In 2015 was de Frans-Marokkaanse kunstenaar Mehdi-Georges Lahlou de 'artist in residence' in het In Flanders Fields Museum in Ieper. Daarover heb ik toen bericht op deze blog op 8, 10 en 11 juli 2015 (zie label MehdiGeorge). Toen en daar was ik onmiddellijk getroffen door deze bijzondere persoonlijkheid die zich niet onder één noemer laat vangen. Video, sculptuur, installaties, schilderkunst en fotografie... Met verschillende materialen en hedendaagse technieken zoekt hij zijn plaats in tijd en ruimte. Maar bijna nooit gaat hij rechtstreeks deze vragen uitwerken. Hij maakt een omweg via beelden en zo verhaalt hij een complex waarbij je als toeschouwer aarzelend je weg zoekt. Wat zie ik? Welke duiding krijg ik? Wat maakt dat ik geboeid ben of verward of ongemakkelijk?
Maar hij weet als het ware onder de huid van de bezoeker te kruipen zodat je na een tentoonstelling blijft dwalen in wat je hebt gezien.
Zo ook in zijn expo die nog loopt tot 19 september in Brussel, in de Centrale for contemperary art .
De video-installatie SPICY, gemaakt voor Ieper in 2015 als herdenking van de eerste aanval met mosterdgas (22 april 1915), is de opener van de expo in Brussel. De kunstenaar-danser Mehdi-Georges wandelt in een kleurige stofwolk van respectievelijk kurkuma, kaneel, gember en hennapoeder. Zoals vaker gebruikt hij zijn eigen lichaam als medium.
 |
| (eigen foto - een grenadier en twee werken uit de reeks the confused memory) |
In de archieven van het In Flanders Fieldsmuseum zijn er meerdere foto's met slachtoffers van deze eerste gasaanval. Enkele tonen Noord-Afrikanen die vergiftigd werden op 22 april 1915. Lahlou heeft deze foto's uitvergroot en bedekt onder een dikke laag zwarte houtskool. Het eerste moment zie je enkel een zwart doek, maar als je ogen even tot rust zijn gekomen en als je een juiste invalshoek hebt gevonden, ontdek je dat het om mensen gaat die gestorven zijn in helse pijnen: hun gezichten en houdingen zijn onmenselijk krampachtig en liggen duidelijk nog in loopgraven of op de grond. De zwarte deklaag verwijst voor Lahlou naar de lagen stof die over archieven neerdalen doorheen de jaren en ons verleden onzichtbaar maken.
 |
| (eigen foto - detail uit the confused memory) |
Het is duidelijk dat voor deze artiest de geschiedenis kritisch moet bekeken en bevraagd worden. Hij toont ons zijn zoektocht naar wat onder het stof van de archieven nog te ontdekken is.
Interessant, Frederik, maar ik weet niet goed wat ik met Mehdi-Georges metaforen aanmoet. Dat geschiedenis kritisch moet bekeken worden, is zeker. Maar Mehdi-George vond zowel in Ieper als in andere archieven de beelden die hij nodig had om zijn eigen interpretatieve beelden te maken. Het zijn niet de archieven die stof verzamelen, maar de gebruikers ervan: historici, musea, onderwijs, media, hét publiek. Zij zijn selectief, niet het materiaal. Dat maakt dat de 'memory' niet eenduidig is - gelukkig maar - maar telkens anders wordt samengesteld door wie de elementen uit het verleden en dus uit de archieven gebruikt. Al is ook dat maar gedeeltelijk waar: wat bewaard wordt en wat weggegooid hangt van enorm veel af, maar uiteraard ook soms van ideologie. Sommige zaken worden zeker bewust niet bewaard (of daar worden toch pogingen ondernomen). Dus ja, een eenduidig antwoord is er niet, en van en kunstenaar mogen we het alvast ook niet verwachten.
BeantwoordenVerwijderen(piet)
Geschiedenis wordt altijd weer bijgeschreven vanuit andere tijden. Vele hedendaagse artiesten ervaren een grote eenzijdigheid in het mainstream geschiedenisverhaal en zoeken naar de thema's die nu en vanuit hun eigen leefsituatie 'hot' zijn maar weinig aan bod lijken te komen. Frustratie, verontwaardiging, boosheid leiden dan tot een nieuwe selectie, die dreigt weer eenduidig te worden. Daarin zijn kunstenaars ook maar mensen, maar ze helpen ons wel bewust te blijven van de enorme rijkdom aan data die altijd weer een nieuw licht kunnen werpen op de geschiedenis, en zo op ons eigen mens zijn. Dank je Piet voor je reactie.
Verwijderen