mens van onder ons, een mens met een eigen verhaal, zoals al die namen rondom hun eigen verhaal hebben. Nu er op vele plaatsen veel te doen is over standbeelden en herdenkingen, zag ik in Wervik een waardig gedenkteken dat de ellende van een oorlog niet ontkent maar vooral toont hoe gewone mensen slachtoffer waren.

Na de verheerlijking van generaal Foch en na het suggestieve en persoonlijke eerbetoon van de 'passage' van al die soldaten door Ruiz Vida (zie vorige blogposts) vond ik dit gedenkteken een aangrijpend signaal van een gemeenschap die haar oorlogsdoden niet wil vergeten.

 

't is den oorlog da 'j hier were vindt...in Cassel -2-

Het stadje Cassel heeft niet rechtstreeks geleden onder het krijgsgeweld van Wereldoorlog I, maar was toch nauw betrokken bij de oorlog als hoofdkwartier van Franse en Britse generaals.

In het Musée de Flandre, vroegere stadhuis, hield de generaal Foch zijn hoofdkwartier in de periode eind 1914-eerste helft 1915.

Het lokaal in het museum waar Foch zijn bureau had houdt de herinnering aan Foch en de Groote Oorlog levend, met een gevarieerd aanbod. Er zijn een aantal 'traditionele' verwijzers zoals bvb. een ontwerp van het grote ruiterstandbeeld van Foch dat als monument is uitgevoerd op de top van de Casselberg, maar er zijn -gelukkig- ook andere benaderingen.

Ik was zeer onder de indruk van een geheel van 16 kleine werkjes, die samen moeten worden bekeken. De artiest Manuel Ruiz Vida (°1970 Valenciennes) schilderde deze reeks olieverfwerkjes in 2005-2007 op radiogrammen, de eerste RX-foto's zoals die door Marie Curie aan het front in de Westhoek werden geïntroduceerd bij de medische militaire diensten. De verschillende schilderijtjes getuigen van een groot vakmanschap en het geheel roept op tot bezinning en stilte.

Het ensemble brengt ons als het ware naar een Britse militaire begraafplaats zoals er honderden zijn in Noord-Frankrijk en West-Vlaanderen. De schilder gaf zijn werk als titel mee: "Passages", ter herdenking van de passage van de honderdduizenden soldaten gedurende Wereldoorlog I in deze regio. Wellicht klinkt ook de associatie door van het over-lijden, de passage van leven naar dood.

Een heel ander soort herdenken van de oorlog in vergelijking met de bewieroking van Foch (zie vorige blogpost).

't is den oorlog da 'j hier were vindt...in Cassel -1-

Willem Vermandere bezingt de duizenden soldaten die gesneuveld zijn tijdens de Groote Oorlog in het lied met dezelfde titel en vertrekt daarbij van de ontelbare begraafplaatsen verspreid over de gehele Westhoek en Noord-Frankrijk. 

Maar de oorlog kom je ook anderzijds, buiten kerkhoven, tegen.

Zoals in het Noord-Franse stadje Cassel, kilometers ver achter de frontlijn, waar gedurende enige tijd de Franse generaal Foch zijn hoofdkwartier hield.

Meerdere plaatsen in de publieke ruimte herinneren hieraan.  

In deze eerste worp zien we het nationalistische eerbetoon en triomfalisme, met een conservatief-katholieke saus erbovenop.

Bronzen plaquette in de kerk

Ruiterstandbeeld in het park op de top
van de Kasselberg

 

Zomers Cassel

Tijdens de warme laatste dagen van juli bezocht ik Cassel (departement Nord- Frankrijk). 

De zomerse zon tekende de bijna lege stad (op de drukke Grote Markt na) tot een contrastrijk stilleven.

(Rue de Bergues 30 juli  ca. 15u30)

(Rue de Bergues - 30 juli
ca. 15u30 
de zon 'herschildert' het wegdek)

Cassel Musée de Flandre

In het kleine museum van Cassel (Frans-Vlaanderen) loopt er op dit moment een tentoonstelling met Vlaamse en Hollandse themaschilderijen over kerkinterieurs. Op 30 juli laatst bezocht ik deze expo, na telefonische reservatie.

  

De kwaliteit van de tentoongestelde werken is nogal ongelijk, maar de presentatie is héél mooi en stemmig en de beperkte toelichtingen helpen om de werken beter te 'lezen'. 

Er is uitleg over het verschil tussen protestantse kerken en katholieke kerken en over de functie van kerkgebouwen voor de plaatselijke samenleving.

Met twee metalen sculpturen van Wim Delvoye wordt een brug geslagen tussen verleden en heden. 

Een geslaagd geheel dat de toeschouwer niet alleen heel wat moois toont, maar ook het verleden dagelijkse leven dichterbij brengt.

Verlengd omwille van covid-19 tot 30 augustus 2020.

Meten is weten: vijfentwintigduizend miljard

In de Poëziekrant van sept/okt 2019 publiceerde de Nederlandse dichter Marc Tritsmans 
een reeks gedichten onder de titel "Litanie van de tijd". 
Deze reeks gaat over de vergankelijkheid van de mens, die verschillende levensfasen doormaakt 
vooraleer alles uitloopt op de dood. Uit deze litanie hier gedicht XI.

XI

Waarbij alles wat voor zo korte tijd            

(eigen foto
september 2017
park van kasteel Chenonceau)

zo wonderlijk ons ik heeft gevormd
als bij de explosie van een geluidloze

splinterbom opnieuw de wereld wordt
ingeslingerd:  kijk maar even van dichtbij
naar onze vijfentwintigduizend miljard

rode bloedcellen waarvan elke cel
tweehonderdzeventig miljoen moleculen
hemoglobine bevat die elk op hun beurt

zijn opgebouwd uit tienduizenden atomen.
En besef ten volle dat geen enkel
van deze atomen ooit verloren raakt.

Bacteriën, schimmels, planten, bomen, dieren,
mensen: alles ligt op vinkenslag. Voortaan
bestaan wij onwetend verder in wat leeft.
(Marc Tritsmans in Poëziekrant, jg. 43, nr.5, blz. 17)

Alles ligt op vinkenslag...en zoals we dit jaar geleerd hebben : ook virussen.

Marcel Gromaire in Roubaix...zijn fascinatie voor de stad

In de overzichtstentoonstelling "Marcel Gromaire", nog tot 20 september 2020 in La Piscine te Roubaix, zien we hoe deze Noord-Franse artiest in de loop der jaren als maar meer werd geboeid door het grootstedelijke. Zowel in zijn tekeningen als in zijn schilderijen komt de grootstad vaak voor, met Parijs en New York als voornaamste steden.

Je ziet als bezoeker hoe de kunstenaar probeert via de gebouwen en de keuze van zijn standpunt een impressie weer te geven van die urbane omgevingen.

Zoals in een eerdere post al opgemerkt zie je in deze werken géén mensen, het is de stad op zich die hier onderwerp is.

(Parijs - ets ca. 1936)

(New York : de punt van Manhattan - olieverf op doek - ca. 1951)