Schirn Kunsthalle

 Pal in het oude stadsdeel tussen de Römerberg en de Bartholomeüsdom ligt er in Frankfurt am Main een moderne tentoonstellingsruimte. De eigentijdse architectuur prangt zich tussen de heropgebouwde middeleeuwse burgerlijke en kerkelijke gebouwen. Het geheel krijgt daardoor een bijzondere spanning en uitstraling.

(Carlos Bunga foto Marc Deconinck)

Tijdens ons verblijf midden maart waren er drie verschillende expo's te zien. In de publieke doorgangsruimte (een rotonde) stond een installatie met oude meubelen en karton van de in Porto geboren Carlos Bunga (°1976). Deze artiest doet altijd architecturale ingrepen en zorgt daardoor voor een bevreemdende kijkervaring. Een 'huiselijk' meubel zoals een zetel of kast wordt tot steunpunt gemaakt voor een meterhoge kartonnen zuil. Hoe huiselijk is dat nog?

(Yuji Agematsu
foto: Marc Deconinck)

Binnen de kunsthalle was er een thematentoonstelling over wandelen (Walking), iets wat we in Europa massaal hebben (her)ontdekt tijdens de aflopende Covid-pandemie. Video's (o.a. Francis Alys), installaties, eigenzinnige kaarten, foto's brengen het wandelen in zijn veelvormigheid tot leven. Ik was onder anderen getroffen door een installatie van de Amerikaanse
kunstenaar Yuji Agematsu (°1956). Hij toont een geheel van 92 sigarettenverpakkingen in cellofaan waarin hij telkens enkele spulletjes heeft gestopt die hij tijdens wandelingen op zijn weg vond. Het lijken eerst een soort reliekhoudertjes tot de toeschouwer zich realiseert naar wat hij kijkt. Hoeveel zo'n verpakkingen zou de kunstenaar kunnen vullen met onze afval na een wandeling?

De tweede tentoonstelling in de Schirn Kunsthalle was van een heel andere aard. De titel van de expo is : Kunst für Keinen. Kunst voor niemand toont twaalf artiesten die door het Nazi-regime niet meer mochten en/of konden ten toon stellen

én die in Duitsland bleven. Ze bleven wel verder schilderen, tekenen, beeldhouwen...maar de dialoog tussen kunstwerk en publiek ontbrak in die periode 1933-1945. Ze werkten als het ware 'voor niemand'. Twaalf heel verschillende verhalen en heel verschillende soorten kunstwerken, maar de frustratie, pijn, angst en onzekerheid van ieder is zo merkbaar bij het rondwandelen doorheen deze mini-tentoonstellingen. Enkele van de getoonde kunstenaars zijn Otto Dix, Willi Baumeister, Jeanne Mammen (het affichebeeld is een van haar werken), Karl Hofer, Lea Grundig, Fritz Winter. Indrukwekkend vond ik het hoe de huidige generatie in Duitsland probeert die donkere bladzijden uit hun geschiedenis een plaats te geven. Zo werd bijvoorbeeld op zondagnamiddag een groepje lagere schoolkinderen door deze expo gegidst. Vroeg geleerd...

(Karl Hofer : Der Wächter 1936
eigen foto)

Met deze korte kennismaking mag het duidelijk zijn dat het aanbod van de Schirn Kunsthalle vraagt om gezien te worden.