De Poolse dichter Ryszard Krynicki (°1943 in een naziwerkkamp in Oostenrijk) leefde na zijn studies Poolse letterkunde eerst onder het communistische regime en ontdekte daar hoe autoritaire besturen bang zijn van het woord. Zelf werd hij meermaals geïntimideerd door politie en verloor zijn baan als leraar. Clandestiene dichters bood hij in de jaren 1970/1980 als uitgever een platform aan.
Wat is de rol van dichters in een dictatuur? Wat kan een gedicht betekenen? Een andere Poolse dichter, Czeslaw Milosz verwoorde het zo: "Wat is poëzie die volkeren noch mensen redt?"
Bij dit aforisme schreeft Krynicki in 1981 volgend vers.
Deze stem, getekend door het onderdrukt leven in communistisch Polen, mag klinken nu op vele plaatsen autoritaire regimes alsmaar sterker lijken te worden.
 |
| (Ryszard Krynicki ©culture.pl) |
STERKER DAN DE ANGST
Wat is poëzie, wat redt ze?
Namen slechts, schaduwen
van mensen en zaken?
Wat kan zij - angstig als het kloppen
van een sterfelijk hart,
sterker dan de angst voor armoe en dood -
méér zijn dan de stem
van het geweten? die volkeren noch mensen,
onmenselijke oorlogen noch pogroms
kunnen vermoorden
noch vernietigen?
(uit: Ryszard Krynicki, De nooit te helen wond van de waarheid. Honderd gedichten, uitgeverij P, Leuven, 2020, blz. 65, vertaling : René Smeets)
De stem van Krynicki, jarenlang onderdrukt, kan nu gehoord worden. Zijn geloof in de kracht van het woord, in de sterkte van het geweten moet ons nu helpen, ondanks alles, hoopvol verder te kijken dan de waan(zin) van de dag. Krynicki lezen is onszelf de vraag stellen hoe wij stem kunnen geven aan het geweten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten