de Groote Oorlog in Saint-Quentin

De Noord-Franse stad Saint-Quentin lag gedurende de eerste oorlogsjaren achter de frontlijn en was bezet door de Duitse troepen. Maar in het voorjaar van 1917 wordt dat anders. De Duitse troepen trekken zich terug op de zogenaamde Hindenburgstellingen en zo komt de stad pal op de frontlijn te liggen.
De bevolking werd verplicht om de stad te verlaten en vluchtte vooral naar bezet België. Wanneer de Fransen de stad innemen op 1 oktober 1918 is alles verwoest. Na de oorlog werd de stad heropgebouwd in de nieuwe architecturale stijl die toen opgang maakte: de art deco. Zo staat het in deze stad nu vol met soms pareltjes van gebouwen in art deco-stijl.

Als dank voor de opvang van de vluchtelingen door België werd in 1936 een monument onthuld midden in de stad.  Ik vermoed dat dit het enige monument buiten België is waar de twee grote gemeenschappen van België zo broederlijk zijn neergezet. Wie nog zo'n monumenten kent, mag het mij gerust laten weten...

(eigen foto - Saint Quentin 16 september ca. 22u)

Kleuren van vroeger: resten van geschilderde muurpubliciteit langs Franse wegen - 02-

Deze verweerde muurschilderingen wekken gevoelens van nostalgie op naar een tijd met minder publiciteit, naar producten die al lang niet meer bestaan, naar vormen van reclame maken die niet meer passen in onze snelle altijd veranderende consumptieaanbod,...

( 8 september Soulom departement Hautes-Pyrénées)

de Groote Oorlog in het kasteel van Chenonceau

Op 11 september laatst bezocht ik een van de meest iconische kastelen van de Loire-streek, nl. op kasteel van Chenonceau, gebouwd over de rivier de Cher.

(11 september - eigen foto)

De geschiedenis van Frankrijk tussen pakweg 1500 en 1950 passeerde voor mijn ogen. En ook Wereldoorlog I, want een deel van het kasteel was ook ingericht als militair hospitaal, meer bepaald de grote gaanderij die de rivier overspant..
In de Grande Galerie stond een groot bloemstuk in de nationale kleuren (bleu-blanc-rouge) bij een gedenksteen.
Naar het schijnt waren er soldaten die vanuit hun bed een vislijn wierpen door het raam en zo hun dagen vulden.

(11 september - eigen foto)

In de stallingen werd dan een kleine evocatie opgezet van het hospitaal met een kort informatief filmpje. En ook hier mochten de bloemstukken niet ontbreken in de nationale kleuren...

(eigen foto's - 11 september)

Kleuren van vroeger: resten van geschilderde muurpubliciteit langs Franse wegen -01-

Tijdens 16 dagen rondrijden in Frankrijk zag ik nog vele resten van op muren geschilderde publiciteit. Met de wagen ben je er soms zo voorbij en niet altijd is het mogelijk of makkelijk om rechtsomkeer te maken voor een foto. Ook wandelingen in kleinere stadjes toonde nog hier en daar een mooi restant.

(13 september Loches -departement  Indre et Loire- eigen foto)

de Groote Oorlog in Limoges

Op 1 september bezocht ik Limoges en vond er verwijzingen naar Wereldoorlog I in het Museum van Schone Kunsten in het vroegere bisschoppelijke paleis.

In de voormalige kapel was er een opmerkelijke opstelling van een reeks van 8 schilderijen van de Franse artiest Maurice Denis (1870-1943). Het thema is: de zaligsprekingen, een evangelietekst waarin 'zachte krachten' (vredebrengers, eenvoudigen van geest, vervolgden omwille van gerechtigheid, enz...) worden geprezen om te volharden.
Deze reeks werd gemaakt midden WO I, nl. in 1915. Ze waren bedoeld als ontwerp en voorstudie voor de decoratie van de kapel van een priorij in St-Germain-en-Laye. Maurice Denis heeft deze reeks uiteindelijk nog drie keer hernomen: in 1923 als fresco's in St.Louis de Vincennes, als panelen in 1926-28 in de kapel van bovengenoemde priorij en nogmaals als fresco in de kerk Sacré Coeur in St.-Ouen.
Ik zag dus de eerste reeks van 1915. En de verbinding met de oorlog was bij twee werken heel duidelijk aanwezig.
Vooreerst in het paneel over de barmhartigen. "Zalig de barmhartigen want ze zullen barmhartigheid ondervinden".  Links zien we een verpleegster en een poilu (Franse soldaat steunend op krukken).
Hier is de associatie voor mij vrij evident en passend.

(eigen foto 1 september)

(eigen foto - detail)

Maar op een ander doek zien we ook een Franse soldaat, hier in andere sfeer. Het betreft de zaligspreking over de vervolgden. "Zalig die vervolgd worden  om de gerechtigheid, want hun behoort het Rijk der hemelen."
Maurice Denis geeft hier een patriottische invulling. De poilu staat in de rij met Jeanne d'Arc en anderen...

(eigen foto - 1 sept)

(eigen foto - detail: uiterst links de poilu en derde van links Jeanne d'Arc)

Reflecterend in la douce France

(15 september - binnenstad Tours)

(15 september - Tours stadhuis gereflecteerd)