Op elf november herdenken we het einde van de Eerste Wereldoorlog. In feite was er dan enkel de wapenstilstand : einde van het wapengekletter. Pas in de loop van 1919-1920 werd er vrede gesloten aan de onderhandelingstafel via verschillende verdragen. Het bekendst is het verdrag van Versailles, ondertekend op 28 juni 1919. Maar enkele dagen terug, op 10 september was er ook de verjaardag van nog zo'n verdrag, nl. het verdrag van Saint-Germain ondertekend op 10 september 1919 tussen de overwinnende landen en het sterk gekrompen Oostenrijk. Daar is o.a. het land Tsjechoslowakije ontstaan alsook het huidige Hongarije en Polen, en het koninkrijk Joegoslavië.
Feest dus? De wapens zwijgen, de vrede is getekend. Er is dan inderdaad iets beëindigd. Maar...
Zo’n einde betekent ook het begin van een ander soort stadium van leven, zoals de dichter Peter Theunynck in zijn bundel "De benen van de hemel" suggereert in een opsommend gedicht binnen de reeks Flanders Fields (blz. 33-34). Dit vers vertrekt vanuit Wereldoorlog I.
COMING HOME
Een vreemde thuiskomst was het
met al die achtergebleven onderdelen.
De een had geen been om op te staan;
schildpadde naar zijn moeder.
De ander schoot armen tekort.
Omhelsde zijn geliefde als vis.
Een derde kreeg geen tongkus
uit dat gat in zijn gezicht.
Iemand kon geen wang aanbieden.
Geen hand meer schudden.
Sommigen zeiden geen woord.
Hun strottenhoofd sloeg op hol.
Iemand fluisterde nooit. Hoorde nog enkel
granaten suizen, kogels fluiten.
Iemands hart haperde
aan prikkeldraad.
Iedere stad, ieder dorp had mannen
die geen akker meer ploegden,
geen kroeg, geen renbaan,
geen kerk meer bezochten.
Iedere stad, ieder dorp had mannen
die wegdoken voor het donker.
De anderen waren in de klei blijven steken.
Dat waren de besten.
Op een dag zouden ze schieten :
witte bloemen in het groenste grasland.
Dit vers bracht mij een heel aangrijpende kunstinstallatie in herinnering tijdens Dokumenta 13 (in Kassel 2012) van de Frans-Algerijnse artiest Kader Attia waarin hij de "gueules cassées" van na Wereldoorlog I plaatst naast de gezichtsverminkingen in bepaalde Afrikaanse stammen, zoals je hier op een beeld van die installatie kan zien. Verminkte gezichten die het verminkte gezicht tonen van onze samenleving.
 |
| (© Slide Serve) |
Geen opmerkingen:
Een reactie posten