Straatsburg Kathedraal Onze-Lieve-Vrouw

 Centraal in de oude binnenstad van Straatsburg torent de imposante kathedraal, toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw. De bouw was een werk van lange adem...van  1176 tot 1439. De noordelijke toren met zijn 142 meter was tussen 1647 en 1874 het hoogste bouwwerk ter wereld.

Het is een monument met een rijke schat aan kunstwerken, die de veranderende stijlen en smaken over de eeuwen heen tot op vandaag weerspiegelen. Gotische glasramen naast glaswerk van het laatste kwart van de 20ste eeuw. Sculpturen uit gotiek en barok naast hedendaagse werken enz. Alle details en bijzonderheden zijn niet in één bezoek te vatten. Hier een voorproefje... met enkele eigen foto's genomen op een grijze septemberdag.

(beeldengroep  bij hoofdingang van de kathedraal)

(binnenzicht kathedraal met centraal de zogenaamde pillier des anges 
en links erachter het astronomische uurwerk)

(zijaanzicht van kathedraal vanuit het museum oeuvre de notre-dame)

Straatsburg Oeuvre Notre-Dame

 In de schaduw van de imposante Onze Lieve Vrouwkathedraal van Straatsburg staat al eeuwenlang het Maison de l'Oeuvre Notre Dame. Dat is de instelling die sedert den 13e eeuw de (ver)bouwwerken van de kathedraal opvolgen en begeleiden. Daar bevinden zich kunstwerken die verbonden zijn met de kathedraal en een periode overspannen van de 13e eeuw tot ca. 1680. Het gotische gebouw dat op zich al getuigenis aflegt van een stukje architectuurgeschiedenis bevat sculpturen, schilderijen, kerkelijk vaatwerk en glasramen die je van nabij kunt bekijken en vaak toegelicht worden (historische informatie en recente resultaten van onderzoekingen). Een schatkamer voor wie interesse heeft in (kunst)geschiedenis en religieuze kunst.

(middendeel van retabel ca. 1520 met de heiligen Laurentius, Sebastianus en Stefanus(?) )

(glasraam Judaskus)

(overzicht zaal met laat-middeleeuwse sculpturen)

Straatsburg en zijn bijzondere geschiedenis

 Tijdens het regenachtige verblijf in Straatsburg was het musée historique (historisch museum) een leerrijke en aangename indoor-activity. De stad, die teruggaat tot de Romeinse tijd én ervoor, viel bij de verdeling van het Karolingische rijk onder het middenrijk. Zo kwam het onder het gezag van de Roomse Keizer, maar kon in de middeleeuwen het statuut verwerven van vrijstad, met een grote onafhankelijkheid. Tijdens de Reformatie kregen protestanten evenveel rechten als katholieken en kreeg het onderwijs alle vrijheid. Zo ontwikkelde zich een welvarende stad, op de wip tussen het opkomende Franse koninkrijk en het Duitse Keizerrijk. Tussen 1697 en 1945 veranderde stad nogal eens, nu eens een Franse stad, dan weer een Duitse stad. Met de komst van Europese instellingen werd het na de tweede wereldoorlog ook een Europese stad. Deze boeiende geschiedenis wordt getoond via dagelijkse voorwerpen, kunstobjecten en schilderijen, penningen en munten, enz... 

Een interessante plaats om de unieke geschiedenis van deze stad te verkennen.

(munten en penningen - eigen foto)

(Franse revolutie in Straatsburg - © Cotad)

(plan-reliëf van Straatsburg tijdens middeleeuwen - © Cotad)

 

Straatsburg MAMC - 7 -

 Volgens de website van het museum voor moderne en hedendaagse kunst van Straatsburg bezitten ze daar 438 werken van de in deze stad geboren Gustave Doré (1832-1883). Tijdens mijn bezoek, eind september, was er een kleine thematentoonstelling over religieuze kunst vanuit een aantal werken van Doré.

Het meest monumentale werk is wel een doek van 6 op 9 meter met de voorstelling van Christus die het pretorium verlaat om zijn kruis op te nemen.

(eigen foto)

Een ander werk is kleiner van formaat, maar toont de veroordeelde Christus, in zijn (atletische) naaktheid en broosheid. We zien een mens die vertwijfeld kijkt en afwacht wat er met hem zal gebeuren. We zien hierin zovele mensen die de dag van vandaag vertwijfeld zich afvragen wat er met hun broze leven zal gebeuren...

(eigen foto)

Straatsburg MAMC - 6 -

 Een van de meest intrigerende artiesten van de 20ste eeuw is voor mij Vassily Kandinsky (1866-1944) en zijn zoektocht naar het abstracte en het spirituele in de schilderkunst. Zijn evolutie van natuurgetrouw naar abstract is mooi te volgen in zijn werken en zijn filosofische ideeën over kleur, vorm en compositie heeft hij uitvoerig neergeschreven in een aantal boeken. Als schilder was hij ook heel geboeid door muziek en zijn werken kan je vaak bekijken als muzikale schilderijen die een bepaald ritme en tonaliteit bezitten.

Een mij tot nu toe onbekend aspect was een project van Kandinsky uit 1931 naar aanleiding van een internationale architectuurtentoonstelling in Berlijn, georganiseerd door Ludwig Mies Van der Rohe. De Berlijnse Helene Korting vraagt Kandinsky om een muzieksalon voor haar te ontwerpen, zonder dat het de bedoeling is dat er effectief muziek wordt gemaakt in de kamer (ook al zal er een piano staan tijdens de expo). Toen ik eind september in Straatsburg was, was er een reconstructie van dit muzieksalon te zien in het museum voor moderne en hedendaagse kunst MAMC, naast ontwerpen hiervoor.

(Kandinsky : Ontwerp voor muzieksalon 1931 - eigen foto)

(eigen foto)

Maar nog andere werken van Kandinsky waren er te bewonderen waarbij je kunt genieten van kleur, ritme en vorm, maar als je wilt ook kan verder doordenken over zijn filosofie omtrent kunst. In 1922 werd hij benoemd tot leraar aan het Bauhaus in Weimar. Daar kon hij zijn theorieën omtrent kunst verder uitdiepen en doorgeven. In mei 1925 maakt hij met olieverf op karton het werk getiteld "Drei elemente", wat je kan zien als een soort synthese van zijn theorie.

Het is een spel met de drie basisvormen in zijn werk (driehoek, vierkant en cirkel) en met de drie primaire kleuren (rood, geel en blauw) waarbij de spanning tussen de elementen wordt afgetast en gezocht wordt naar goede tonaliteit. Het is ook een spel van binnen en buiten, geborgenheid en openheid.

(eigen foto)

 

Straatsburg MAMC - 5 -

 Het museum voor moderne en hedendaagse kunst in Straatsburg toonde, verspreid over het museum, ook resultaten van een project van samenwerking met het creatief atelier in de gevangenis (maison d'arrêt) van deze stad. Gedetineerden uit het expressie-atelier kozen uit de vaste collectie van het MAMC vijf werken die van maart tot september te zien waren in de bibliotheek van de gevangenis. Ze hebben neergeschreven wat dit werk voor hen betekende. Hun keuze en hun reacties zijn bij momenten ontroerend.

Het project kreeg als titel de woordspeling "Musée d' ARtRêt".

Er werd onder anderen gekozen voor een werkje van de Noorse schilder Frits Thaulow (1847-1906), 'Een oude fabriek op de Somme ('s avonds)'.

Hier het werkje en erbij enkele commentaren (in het Frans...).

(eigen foto's)

Een ander werk dat gekozen werd is een sculptuur van de Italiaanse beeldenmaker Giuseppe Penone (1947) met als titel "Procedere in Verticale 1,1985). De sculptuur kan je zien als een plantaardige of dierlijke vorm, maar evengoed als een voorovergebogen mens die in de tuin werkt. Ook bij de gedetineerden zorgde dit beeld voor verschillende reacties.

(eigen foto's)

Straatsburg MAMC - 4 -

 Tijdens een bezoek aan Straatsburg ontdekte ik het museum voor moderne en hedendaagse kunst met een gevarieerd aanbod, het ene al meer toegankelijk dan het andere. Een zeer impressionant geheel zijn twee kunstwerken van Alain Séchas (1955). Er is een reuzespin "L'Araignée", een figuur die je kan zien als een rijke bourgeois met buishoed en strikje of als een artiest die een optreden begint. Deze reuzefiguur verplaatst zich enkele keren per uur in de zaal. Op de muren rondom hangen 51 tekeningen uit een reeks met als titel "Les Riches, le retour" (de terugkomst van de rijken), waarin Séchas op een humoristische manier commentaar geeft op de geplogenheden binnen de samenleving en in het bijzonder in artistieke omgevingen.

(L'Araignée Alain Séchas - foto : Astrid Hooijberg)

(eigen foto's)

(eigen foto)

Straatsburg - MAMC - 3 -

 Het museum voor moderne en hedendaagse kunst in Straatsburg heeft een ruime collectie van werk van 'hun' kunstenaar, Jean Hans Arp (1886-1966), beeldhouwer, schilder, dichter...

In de thema-opstelling 'Tentations d'abstraction.' over hoe het menselijke lichaam wordt verbeeld tussen hyperrealistisch en abstract past deze kunstenaar perfect.

Arp was betrokken bij het dadaïsme en leerde daar de danseres Sophie Tauber kennen. Geïnspireerd door haar dans maakt hij een soort reliëf (uitgesneden houten vormen bevestigd op een houten plank). Daarvan maakte hij een schilderij, dat hij jaren later herwerkte. De vormen doen denken aan een olifantenslurf en aan een primitieve levensvorm of ectoplasma. Alles ademt lichtheid uit en zwier... zoals bevestigd wordt in de titel "La danseuse".

Daarvoor staat een beeld van Arp met als titel "Torse des Pyrénées". De titel brengt twee elementen samen : de sculpturale term torso, duidend op een menselijke romp en de geografische plaatsnaam verwijzend naar het bergmassief op de grens tussen Frankrijk en Spanje. Het beeld heeft vormen die doen denken aan het menselijke lichaam (rug en/of buik; hoofd; borsten; billen; ...) zonder dat je als kijker heel zeker bent waar wat is. Deze ronde vormen zou je ook kunnen in verband brengen met heuvels of bergen in een landschap. Het lichaam als landschap of de sculptuur als landschap. Jean Hans Arp laat ons de grenzen aftasten tussen concreet en abstract.

(tweemaal Jean Arp - eigen foto)

Een andere grensganger tussen natuurgetrouw en abstractie is de Tsjechische  Frantisek Kupka (1871-1957), die ook te zien is met een aantal schilderijen. Zoals hierbij 'Escpaces animés', waarin je een staande en een liggende figuur 'kan' zien tegen een achtergrond van boomachtige vormen en florale structuren.

(Kupka -foto : Marc Deconinck)

Straatsburg MAMC - 2 -

 De grote collectie van het museum voor moderne en hedendaagse kunst van Straatsburg kan natuurlijk niet voluit tentoongesteld worden. Eind september 2025 was er een presentatie van een deel van de verzameling rond het thema "Tentations d'abstraction. Corps stylisés."

Daarin zien we hoe het lichaam doorheen de tijd werd voorgesteld, van heel natuurgetrouw naar hoge graad van abstractie. 

Hier een eerste blik in enkele van de zalen van deze thematische opstelling.

(eigen foto's)

Straatsburg MAMC - 1 -

 In een nieuw gebouw langs de oever van de rivier Ill, geopend in 1998, bevindt zich de collectie van moderne en hedendaagse kunst van de stad Straatsburg, die grofweg een periode omspant van 1870 tot nu. De kunstenaars Gustave Doré, Jean Arp en Victor Brauner zijn in de collectie overvloedig aanwezig. 

Het museum is ontworpen door de Parijse architect Adrien Fainsilber en een sculptuur van de Italiaan Mimmo Paladino staat bovenaan, een paard dat uitkijkt over de stad. Titel van het werk: Hortus Conclusus (binnentuin)...werk en plaats ervan tonen juist openheid, terwijl elk museum natuurlijk op de een of andere manier een omsloten tuin of binnentuin is. 

Het gebouw zorgt voor veel natuurlijk licht wat bij  een bezoek, zelfs op een grijze regenachtige dag, adem geeft aan de tentoongestelde werken.

(inkomhall museum - eigen foto)

Naar aanleiding van het twintigjarige bestaan van het museum werd aan het collectief Faile (Brooklyn, USA) gevraagd de buitenmuren met hun street-art te verrijken. Zo word je verwelkomd door muren met verhalen in grote zwart-wit tekeningen. De titel van dit totaalwerk is "From the Air we share".

(mamc Strasbourg - foto : Marc Deconinck)

Het museum is voor de voorbijganger dan ook ook niet te ontlopen. Je kan er niet naast kijken. 

Straatsburg Frans én Duits

 De grensstad Straatsburg getuigt ook in zijn architectuur van zijn 'dubbele' geschiedenis als Duitse en als Franse stad.

De vakwerkhuizen en de kathedraal in roodbruine steen geven een Duits gevoel terwijl 19e-20ste eeuwse gebouwen meer Frans zijn. Deze mengeling van stijlen, het middeleeuwse stratenpatroon en de zo goed als volledig autovrije binnenstad bieden een aparte sfeer,

sehr gemütlich, très convivial.

(eigen foto's)

Straatsburg in de regen

Enkele dagen geleden Straatsburg bezocht, 

elke dag regen, geen streepje zon...

Mooie stad maar 

wat zou hij nog mooier geweest zijn met zon ...

Een indruk...

(deel van voorgevel kathedraal - eigen foto)

(in de wijk Petite France - eigen foto)

(Sint Pauluskerk vanop rondvaartboot- eigen foto)