Dier-mens-aarde : deze driehoek is het thema van de recente poëzieuitgave van Herlinda Vekemans. De middelste afdeling van deze driedelige bundel Appelblauwzeegroen bevat een aantal diergedichten, maar niet over de meest evidente specimen.
Zij wil in haar verzen loskomen van een al te antropocentrische kijk op dieren en de meeste die in haar bundel de revue passeren zijn voor ons mensen niet zo direct inleefbaar.
Geen hoge aaibaarheid, geen grote ogen die ons aankijken en zo ons gevoelig maken...
Dat verwoordt zij in onderstaande gedicht heel uitdrukkelijk: ons denken over dieren heeft zijn beperkingen, zeker als we het hebben over een reus in de oceaan, een echte walvis. Dan denken we spontaan aan de staartvin met diepe inkeping die uit het water omhoog klappert en een waterfontein die aangeeft waar zo'n kolos zwemt. Een dier waarover we heel weinig weten en dat met uitsterven bedreigd is. De nog kleine huidige populatie stammen volgens recent onderzoek allemaal af van vijf vrouwtjes. Een grote vis in grote problemen...
GROTE OCEAANNOORDKAPER
Eubalaena japonica
 |
| (©het diertje van de dag) |
Hij is alles wat het water niet is
de omvang van zijn vlees wordt pas denkbaar
als het geharpoeneerd of gestrand
logklompig op het vasteland is beland
zijn langgerekte ijle watertonen
uit hem weggelekt
in balein en zand verstorven
zijn lijf dicht en vast nog
om het wrakhout van zijn botten
Het water is niets van wat hij is
maar voor hem volstaat de oceaan
ruimschoots rond zijn bestaan
De denkbaarheid beperkt
tot zwaluwstaart en fontein
(uit: Vekemans, Herlinda, Appelblauwzeegroen, uitg. Poëziecentrum, Gent, 2022, blz. 30)
De langgerekte ijle watertonen intrigeren niet alleen dichters, maar ook wetenschappers. In hun boek "De onbekende zee" (Academia Press, 2023) beschrijven Colin Janssen en Jan Mees 'familieleden' van de grote oceaannoordkaper, nl. de blauwe vinvis en de bultruggen. Ze hebben het over "een indrukwekkend communicatiesysteem, waarmee ze over grote afstanden kunnen communiceren met soortgenoten.(...) Het grommen en klikken is weliswaar grotendeels onhoorbaar voor de mens, maar het geluid kan tot 180 decibel gaan. Dat is luider dan een vliegtuigmotor. Hoe komt het dat we het dan toch nauwelijks kunnen horen? Het geluid heeft een veel lagere frequentie, die door ons gehoor niet opgepikt kan worden. Walvissen zelf hebben een beter gehoor dan wij." (a.w. blz. 111). Verder in hun boek waarschuwen deze wetenschappers dat de mens ook bron is van nog andere oceaanvervuiling dan de ons bekende plastic, nl. onderwatergeluid. "Enkele bronnen van onderwatergeluid zijn onder meer scheepvaart, boringen en constructiewerken op zee, militaire sonars en onderwaterexplosies. De effecten van onderwatergeluid kunnen zowel fysiek als gedragsmatig zijn waaronder gehoorbeschadiging, verplaatsing, veranderingen in migratiepatronen en minder kans op voortplanting." (a.w. blz. 216).
Gevraagd hoe het zit met de grote oceaannoordkaper meldde Colin Janssen dat er recent pas geluidsopnames konden worden gemaakt over het 'gezang' van deze oceaanreus.
Hier een link naar deze opnames.
En voor wie zijn nieuwsgierigheid nog niet is gestild, kan er meer over lezen op de website www.animalstoday.nl en dan zoek je naar geluidsopnamen gezang van de grote oceaannoordkaper.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten