In de British Army's Manual of Military Law van 1914 stond heel uitdrukkelijk vermeld: "De doodstraf door het vuurpeloton staat op moord en muiterij, maar ook op lafheid en desertie."
Op basis van deze verordening werden honderden gemenebestsoldaten veroordeeld gedurende Wereldoorlog I. Bij later onderzoek bleek het dat heel wat geëxecuteerde soldaten niet bewust en beredeneerd hun plaats aan het front verlieten(en dus 'deserteerden' volgens het wetboek), maar op een bepaald moment zodanig in paniek waren of bang dat ze er psychisch volledig onderuit gingen en wegvluchten.
Als ze opgepakt werden en veroordeeld, werden ze geëxecuteerd 's morgens vroeg, vandaar dat deze categorie soldaten genoemd werden 'shot at dawn' (neergeschoten bij dageraad).
Deze soldaten werden niet vermeld op de plaatselijke herdenkingsmonumenten en op hun grafsteen stond gebeiteld: 'shot at down'. Na een lange reeks acties en studies stemde de Britse overheid op 7 november 2006 in met een 'pardon' voor deze soldaten.
Zo liggen in Poperinge op de "Nine Elms British Cemetery" (negen olmen begraafplaats) ook twee soldaten begraven die werden terechtgesteld wegens desertie, waaronder een zekere John McFarlane die op 22 mei 1918 overleed. Dus vandaag 103 jaar geleden werd deze 27-jarige soldaat omgebracht bij het krieken van de dag door zijn eigen medesoldaten.
Daarover schreef dichter Peter Theunynck onderstaand ontroerende gedicht in zijn bundel "De benen van de hemel" (uitg. Wereldbibliotheek, Amsterdam, 2014, blz. 35).
REHABILITATIE
 |
| (grafsteen van John McFarlane) |
in de kogelgrijze regen, verscholen
achter het gemarmerde gelaat
van Heer Veelvraat. Hoe helder
het gras nu. Hoe gretig
de granaten schieten
in de polder. Negen olmen
in overjaarse overjassen
overschouwen wat pijn doet
aan de ogen. Moeder McFarlane.
Elke dag breekt een stuk van haar
hart in die regen van vriendelijk vuur.
Elke dag ziet ze haar jongen:
geschoten bij het krieken.
Wat moet ze met de bloemen?
Al die jaren weigeren
te sneuvelen. Hoofd geheven,
hoopvol wachtend op dat ene woord.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten