Documenta 15... een aanzet tot relativering

 De nu lopende Documenta in Kassel (Hessen - Duitsland) is de 15e in de geschiedenis en is nu al een heel bijzondere editie.

Vanuit het centrale bestuursorgaan van Documenta spreekt men normaal gezien één persoon aan als curator, maar deze keer werd een collectief uit Indonesië aangesproken, een collectief dat in het Vlaamse kunstenlandschap wellicht zou geplaatst worden onder de noemer sociaal artistiek vormingswerk. 

Dit collectief ruangrupa koos ervoor om projecten te tonen die in dezelfde lijn liggen als hun eigen werking. Ze zochten deze groepen op over de gehele wereld : aboriginals uit Australië, collectieven uit Niger, Algerije en andere Afrikaanse landen, andere Indonesische groepen, Palestijnen uit Gaza, groepen in de sfeer van Black-Lives-Matter-sfeer uit de VS, en andere...

Die groepen tonen in Kassel hoe ze werken, of in atelier-ruimtes ter plekke of via documentaire video's. Ze willen ook duidelijk maken welke impact ze nastreven in hun eigen samenleving. Zo zie je bvb. in het Fridericianum meerdere ateliers, maar de meeste tijdens ons bezoek verlaten of met enkele mensen bezig in een hoekje. Als bezoeker moet je jezelf al sterk motiveren of sterk in het onderwerp geïnteresseerd zijn om daar niet in twee minuten aan voorbij te gaan. 

(Nest Collective Kenia over hoe ze onze afval te verwerken krijgen,
kledij in balen geperst zijn gestapeld tot muren en
vormen de locatie waarbinnen de documentaire video
over hun werking wordt getoond)
(eigen foto - 25 juli)

Wat je dus niet moet verwachten in deze 15e Documenta zijn de schijnwerpers op individuele artiesten (ook al zijn ze er...). Wat je evenmin moet verwachten zijn 'afgewerkte' artefacten (ook al zijn ze er ...).  Wat je ook niet moet verwachten is een verhaal vanuit het Euro-Noord-Amerikaanse kader van kunst(geschiedenis).

Vele bezoekers blijven dan ook op hun honger naar 'kunst'. De huizenhoge nadruk op het sociale en het groepsmaken (dus veel praten, vergaderen, schema's maken,...) perkt ook de waarde van een kunstwerk in. De getoonde werken zijn er om een maatschappelijke these te illustreren en de intrinsieke zeggingskracht en de esthetische verdienste ervan komen maar op de tweede of derde of ... plaats.

(eigen foto - 25 juli
Nest Collective Kenia : naast balen geperste kledij
zijn er ook 'balen' met plastic frame-resten van computer
die rondgestrooid liggen rond de informatieruimte...
Ook deze-onze afval proberen ze te recycleren)

Het Westers-commerciële model van het kunstgebeuren wordt in Kassel sterk gerelativeerd, in relatie gebracht met de grotere wereld en de sociale context.