Brennepark 22 juli

(eigen foto Watou 2016)

over de kracht van mededogen - 05-

Tijdens de kunstenzomer van Watou wordt ons een spiegel voorgehouden: hoe gaan wij om met ander-zijn, met diversiteit? Laten we onze identiteit bevragen of schermen we onszelf af? Zien we de andere als uitnodiging tot empathie of niet?

Op een sterk beeldende manier doen de kunstwerken van Karine Bonneval dit ook, zoals je kan zien op de foto die ik genomen heb in het festivalhuis. In haar 'Série conversations' is dit het werk met als titel : Je voulais te dire. "Ik wilde je vertellen".
Er klinkt een verlangen naar gesprek en tegelijk een onvermogen. Zo herkenbaar menselijk.

Bij de reeks van Karine Bonneval dacht ik aan een aantal gedichten van de Zuid-Afrikaanse dichteres Antjie Krog, die ze schreef naar aanleiding van de zittingen van de waarheidscommissie(1995-1997).

In deze commissie werden daders en slachtoffers van het apartheidsregime met elkaar
geconfronteerd. De apartheid had jarenlang de gekleurde meerderheid van Zuid-Afrika herleid tot tweederangsburgers die weinig rechten hadden.
De blanke Afrikaners spreken vaak ook Afrikaans, een variant van het Nederlands.


Als Afrikaner-dichteres voelde de dichteres Antjie Krog zich ook betrokken partij, zij die schrijft in de taal van de verdrukker. Hier volgt het eerste gedicht van een reeks van 10 met als reekstitel land van genade en verdriet, gedichten naar aanleiding van de publieke zittingen van de  waarheidscommissie.  Na de originele Afrikaanse versie neem ik de vertaling over van Robert Dorsman.
(uit : Kleur komt nooit alleen. Gedichten, uitg. Podium, Amsterdam, 2002,  blz. 60-61)




tussen jou en my
hoe verskriklik
hoe wanhopig
hoe vernietig breek dit tussen jou en my

soveel verwonding vir waarheid
soveel verwoesting
so min het oorgebly vir oorlewing

waar gaan ons heen van hier?

jou stem slinger
in woede
langs die kil snerpende sweep van my verlede

hoe lank duur dit?
hoe lank vir'n stem
om 'n ander te bereik

in dié land so bloeiende tussen ons


De Nederlandse vertaling :
tussen jou en mij
hoe verschrikkelijk
hoe wanhopig
hoe vernietigend breekt het tussen jou en mij

zoveel verwonding in ruil voor waarheid
zoveel verwoesting
zo weinig is overgebleven om voor te overleven

waar gaan we heen van hier?

je stem slingert
woedend
langs de kil snerpende zweep van mijn verleden

hoe lang duurt het?
hoe lang voor een stem
een ander bereikt

in dit land dat zo bloedend tussen ons in ligt

Ik wilde je vertellen... je voulais te dire...

over de kracht van mededogen -04-

Het kunstenzomerfestival in het verre Watou biedt dit jaar veel moois voor het oog, voor het verstand en voor het hart. Aanbevolen!

Overal is er veel te zien, veel te lezen, veel te vragen, veel te verwonderen...

(eigen foto's )

over de kracht van mededogen - 03-

De ondertitel van het kunstenfestival Watou 2016 is heel duidelijk : over identiteit, diversiteit en empathie.
De eerste persoon die ons nu eens op subtiele, dan weer op heel duidelijke manier confronteert met diversiteit, met anders-zijn is vaak de meest nabije huisgenoot, een partner of vriend(in). Het anders-zijn van die eerste andere vraagt al dikwijls veel empathie.
Beeldend zag ik dit in het festivalhuis doorheen het werk van Karine Bonneval met haar Série conversations.

-eigen foto 22 juli 2016 - K.Bonneval : les ondes -

In het volgende gedicht van Marleen De Crée vind ik iets van de conversaties van Bonneval terug.

want wat uit de flarden
van mijn woorden je beeld
veranderlijk verenigt,
valt als de echo's uit in
de flanken van het geluid:
mijn breken en beminnen.
en ik herhaal je steeds,
veelvoudig en verward
van in de draden van
mijn zwijgen, gebonden aan
een land dat koninklijk
en bitter de stemmen deelt
in zijn verborgen licht.
en ik herhaal je toch 
in een gelijk begin van
veel en vaag begeren.
aan een vergankelijk verzuim.

(uit: Over de brug der aarzelingen, Poëziecentrum, 1990, blz. 141)

over de kracht van mededogen -02

De poëziezomer in Watou komt dit jaar sterk uit de hoek (uit de verre Westhoek, uit het verdomhoekje van minister Gatz). Visueel en poëticaal blijft er heel veel zich vasthaken in je geheugen.

Een blik in het parochiehuisje.

-eigen foto 22 juli 2016 -  via 'Miroir' van D.D.Trans uitzien op een intens toekijken-

Van Abbemuseum - Eindhoven

(eigen foto 2014)

Tulpen uit Amsterdam

Bij uitgeverij Hollands Diep verscheen begin dit jaar de laatste poëziebundel van Jan Vanriet: Moederland.
Het boek is een kleinood, waar zijn aquarellen en zijn gedichten met elkaar en met de lezer communiceren. De beelden ritmeren mee de bundel en versterken sommige verzen.

Vanriet zoekt zijn plaats in de eigen familiegeschiedenis en in de wereldgeschiedenis en hoe beiden door elkaar worden beïnvloed.
Hieruit laat ik je kennismaken met een gedicht dat  deze verstrengeling van zijn persoonlijke zoektocht met de grote geschiedenis mooi toont.

TULPEN UIT AMSTERDAM

Hij ziet zijn kleinkind
walsend door de kamer
walsend geruis in zwarte tule
eerst een sprookje van Halloween
dan Margot Fonteyn

Tulpen uit Amsterdam
als de lente komt
zingt het

Hij kijkt naar het maanvenster
Zijn herinnering is deze
Een ouder paar op uitstap naar Zeeland
Bij het haventje wonen vrome mensen
Klimrozen en taxus getuigen van een God
die erg op orde is gesteld

Duizend gele
duizend rooie
ik wens jou de allermooiste
zingt het

Het oudere paar in een stil museum
foto's van een oorlog
gekte in afgeknalde ogen

Maar hij ziet ook het ventje
piemelnaakt in een tobbe van zink
Het is alsof hij weer de zon voelt
en grootvader zit op een rieten visbak
naast het kanaal

De man vraagt zich af
hoe lang zijn tijdslint is
Het milde licht
en de ruit op de muur
glijden stilaan weg

Tulpen uit Amsterdam
als de lente komt
zingt het

(uit : Moederland. gedichten, blz. 106-107)

(foto gevonden op internet - tulpenfestival Amsterdam museumplein - 2016)