maandag 12 mei 2025

Anselm Kiefer : Sag mir wo die Blumen sind

 Anselm Kiefer (1945), geboren als het ware op de ruïnes van de Tweede Wereldoorlog, ging met zijn grootmoeder als vierjarige jongen dagen na elkaar naar het plaatselijke station om er de gevangenentreinen uit Rusland op te wachten in de hoop zijn grootvader te kunnen begroeten. De oorlog was voor de jonge Kiefer alomtegenwoordig. 
Voor het Amsterdamse Stedelijke Museum maakte hij een monumentale installatie in de hal rond de centrale trap, bestaande uit vijf 'doeken', waarvan de zijwanden zo maar eventjes 660 x 1499 cm groot zijn, dus meer dan zes meter hoog en vijftien meter breed.
In de bovenste rand, over de gehele installatie heen, zijn de woorden geschreven van de eerste strofe uit het anti-oorlogslied "Sag mir wo die Blumen sind". Dit is ook de titel van de dubbeltentoonstelling in Amsterdam (Stedelijk Museum en Van Gogh Museum) tot 9 juni. Het was in oorsprong een anti-oorlogslied geschreven en gezongen in het Engels door Pete Seeger. De Duitse vertaling is best gekend in de vertolking door Marlene Dietrich.
Via onderstaande link kan je een indrukwekkende uitvoering zien van Dietrich tijdens een UNICEF gala in 1962 met een korte inleiding door haar.


Het imponerende werk van Kiefer toont in een onbestemd landschap en onder een blauw-gouden lucht ook menselijke figuren (uitzonderlijk bij Kiefer!) die werken, bouwen, slapen, gedood worden, leven baren,... De mens in al zijn ambities en al zijn beperkingen op een goudkleurige achtergrond. Onderaan hangt een hele garderobe aan kleren. En overal dwarrelen gedroogde rozenblaadjes op het doek en op de grond.

(detail onderaan van de installatie
"Sag mir wo die Blumen sind"
eigen foto)


Als kleine mens sta je verstild en versteld.
Als toeschouwer worden allerlei associaties wakker gemaakt, ook bij mij.
De ontelbare soldatenbegraafplaatsen in de Vlaamse Westhoek en Noord-Frankrijk.
De neerdwarrelende poppie-blaadjes in de Ieperse Menenpoort bij speciale uitvoeringen van de Last Post.
De uniformen beklad en bezwaard door de klei en modder.
De lange reeks oorlogen sedert de wapenstilstand van elf november  1918, zoals die bij het einde van het tentoonstellingsparcours in Ieper in het In Flanders Fieldsmuseum te lezen zijn.
En toch : de 'gouden' hemel van Kiefer geeft elk menselijk pogen een glans...

(deel aanzicht
installatie "Sag mir wo die Blumen sind"
eigen foto)




1 opmerking:

  1. Interessant! Wat jammer dat we niet meer in Amsterdam zullen geraken voor 9 juni

    BeantwoordenVerwijderen