Villa Stuck - Marinella Senatore

 In de villa Stuck zijn er in de aanbouw bij de oorspronkelijke villa tijdelijke tentoonstellingen met hedendaagse artiesten. Begin juli zag ik er de expo "We rise by lifting others" van Marinella Senatore(1977). Deze multidisciplinaire Italiaanse artieste verwoordde in de titel van expo al duidelijk haar boodschap: door anderen omhoog te tillen (te bevestigen, plaats te geven) groeien wij zelf ook. Vanuit de Villa zou er bij de afsluiting van de expo een optocht worden gehouden met buurtbewoners en sympathisanten en daarvoor had Senatore al heel wat vaandels gemaakt. De bonte kleuren sprongen op je af en de positiviteit van de artiesten werd zo visueel doorgegeven aan de bezoekers. Hoe naïef en simpel het ook moge klinken, tegelijk is het ook hartverwarmend in dit tijdsgewricht én het bevat een grote dosis mensenkennis.

(eigen foto's)

Villa Stuck München

 De villa Stuck in München is nu een museum, maar werd gebouwd anno 1898 als kunstenaarswoning voor Franz Ritter von Stuck (1863-1928), een symbolistisch schilder en beeldhouwer. De buitenkant oogt eerder klassiek, maar binnen is alles in art nouveau/art deco stijl ontworpen en versierd. 

In een bijbouw is er ruimte voor tentoonstellingen allerhande, met vooral nadruk op de hedendaagse kunsten.  Zo zou ik durven zeggen dat deze villa de Münchense tegenhanger is van de Brusselse villa Empain.

Maar waar zakenman Empain een strakke architectuur aanhield buiten én binnen, is er bij kunstenaar Stuck een sterk contrast tussen buiten en binnen.

(façade van Villa Stuck naar straatzijde - eigen foto)

Heel het interieur weerspiegelt de smaak en interesses van de bouwheer. Je wordt ondergedompeld in een sprookjessfeer met een donker randje. 

(muur- en plafondversiering van een van de woonkamers - eigen foto)

Het summum vond ik zijn grote atelier met een altaar toegewijd aan de zonde. Wat voor zijn tijd bijzonder schokkend zal geweest zijn. 

(altaar gewijd aan 'De Zonde' - foto Marc Deconinck)

Haus der Kunst : Walther Collection reflecties

Een laatste blik op de Walther Collection die ik zag in het Haus der Kunst in München toont reflecties, zoals de trouwe volger van deze blog wel weet, een stokpaardje van mij...

(eigen foto's)

 

Haus der Kunst : Walther Collection ...een blik op Afrika

 Waar het Haus der Kunst ontworpen was om de nazi-ideeën rond onder andere de suprematie van het Arische ras mee te verspreiden, zag ik nu dat de tentoongestelde Walther Collection vaak inzoomt op Afrikaanse kunstenaars die tonen hoe zij hun continent zien en ervaren.

Zo is er bijvoorbeeld de Zuid-Afrikaanse fotograaf Pieter Hugo (1976) met onder anderen dit drieluik over Abogbloshie Market nabij de stad Accra in Ghana. We zien een van de grootste "recyclage-terreinen" ter wereld waar mensen in miserabele omstandigheden in de Westerse digitale afval zoeken naar herbruikbare elementen.

(Pieter Hugo : Abogbloshie Market - eigen foto)

Ook was er de reeks te zien van de Kameroenese fotograaf Samuel Fosso (1962) die een reeks zelfportretten maakte in zijn studio waarbij hij een pose en kledij aannam van 'iconische' personen die voortrekkers waren in de vorige eeuw voor de emancipatie van het Afrikaanse continent en het zwarte denken (Muhammed Ali, Angela Davies, Lumumba, Nelson Mandela, Hailé Sailassié, e.a.). Deze reeks gaf hij als titel mee: African Spirits.

(Samuel Fosso : African Spirits - eigen foto)

Dit soort tentoonstellingen geven het 'besmette' gebouw een nieuwe bezieling waarmee de inhoud als het ware weerwoord biedt aan de taal van de architectuur. Best spannend, zeker in de stad waar de wieg stond van het nazisme.

Haus der Kunst : the Walther Collection

 Bij mijn bezoek aan het Haus der Kunst in München in juli dit jaar waren de meeste benedenzalen ingenomen door een tentoonstelling met foto's en video's uit de Walther Collection. Deze privéverzameling is gefocust op hedendaagse fotografie en videokunst en wilt onderzoeken hoe deze beelden invloed hebben op de samenleving en de wijze waarop we naar anderen kijken. De titel van de expositie suggereert dit ook enigzins : Trace - formations of Likeness.

Velerlei soort kunstenaars toonden elk hun eigen kijk op hun omgeving (mens/natuur/samenleving).

Enkele zaalzichten tonen een glimp van wat werd tentoongesteld én tonen de (bovenmenselijke) maat van het gebouw.

(eigen foto's)

Haus der Kunst

 Naast de verschillende musea met een vaste collectie en ruimtes voor tijdelijke exposities is er in München ook een immens groot complex dat zonder vaste collectie openstaat voor tentoonstellingen van hedendaagse kunst. Dat complex is gebouwd in een klassicistische stijl die zo geliefd was bij de nazi's en is geopend in juli 1937. Hitler wilde München uitroepen tot kunsthoofdstad van zijn Rijk en noemde het nieuwe gebouw dan ook "Haus der Deutschen Kunst".

Na de oorlog werd het herdoopt tot "Haus der Kunst". Maar de impressionante architectuur had de oorlog behoorlijk goed doorgekomen en het gebouw ademt nog altijd megalomanie uit. 

Nu wordt het gerund door een stichting die er tijdelijke tentoonstellingen organiseert en daarbij duidelijk zoekt om artiesten ruimte te geven die een boodschap hebben die haaks staat op het nazisme en dictatoriale strekkingen. 

Hier enkele foto's van het gebouw.

(ingangsdeuren - eigen foto)

(trappen naar het terras achteraan - foto : Marc Deconinck)

(voorgevel - ©Welt)

Romantiek in Sammlung Schack

 Zoals in een vorig bericht al aangegeven ademen de ruimten van de Sammlung Schack in München romantiek uit. Dood, nacht, overweldigende natuur, liefdessmart,...heel dit sublieme beeldenarsenaal zie je voor je ogen langskomen bij een bezoek aan dit museum.

In de Duitse en Europese literatuur was de grote exponent van deze cultuur- en kunststroming de schrijver, filosoof en wetenschapper  Johann Wolfgang Goethe (1749-1832). 

Zo publiceerde hij in 1782 een ballade die tot op vandaag ruim gekend is met als titel : Die Erlkönig.

Een vader rijdt 's nachts te paard met zijn zieke kind naar huis. Dit kind ziet in zijn koorts de elfenkoning, symbool van de dood, die hem wenkt en roept. Het angstige kind roept om hulp bij zijn vader. Thuis aangekomen blijkt het kind gestorven.

Franz Schubert (1797-1828) was een van de vele componisten die muziek zette (in 1815) op deze tekst. Hieronder kan je tekst en muziek volgen ; zanger is tenor Daniel Norman en aan de piano is Sholto Kynoch.

En de Oostenrijkse schilder Moritz von Schind (1804-1871) maakte verschillende werken die deze ballade illustreerden, waarbij een schilderij van 1860 dat in de Sammlung Schack te bewonderen is.

Literair, muzikaal en picturaal romantisme dus...

(Moritz von Schind : Erlkönig 1860
foto : Marc Deconinck)

Sammlung Schack

De Beierse graaf von Schack (1815-1894) was een mecenas die tijdens zijn leven een grote verzameling schilderkunst bijeenbracht. Grote 19e eeuwse Duitse schilders kocht hij aan zoals Lenbach, von Schwind, Spitzweg en de Zwitser Böcklin.

Deze verzameling is doordrenkt van de romantiek en de hang naar het sublieme van eind 18e en gehele 19e eeuw.  De werken van Arnold Böcklin geven deze sfeer heel goed weer en de Sammlung Schack, die te zien is in een apart museum in München, heeft er 16 werken van deze Zwitser. Dramatiek, overweldigende natuur en landschappen, mythische taferelen, een overdaad aan emotie. Romantiek ten voeten uit...

Hier enkele van deze werken (foto's Marc Deconinck).

(Böcklin : Der Ritt des Todes (Herbst und Tod)

(Böcklin : Triton und Nereïde)

(Böcklin : Villa am Meer I)

 

Lenbach en graaf von Schack

 De Pruisische diplomaat graaf von Schack ontpopte zich in de tweede helft van de 19e eeuw tot een grote kunstmecenas voor eigentijdse artiesten. Zo bouwde hij een verzameling op met werken van Arnold Böcklin, Moritz von Schwind, Carl Spitzweg en Franz von Lenbach.

Bij deze laatste die leraar was aan de Munchense kunstacademie bestelde hij een reeks kopieën van Italiaans en Spaanse meesterwerken. Daar betaalde hij Lenbach rijkelijk voor. 

Graaf von Schack (1815-1894) liet bij testament zijn kunstverzameling na aan de Duitse keizer. In 1907 bouwde deze een apart onderkomen voor de collectie waar zij nog tot op de dag van vandaag kan bezocht worden. Sedert 1939 werd deze verzameling opgenomen in de Beierse staatscollectie.

Hier onder zie je hoe de eerste grote zaal van de galerie Schack volhangt met Lenbach die Velasquez, Titiaan, Tintoretto e.a. heel vakkundig kopieerde .

Bij het binnenkomen van de zaal was dit best wel even verwarrend. Wat zie ik hier???

Zeer goede kopieën dus...

(eigen foto's)

Lenbachhaus München : een picturale ontdekkingsreiziger Wassily Kandinsky

 De collectie van het Lenbachhaus in München bevat een schat aan vroege Kandinsky's. Maar je merkt als bezoeker hoe de schilder vanaf de jaren 1908-1909 op verkenning gaat om kleuren en vlakken meer te laten spreken via ritme en compositie. Wat je ziet moet een sfeer, een gevoel, een 'binnenkant' verbeelden en te sterke figuratie kan dat verhinderen. Zo komt hij tot een eigen taal van abstractie.

Hier enkele voorbeelden van die zoektocht/ontdekkingsreis.

(Kandinsky : Impression VI (Sonntag) 1911
eigen foto)

(Kandinsky : Improvisation 19 -1910
eigen foto)

(Kandinsky : Romantisches Landschaft 1911
foto : Marc Deconinck)

Lenbachhaus München : een denker en schilder Wassily Kandinsky

 De meest prominente kunstenaar in het Lenbachhaus die verbonden was aan de uitgave van de almanak Der blaue Reiter (1912) is de schilder en theoreticus Wassily Kandinsky. Hij is er vooral vertegenwoordigd met werken van voor WO I. Het zijn kleurige werken op glas of op doek en meestal figuratief. Hier en daar is er al een abstracter werk te zien, maar de grote meerderheid zijn figuratief en in die zin 'gemakkelijk' te lezen.

(Kandinsky : Berg 1909
eigen foto)

(Kandinsky : Pferden 1909
foto: Marc Deconinck)

Er is in één ruimte een expliciete band tussen de picturale vernieuwer  Kandinsky en de muzikale vernieuwer Arnold Schönberg. Ritme en (klank)kleur moeten voor Kandinsky uiting geven aan de onzichtbare, spirituele zijde van de natuur en het leven, zoals hij uitvoerig beschrijft in zijn werkje uit 1910 Uber das Geistige in der Kunst (in vertaling : Het geestelijke in de kunst). Terwijl je kijkt naar  Kandinsky  ['Impression III (Konzert)] kan je via een koptelefoon luisteren naar een concert van Schönberg (twee maal 1911).

Bij Kandinsky kan je nog groepjes mensen herkennen, maar zijn neiging naar abstractie is onmiskenbaar.

(Kandinsky : Impression III (Konzert) 1911
foto: © Google Art Project)

Lenbachhaus München : een schatkamer van Der Blaue Reiter Marc en Macke

 Dank zij de grote schenking van Gabrielle Münter is de  expressionistische kunstenaarsgroep die zich verzamelde net voor Wereldoorlog I en bekend werd als "Der blaue Reiter" overvloedig te bewonderen in het museum Lenbachhaus in München.

De enige uitgave van "Der blaue Reiter", een almanak in 1912 kan je er zien alsook heel veel schilderijen, tekeningen en enige sculpturen van artiesten uit die groep. 

Zoveel talent dat zich had verzameld om in de kunst nieuwe wegen te verkennen. Maar ook talent dat soms kort daarna vernietigd werd door het oorlogsgebeuren van Wereldoorlog I.

Hier bijvoorbeeld een schilderij van August Macke (vrouw voor hoedenwinkel), die reeds in de eerste maanden van de oorlog het leven liet.

En ook Franz Marc die aan het front in Frankrijk stierf in 1916, hier met een ree in een kloostertuin.

Wat hadden die twee ons nog allemaal kunnen bieden ware er niet die oorlog geweest???

(August Macke Hutladen 1914
eigen foto)

(Franz Marc 1912 : Ree in een kloostertuin
eigen foto)

Lenbachhaus München : een gulle schenker Gabriele Münter

 Het Lenbachhaus kreeg van Gabriele Münter in 1957 een zeer uitgebreide schenking met veel werken gerelateerd aan de almanak "Der blaue Reiter" (1912). Het is dan ook heel evident dat deze artieste in het museum aanwezig is met meerdere werken. Ook al bleef ze wat in de schaduw van Kandinsky en bentgenoten, toch mag ze er zeker zijn.

Hier twee werkjes, een grafisch werk uit 1908 dat ook werd afgedrukt in het eerste nummer van Der blaue Reiter nl. Onkel Sam und Gesellschaft (Spielzeug Nr. 3) en een portret van haar partner, Wassily Kandinsky uit 1911, nl. Mann am Tisch.

(©Lenbachhaus)

(eigen foto)

Lenbachhaus München : een kunstenaarswoning

 Het Lenbachhaus verwijst naar de schilder Franz von Lenbach die deze villa liet bouwen als duidelijk teken van zijn welslagen als artiest in het München van de jaren 1890-1900.

Een deel van de villa toont hoe deze man met zijn familie hier heeft geleefd. De inrichting toont zijn luxesmaak. Er zijn ook een aantal schilderijen van hemzelf te zien, zoals een portret van zijn dochter Marion in ridderuitrusting(1902), twee jaar voor hij stierf. 

En zoals zo vaak in München vinden we ook ten huize Lenbach de klassieke oudheid terug, in bustes, vazen, e.d. Italië en Griekenland zijn dan ook relatief dichtbij voor deze zuidelijke Duitse stad.

(kijkje in de villa van Franz von Lenbach - eigen foto)

(Franz von Lenbach: Marion Lenbach in Ritterrüstung 1902
detail - eigen foto)

 

Lenbachhaus München : een schatkamer van de moderne kunst

Een publiekslieveling in het Münchner Kunstareal is het Lenbachhaus.  De naam is ontleend aan een van de belangrijkste schilders uit het München van de tweede helft van de 19e eeuw : Franz von Lenbach (1836-1904). Deze schilder verwierf naam als portretschilder en verdiende ook veel door het maken van kopieën voor de rijke kunstliefhebber graaf Schack. Dank zij zijn succes liet hij zich een villa bouwen in Toscaanse stijl ca.1890. Zijn weduwe schonk de villa met de gehele inboedel en een groot deel van hun kunstcollectie met 19e eeuwse schilderkunst en werken van Lenbach zelf  in 1924 aan de Beierse staat. 

(eigen foto-bordes van de villa Lenbach)

Deze begon onmiddellijk aan de ontwikkeling van een museum met Münchense kunst uit de 19e en 20ste eeuw. Dit eerste museum werd geopend in 1929. Tijdens de naziperiode werd ook hun collectie 'gezuiverd'. De villa werd ook beschadigd tijdens WO II, maar vrij vlug opnieuw opgebouwd.

Voor het Lenbachhaus was 1957 een beslissend jaar. Dan schonk de toen tachtigjarige kunstenares Gabrielle Münter een ruim deel van haar eigen collectie aan het museum. Er waren vele vroege werken (voor 1914) van Wassily Kandinsky, heel veel van haar eigen werken en ook vele werken van andere schilders van Der Blaue Reiter (Franz Marc, August Macke, Marianne von Werefkin, Paul Klee en Alexej Jawlensky).

(eigen foto - tuin van de villa Lenbach met noordvleugel)

In de jaren 1990 en 2000 kwamen nog verbouwingen en uitbreidingen die zorgen dat dit museum nu veel ruimte biedt én voor haar vaste collectie én voor grotere tijdelijke tentoonstellingen. 

(eigen foto - façade van inkom van het museum)