Lenbach en graaf von Schack

 De Pruisische diplomaat graaf von Schack ontpopte zich in de tweede helft van de 19e eeuw tot een grote kunstmecenas voor eigentijdse artiesten. Zo bouwde hij een verzameling op met werken van Arnold Böcklin, Moritz von Schwind, Carl Spitzweg en Franz von Lenbach.

Bij deze laatste die leraar was aan de Munchense kunstacademie bestelde hij een reeks kopieën van Italiaans en Spaanse meesterwerken. Daar betaalde hij Lenbach rijkelijk voor. 

Graaf von Schack (1815-1894) liet bij testament zijn kunstverzameling na aan de Duitse keizer. In 1907 bouwde deze een apart onderkomen voor de collectie waar zij nog tot op de dag van vandaag kan bezocht worden. Sedert 1939 werd deze verzameling opgenomen in de Beierse staatscollectie.

Hier onder zie je hoe de eerste grote zaal van de galerie Schack volhangt met Lenbach die Velasquez, Titiaan, Tintoretto e.a. heel vakkundig kopieerde .

Bij het binnenkomen van de zaal was dit best wel even verwarrend. Wat zie ik hier???

Zeer goede kopieën dus...

(eigen foto's)

Lenbachhaus München : een picturale ontdekkingsreiziger Wassily Kandinsky

 De collectie van het Lenbachhaus in München bevat een schat aan vroege Kandinsky's. Maar je merkt als bezoeker hoe de schilder vanaf de jaren 1908-1909 op verkenning gaat om kleuren en vlakken meer te laten spreken via ritme en compositie. Wat je ziet moet een sfeer, een gevoel, een 'binnenkant' verbeelden en te sterke figuratie kan dat verhinderen. Zo komt hij tot een eigen taal van abstractie.

Hier enkele voorbeelden van die zoektocht/ontdekkingsreis.

(Kandinsky : Impression VI (Sonntag) 1911
eigen foto)

(Kandinsky : Improvisation 19 -1910
eigen foto)

(Kandinsky : Romantisches Landschaft 1911
foto : Marc Deconinck)

Lenbachhaus München : een denker en schilder Wassily Kandinsky

 De meest prominente kunstenaar in het Lenbachhaus die verbonden was aan de uitgave van de almanak Der blaue Reiter (1912) is de schilder en theoreticus Wassily Kandinsky. Hij is er vooral vertegenwoordigd met werken van voor WO I. Het zijn kleurige werken op glas of op doek en meestal figuratief. Hier en daar is er al een abstracter werk te zien, maar de grote meerderheid zijn figuratief en in die zin 'gemakkelijk' te lezen.

(Kandinsky : Berg 1909
eigen foto)

(Kandinsky : Pferden 1909
foto: Marc Deconinck)

Er is in één ruimte een expliciete band tussen de picturale vernieuwer  Kandinsky en de muzikale vernieuwer Arnold Schönberg. Ritme en (klank)kleur moeten voor Kandinsky uiting geven aan de onzichtbare, spirituele zijde van de natuur en het leven, zoals hij uitvoerig beschrijft in zijn werkje uit 1910 Uber das Geistige in der Kunst (in vertaling : Het geestelijke in de kunst). Terwijl je kijkt naar  Kandinsky  ['Impression III (Konzert)] kan je via een koptelefoon luisteren naar een concert van Schönberg (twee maal 1911).

Bij Kandinsky kan je nog groepjes mensen herkennen, maar zijn neiging naar abstractie is onmiskenbaar.

(Kandinsky : Impression III (Konzert) 1911
foto: © Google Art Project)

Lenbachhaus München : een schatkamer van Der Blaue Reiter Marc en Macke

 Dank zij de grote schenking van Gabrielle Münter is de  expressionistische kunstenaarsgroep die zich verzamelde net voor Wereldoorlog I en bekend werd als "Der blaue Reiter" overvloedig te bewonderen in het museum Lenbachhaus in München.

De enige uitgave van "Der blaue Reiter", een almanak in 1912 kan je er zien alsook heel veel schilderijen, tekeningen en enige sculpturen van artiesten uit die groep. 

Zoveel talent dat zich had verzameld om in de kunst nieuwe wegen te verkennen. Maar ook talent dat soms kort daarna vernietigd werd door het oorlogsgebeuren van Wereldoorlog I.

Hier bijvoorbeeld een schilderij van August Macke (vrouw voor hoedenwinkel), die reeds in de eerste maanden van de oorlog het leven liet.

En ook Franz Marc die aan het front in Frankrijk stierf in 1916, hier met een ree in een kloostertuin.

Wat hadden die twee ons nog allemaal kunnen bieden ware er niet die oorlog geweest???

(August Macke Hutladen 1914
eigen foto)

(Franz Marc 1912 : Ree in een kloostertuin
eigen foto)

Lenbachhaus München : een gulle schenker Gabriele Münter

 Het Lenbachhaus kreeg van Gabriele Münter in 1957 een zeer uitgebreide schenking met veel werken gerelateerd aan de almanak "Der blaue Reiter" (1912). Het is dan ook heel evident dat deze artieste in het museum aanwezig is met meerdere werken. Ook al bleef ze wat in de schaduw van Kandinsky en bentgenoten, toch mag ze er zeker zijn.

Hier twee werkjes, een grafisch werk uit 1908 dat ook werd afgedrukt in het eerste nummer van Der blaue Reiter nl. Onkel Sam und Gesellschaft (Spielzeug Nr. 3) en een portret van haar partner, Wassily Kandinsky uit 1911, nl. Mann am Tisch.

(©Lenbachhaus)

(eigen foto)

Lenbachhaus München : een kunstenaarswoning

 Het Lenbachhaus verwijst naar de schilder Franz von Lenbach die deze villa liet bouwen als duidelijk teken van zijn welslagen als artiest in het München van de jaren 1890-1900.

Een deel van de villa toont hoe deze man met zijn familie hier heeft geleefd. De inrichting toont zijn luxesmaak. Er zijn ook een aantal schilderijen van hemzelf te zien, zoals een portret van zijn dochter Marion in ridderuitrusting(1902), twee jaar voor hij stierf. 

En zoals zo vaak in München vinden we ook ten huize Lenbach de klassieke oudheid terug, in bustes, vazen, e.d. Italië en Griekenland zijn dan ook relatief dichtbij voor deze zuidelijke Duitse stad.

(kijkje in de villa van Franz von Lenbach - eigen foto)

(Franz von Lenbach: Marion Lenbach in Ritterrüstung 1902
detail - eigen foto)

 

Lenbachhaus München : een schatkamer van de moderne kunst

Een publiekslieveling in het Münchner Kunstareal is het Lenbachhaus.  De naam is ontleend aan een van de belangrijkste schilders uit het München van de tweede helft van de 19e eeuw : Franz von Lenbach (1836-1904). Deze schilder verwierf naam als portretschilder en verdiende ook veel door het maken van kopieën voor de rijke kunstliefhebber graaf Schack. Dank zij zijn succes liet hij zich een villa bouwen in Toscaanse stijl ca.1890. Zijn weduwe schonk de villa met de gehele inboedel en een groot deel van hun kunstcollectie met 19e eeuwse schilderkunst en werken van Lenbach zelf  in 1924 aan de Beierse staat. 

(eigen foto-bordes van de villa Lenbach)

Deze begon onmiddellijk aan de ontwikkeling van een museum met Münchense kunst uit de 19e en 20ste eeuw. Dit eerste museum werd geopend in 1929. Tijdens de naziperiode werd ook hun collectie 'gezuiverd'. De villa werd ook beschadigd tijdens WO II, maar vrij vlug opnieuw opgebouwd.

Voor het Lenbachhaus was 1957 een beslissend jaar. Dan schonk de toen tachtigjarige kunstenares Gabrielle Münter een ruim deel van haar eigen collectie aan het museum. Er waren vele vroege werken (voor 1914) van Wassily Kandinsky, heel veel van haar eigen werken en ook vele werken van andere schilders van Der Blaue Reiter (Franz Marc, August Macke, Marianne von Werefkin, Paul Klee en Alexej Jawlensky).

(eigen foto - tuin van de villa Lenbach met noordvleugel)

In de jaren 1990 en 2000 kwamen nog verbouwingen en uitbreidingen die zorgen dat dit museum nu veel ruimte biedt én voor haar vaste collectie én voor grotere tijdelijke tentoonstellingen. 

(eigen foto - façade van inkom van het museum)