Nog tot 12 september kan je in het MUHKA (Antwerpen) een prikkelende overzichtstentoonstelling zien van de Indiase artieste Shilpa Gupta.
In het vorige bericht vertelde ik al over haar installatie Untitled (Bengal Borderlands) waarin ze de onnatuurlijkheid van nationale grenzen aankaart via verhalen uit de enclaves aan de grens van India en Bangladesh. In het kielzog van dat werk werden er bij mij niet alleen herinneringen opgehaald aan de bizarre enclaves in Baarle (Hertog/Nassau) [zie vorige bericht], maar ook aan een schitterende roman van Salman Rushdie. Gupta is geboren in Mumbai anno 1976 terwijl Rushdie geboren is in Bombay anno 1947. Bombay werd in 1996 herdoopt tot Mumbai, naar de oorspronkelijke Indiase benaming, dus beide kunstenaars zijn in dezelfde kosmopolitische wereldstad geboren, met 29 jaar verschil.
De roman die mij te binnen schoot bij het zien van Bengal Borderlands was "Middernachtskinderen", waarin de hoofdpersoon Saleem Sinai zijn eerste dertig levensjaren vertelt. Feiten en fictie, humor en drama, grote politiek en kleine verhalen verweeft hij daarin tot een wervelend verhaal dat mij heeft meegesleept gedurende weken. De eerste zinnen trokken mij onmiddellijk mee.
"Ik ben geboren in de stad Bombay...eens op een dag. Nee, dat kan niet, aan de datum valt niet te ontkomen: ik ben geboren op 15 augustus 1947 in Dokter Narlikars kraamkliniek... En de tijd? De tijd komt er ook op aan. Goed dan: 's avonds. Nee, het is van belang... Klokslag middernacht om precies te zijn. Wijzers van klokken vouwden zich als handen samen in een eerbiedige begroeting toen ik arriveerde. O, verklaar je nader, verklaar je nader: precies op hetzelfde tijdstip dat India onafhankelijk werd, buitelde ik de wereld in. Er was het geluid van snikken. En, buiten het raam, van vuurwerk en menigten." (blz. 10)
En dan ontdekt Saleem dat hij een van 1001 kinderen is die op dat moment geboren zijn op het Indische subcontinent en dat hij op een mysterieuze manier in contact staat met hen. 1001 middernachtskinderen maar geen 1001 lieve, leuke sprookjesverhalen. De godsdiensttwisten, afscheidingen, volksverhuizingen, staatsgrepen vermengen zich met de verhalen van deze middernachtskinderen.
Naar het einde van het verhaal laat Rushdie zijn hoofdpersoon tot een conclusie komen waarin Gupta zich wellicht ook zou kunnen vinden : "ik kom tot de slotsom dat privacy, de kleine individuele levens van mensen te verkiezen zijn boven al die opgeblazen macrocosmische bedrijvigheid." (blz. 499)
15 augustus 1947 was ingrijpend voor miljoenen mensen in wat we nu noemen Pakistan, India en Bangladesh en de gevolgen van die overhaaste en onzorgvuldig voorbereide onafhankelijkheid tekent het subcontinent nog altijd.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten