Barcelona en zijn musea - Fondacio Juan Miro - 1 -

 In 1975 opende op de flanken van de Montjuïc in Barcelona de stichting Juan Miro haar deuren. De artiest zelf stond aan de basis van dit initiatief en creëerde zo een plaats voor zijn eigen collectie. Juan Miro (1893-1983) was een altijd zoekende schilder, beeldhouwer, graficus en keramist die zocht om zijn gevoelens en dromen uit te beelden zonder de realiteit volledig te verlaten. Ook al sloot hij zich nooit formeel aan bij het surrealisme, toch wordt hij door vele surrealistische artiesten geroemd als de grootste surrealist.

De oorlog heeft zijn leven sterk getekend. In 1936 moest hij Spanje ontvluchten omwille van de burgeroorlog. Zijn toevluchtsoord in Frankrijk moest hij dan in 1940 ontvluchten omwille van de Tweede Wereldoorlog. Hij keerde dan naar Spanje terug en vestigde zich op het eiland Majorca.

Het gebouw zelf speelt met vormen en straalt een lichtheid uit ondanks het beton als bouwmateriaal.

(eigen foto)

(eigen foto vanop dakterras)

Zijn beeldhouwwerk en keramiek spelen met vormen, ritmes en kleuren (rood-blauw-geel vooral). Ze roepen bij mij altijd een gevoel op van vreugde en kinderlijkheid, een eeuwig jong zijn.

(eigen foto)

(foto Marc Deconinck)

 

Hoe een gedicht lezen?

 Een van mijn geliefde plekken zijn de boeken uitgegeven door de eenmansuitgeverij uitgeverij P.  

Leo Peeraer deelt via deze uitgeverij zijn passie voor poëzie, niet de zwaar experimentele soort, niet de zwaar celebrale soort, niet de eng Vlaamse soort... Poëzie met een hart voor mensen, een hart voor de gemeenschappelijke taal van de poëzie die verschillende mensentalen spreekt en verbindt.

In 2007 verscheen dank zij deze gepassioneerde poëzielezer een bloemlezing uit het werk van de in Marokko geboren Abdellatif Laâbi (1942), maar nu in Frankrijk wonend. Bart Vonck zorgde voor de keuze, vertaling en het nawoord.

Deze rasschrijver werd in Marokko vervolgd omwille van zijn vrijmoedige pen, verbleef er negen jaar in de gevangenis in de jaren 1980 en vele van zijn gedichten vertolken zijn vertrouwen in het woord en de poëzie, ondanks alles. Schrijven was voor hem een daad van overleven. In zijn bundel uit 2000 "Poèmes périssables" (Vergankelijke gedichten) heeft hij het over hoe je een gedicht best leest... 

(©Freepik)

Laâbi vraagt ons, lezers, wat wij zoeken in gedichten 

en hij vraagt ons vooral geduld en verlangen. 

Poëzie is zoals goede wijn of kaas, 

die rijpt door de jaren heen...

DE GEHAASTE LEZER

Wat kom je hier doen,

lezer?

Zonder enige omzichtigheid heb je

dit boek opgeslagen

en koortsachtig woel je in het zand van de bladzijden

op zoek naar

ik weet niet welke begraven schat

Ben je daar om te huilen

of om te lachen

Heb je niemand anders

om tegen te praten

Is je leven 

dan echt zo leeg? 

Sla dan snel dit boek dicht

Leg het ver van de wekker

en van je medicijndoosje

Laat het rijpen

in de zon van verlangen

op de tak van de mooie stilte

(uit: Laâbi, Abdellatif, Het continent van de gave, uitg.P, Leuven, 2013, blz. 128)

Barcelona en zijn musea - MNAC - 3 -

 In twee vorige berichten heb ik je al meegevoerd naar het MNAC, het museum van Catalaanse kunst in Barcelona. Tijdens mijn bezoek, begin april, was er een tijdelijke tentoonstelling aansluitend bij de 'oudere' kunst, over de Spaanse barokschilder Francesco de Zurbaran (1598-1664) en hoe hedendaagse artiesten 'antwoorden' op deze 'geestelijke' schilder, met als titel : (Super)natural Zurbaran. 

(links installatie van Aurelia Munoz social entity en
rechts Zurbaran immaculata conception
eigen foto)

In de vaste collectie moderne kunst was er dan een relatief nieuwe opstelling (sedert medio 2022) "Arte y guerra civil", over kunst tijdens en rond de Spaanse burgeroorlog (1936-1939), een van de meest bloederige en ingrijpende periodes uit de voorbije eeuw, een litteken in het weefsel van de Spaanse samenleving dat nog altijd pijn doet. Deze zalen bezocht ik op het einde van een lang en intens bezoek, zodat de concentratie niet meer op en top was. Ik houd er wel aan over dat deze deeltentoonstelling naar de keel grijpt en veel stof geeft tot nadenken. De muur met affiches lijkt zo actueel, ook al zijn de leuzen en beelden nu digitaal. Ze blijven met een zelfde taal spreken en schreeuwen; ze bespelen martiale of nationalistische gevoelens; ze leven op het vertrouwen in technische oorlogsvoering...

Ook blijf ik er mij over verwonderen dat zelfs in de meest donkere momenten van een samenleving er mensen zijn die in de 'modder' en het 'bloed' grondstoffen vinden voor het maken van kunst.

(Enric Climent : Vier bombarderende vliegtuigen - 1937
eigen foto)

(Fernando Briones : Allegorie op de executie van Federico Garcia Lorca
geschilderd in 1937, één jaar na dit gebeuren  - eigen foto)

Barcelona en zijn musea - MNAC - 2 -

 In een vorig bericht kon je kennismaken met de romaanse kunst die verzameld is in het museum voor Catalaanse kunst in Barcelona, het MNAC. Maar het museum bevat meer dan deze oude kunst. Er is ook plaats voor kunst en toegepaste kunsten tot en met de 20ste eeuw. Veel aandacht gaat naar schilderkunst en sculptuur, maar de toegepaste kunst uit begin 20ste eeuw in de Catalaanse versie van de art nouveau, het modernismo. Hier enkele voorbeelden uit de rijke collectie en de mooie presentatie van dit grote museum, dat wat in de schaduw staat van de Gaudi-gekte in Barcelona. 

(eigen foto's begin april 2025)

Barcelona en zijn musea - MNAC - 1 -

 De Montjuïc aan de rand van de oude stad van Barcelona was in 1929 de plaats waar voor de tweede keer in deze stad een wereldtentoonstelling plaats vond. Voor die gelegenheid werd een groots tentoonstellingspaleis opgetrokken. In 1934 werd dit 'Palau Nacional' een kunstmuseum en in 1990 werd daar officieel het MNAC geopend, het Museu Nacional d'Art de Catalunya. De naam zegt al wat je in dit gigantisch groot gebouw kan zien, nl. kunst uit Catalonië, van de romaanse tijd tot eind 20ste eeuw.

Een van de paradepaardjes van dit museum is een ruime collectie frescoschilderijen uit de 11e tot 15e eeuw. Deze fresco's werden meestal overgebracht naar dit museum voor de Spaanse burgeroorlog (1936-1939), waardoor ze ook ontsnapten aan vernietiging. De opstelling van deze romaanse en vroeg-gotische werken is met zorg uitgewerkt. De museale ruimtes zijn ingericht als kerkjes, met een halfronde apsis en een koorruimte, zodat je als bezoeker als het ware binnenstapt in zo'n oude kerkje in de Pyreneeën. Foto's en plannetjes helpen om hun oorspronkelijke locatie te zien. 

(eigen foto - april 2025)

Naast fresco's zijn ook sculpturen en beeldengroepen tentoongesteld, allemaal met veel gevoel voor ruimtewerking, lichtinval en voldoende informatie. Meer dan twintig jaar geleden was mijn vorige bezoek en er is sedert die tijd duidelijk veel tijd, geld en energie gestoken in de presentatie en informatieverstrekking. Tegenover de hectiek rond de Sagrada Familia is deze plek een verademing.

(eigen foto's - april 2025)

Ver(s)beeld - Korteweg ziet Fouquet

 

Het volgende beeldgedicht van Anton Korteweg (1944)  is een soort dubbelslag. Er is de fascinatie voor dat mysterieuze werk van Jean Fouquet (1420-1471) geschilderd omstreeks 1455 en te bezichtigen in het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten van Antwerpen : Madonna omringd door serafijnen en cherubijnen. En de dichter beschrijft daarbij zijn puberale fixatie op de blote borst van Maria in een internetloze tijd waarbij bloot niet zo gemakkelijk te vinden was, tenzij in de kunst! Het naakt op schilderijen deden de hormonen van de jonge Korteweg overuren maken. Zijn elfde vinger en de 'tweede mond' van een vrouw... en sex was fout en stout (diende bestraft te worden). 

Extra hierbij is dat je onder de mom van een vrome Maria verering (en de maand mei is voor katholieken dé Mariamaand) je erotische fantasie kon prikkelen.

Niet zonder humor vertelt de dichter hoe ver hij dan kon gaan... Kunst genieten had een heimelijke tweede bodem. Generatiegenoten zullen er zich wellicht ook kunnen in herkennen.

DE LINKER VAN FOUQUET

Een vrouw is zowel dicht als open in het midden.

Verwarrend, en een heel verschil met ons:

een tweede mond, wij slechts een elfde vinger.

Met borsten had ik meer; kon ik wat mee.

Ik wist: in Antwerpen, daar hangt een hele mooie,

en plein public, een linker, maar in volle glorie.

Ze hoorde toe aan de Madonna van Fouquet,

die met die rode cherubijnen om haar heen,

de maagd Maria voedt het Jezuskind ermee.

Om me daaraan te gaan vergapen fietste ik

zo'n honderddertig kilometer heen en terug

door polders, bomen, Noorderkempenland

en kreeg voor straf seffens een lekke band.

Maar 's avonds hing ze in mijn jongenshol

er prachtig bij: gul, rond en vol en bol.

(uit: Het Liegend Konijn, jg. 2020, nr. 2, blz. 146)

Barcelona retrospectiva - 8 -

 Nog even vertoeven in 'la Barceloneta', de visserswijk van de stad, en het volkse dagelijkse leven als buitenstaander toch een heel klein beetje ontdekken. Anders dan er midden in te leven, zoals bij een vorig vorig bezoek aan Barcelona.

(eigen foto's 30 maart 2025)