De filmdocumentaire van Johan Grimonprez brengt ons terug naar een van de woeligste jaren van tweede helft vorige eeuw: het jaar 1960.
Met "Soundtrack of a coup d'état" (nu in de zalen in Vlaanderen) worden we gedurende twee en een half uur ondergedompeld in jazzmuziek en een collage van historische filmfragmenten en foto's over de machinaties rond de moord op de eerste premier van de staat Congo, Patrice Lumumba.
 |
| (Chroesjtsjov ©RBTH) |
De hele internationale gemeenschap was begaan met wat er in Congo gebeurde. Het was volop koude oorlog tussen het communistische Oostblok en het democratische Westen. De flamboyante Russische president Nikita Chroesjtsjov probeerde de neutrale landen voor zich te winnen én ook de nieuw onafhankelijke Afrikaanse landen. Zijn pleidooien voor dekolonisatie moesten hiertoe bijdragen. In de film worden dagboekfragmenten van Chroesjtsjov voorgelezen en zijn extraverte optredens in de UN-vergaderingen getoond.
De Belgische koning Boudewijn komt daarmee vergeleken over als een bedeesde figuur, maar het blijkt geen heilig boontje geweest te zijn betreffende Congo. Bij de onafhankelijkheidsverklaring steekt hij de loftrompet over zijn voorganger, het 'genie van Leopold II'... en uit onderzoeken blijkt hij op de hoogte geweest te zijn van de moordplannen op Lumumba, zonder zich ertegen te verzetten.
Ook is de kritieke situatie in Congo aanleiding geworden voor het oprichten van de allereerste UN-interventiemacht. Dag Hammarskjöld, de toenmalige secretaris-generaal van de UN, laat zich manipuleren door de V.S. ondanks zijn hoge principes die we kunnen lezen in zijn dagboek, verschenen na zijn dood onder de titel "Merkstenen".
Op 3 december 1960 schreef hij onderstaande tekst:
"De weg, je zult hem volgen.
het geluk, je zult het vergeten.
De kelk, je zult hem ledigen.
De smart, je zult haar verbergen.
Het antwoord, je zult het leren.
Het einde, je zult het dragen."
Enkele dagen hiervoor werd Lumumba gearresteerd en in die dagen riep Hammarskjöld de Congolese president Kasavubu op om Lumumba in zijn gevangenschap te behandelen volgens de internationale regels. Een complexe persoon in een complexe situatie in een complex tijdsgewricht...
Deze hoofdrolspelers op het internationale toneel van die jaren worden door Grimonprez scherp geportretteerd; het ene portret is eerder flatterend, andere zijn dan weer ontluisterend. Deze documentaire laat ons deze geschiedenis her-denken en dat op een onontkoombare manier.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten