Thuiskomen in een regenbui

Ik dacht terug aan de nog altijd zeer genietbare roman "The End of the Affair" van Graham Greene, roman die verfilmd werd in 1955 en een mooie remake kreeg in 1999. Daar begint alles tijdens een fikse regenbui.

(afbeelding gevonden op internet)

Die associatie kwam bij mij op omdat ik in het laatste nummer van de "Poëziekrant" van afgelopen jaargang de Chileense dichter Gonzalo Rojas mocht ontdekken, o.a. met een gedicht over zijn vader die thuiskomt tijdens een felle regenbui.(cfr. PK6/15, blz. 83)

Het gedicht wordt gesitueerd in Lebu, dat is de geboorteplaats van Rojas.

STEENKOOL

Ik zie een vlugge stroom blinken als een mes, mijn Lebu
in twee geurige helften snijden, ik hoor hem,
ik ruik hem, ik streel hem, ik bedek hem een kus van het kind van weleer,
toen wind en regen mij wiegden, ik voel hem
als een slagader, nog een, tussen mijn slapen en hoofdkussen.

Hij is het. Het regent.
Hij is het. Mijn vader komt thuis, druipnat. Een geur
als van een vochtig paard. Het is Juan Antonio
Rojas te paard, hij steekt een stroom over.
Niets nieuws is er. De wild stromende nacht stort ineen
als een ondergelopen mijn, en een bliksemstraal doet haar huiveren.

Moeder, hij komt al : toe, we zetten de poort wijdopen,
geef me dit licht, ik wil hem verwelkomen
voor mijn broertjes. Laat me hem een lekker glas wijn brengen
zo rust hij wat uit, en laat mij huiveren in een kus,
en in mij slaat hij de stoppels van zijn baard.

Daar komt de man, daar komt hij
slijkbesmeurd, jakkend tegen ongeluk, laaiend
tegen uitbuiting, uitgehongerd, daar komt hij
onder zijn Castiliaanse poncho.

Ah, onsterfelijke mijnwerker, dit is je eiken
huis, dat jij zelf gebouwd hebt. Vooruit :
ik kwam en wachtte op jou, ik ben het zevende
van je kinderen. Wat geeft het
dat er zovele sterren gejaagd zijn door de hemel van die jaren,
dat we je vrouw begroeven in een vreselijke augustusmaand,
want jij en zij jullie zijn nu menigvoud. Wat
geeft het dat de nacht voor ons zwart is geweest
gelijkelijk voor ons tweeën.
                                          -Kom binnen, staar me
zo niet aan, daar, zonder me te zien, onder de regen.
(vertaling Bart Vonck)



Ook de Hollandse dichteres Ida Gerhardt schreef over thuiskomen na een onweer. Ook in dit gedicht komt de dood om de hoek kijken. Maar als klassiek geïnspireerde schrijfster wordt dit natuurlijk een heel ander soort gedicht.


HET HEMELS WELKOM

Met stralend weer gegaan,
met regen thuis gekomen,
om straks met zware zomen
nat op de mat te staan.

Met hoofdschuddend vermaan
wordt men nog aangenomen.
Zo stralend uitgegaan,
zo druipnat thuis gekomen.

Nu 't welhaast is gedaan
heb ik zo schone dromen :
ik klop; ik hoor met schromen
het zware slot omgaan.
'Met stralend weer gekomen!'
(Verzamelde gedichten 1985, blz. 601)

In deze regenachtige winterdagen mogen we dan ook schuilen in deze woorden.

Düsseldorf : natuur versus cultuur(architectuur)

De deelstaat Noord-Rijnland-Westfalen heeft een bruisende hoofdstad, Düsseldorf. De oude haven en de kronkelende Rijn dagen de hedendaagse architecten en urbanisten uit tot bravoure. Strakke lijnen die in contrast staan met de weinige maar kronkelende natuur in de stad.
Zo zag ik het enige dagen geleden.

Kortrijk - januari 2016 - reflecties

Marc Deconinck schilderde "De begijnste begijn" en dit werk was een trekpleister tijdens een tentoonstelling in Kortrijk gedurende de eerste weken van januari.
In reflectie hier deze begijn.

(eigen foto -10 januari 2016)

Wil je dit of andere schilderijen van Marc Deconinck beter zien, ga dan naar zijn website : http://www.marcdeconinck.com

Düsseldorf - reflecties - januari 2016

(Klosterstrasse Düsseldorf 21 januari 2016 11u - eigen foto)

(Klosterstrasse Düsseldorf 21 januari 2016 - eigen foto)

Parijs reflecties - december 2015 (3)

(eigen foto 23 december 2015 Rue Réamur Parijs)

(eigen foto - Montmartre nabij Le Bateau-Lavoir 28 december 2015)

Parijs reflecties - december 2015 (2)

(eigen foto - langs Canal St.Martin)

(eigen foto - 20e arr. buurt Charonne/Nation)

Son of Saul : actualiteitswaarde?

(afbeelding gevonden op internet)

De film "Son of Saul" maakte niet alleen op mij een diepe indruk, maar blijkbaar ook op meerdere filmjury's. Zo ontving hij onlangs de 'Golden Globe' voor beste niet-Engelstalige film. Het lijkt een film te zijn die op het juiste moment is uitgekomen. Hij heeft een bepaalde waarde en zegging voor onze tijd.
In zijn dankwoord voor de Golden Globe toonde regisseur Laszlo Nemes al iets van de waarde. Hij zei o.a. "De Holocaust is na 70 jaar voor de mensen een abstractie geworden, maar voor mij is het een gelaat, een menselijk gezicht."  Inderdaad, door de cameravoering is het leven in een Nazi-kamp een menselijk gebeuren geworden. Het verhaal van die ene mens, Saul, wordt exemplarisch voor wat de concentratiekampbewoners meemaakten.
Maar voor mij is het ook een uitvergroting van de ontmenselijking die ook wij in onze samenleving beleven. Een verpleegster van een groot ziekenhuis in Antwerpen vertelde hoe ze bij de jaarlijkse medische controle niet meer gevraagd werd naar haar naam, maar enkel naar haar personeelsnummer. Zij was er zwaar door geshockeerd. De dokter van dienst zal die avond misschien ook de som maken van het aantal 'stukken' of 'dossiers' die afgewerkt werden zoals de kampoppassers vroegen aan het Sonderkommando hoeveel 'stukken' al verwerkt waren (ze bedoelden: hoeveel vergaste lijken al geruimd waren...). Mensen op de werkvloer worden nummers, klanten in winkels worden nummers, alleen cijfers ..., waar het menselijke gezicht van geen tel is. En we zijn al zo afgestompt door deze cijfermatige benadering dat we dat zo vanzelfsprekend vinden, want "efficiënter" en normaal.
De benadering van het vluchtelingenvraagstuk wordt ook in de media en bij politici behandeld in eenzelfde cijferlogica. Om beleid te voeren is het wel nodig om het over aantallen te hebben, maar ik kan mij niet van de indruk ontdoen dat vele politici zich wegsteken achter de cijfers. De ontmenselijking van onze samenleving toont zich ook in een verruwing in de dagdagelijkse omgang. De toenemende klachten over verbale en/of fysieke agressie in het verkeer of op het openbaar vervoer zijn voor mij een van die signalen, alsook de ongemanierde reacties in de sociale media (facebook, twitter...).
Als we geen weerwerk bieden tegen deze kleine ontmenselijking wordt het straks gemakkelijker aanvaard dat er ook op grote schaal groepen mensen benaderd worden als niet-mensen, als dingen zoals het tot in het extreme gebeurd is in de concentratiekampen.
De film "Son of Saul" kan ons hierbij aan het denken zetten.

Publieke woorden -03-

Een tekst geafficheerd aan het raam van een restaurant in de Cour St.Emillion (Parc de Bercy) in Parijs. Foto genomen op 25 december 2015.
De tekst spreekt voor zich...

(eigen foto)

Woord en beeld -17- Kiefer

In Parijs loopt nog enkele maanden de indrukwekkende dubbeltentoonstelling met werk van de Duitse kunstenaar Anselm Kiefer. Hij is geboren in 1945 en groeide op tussen de ruïnes van Nazi-Duitsland. Als beeldend kunstenaar vroeg hij zich af : hoe is het zover kunnen komen met Duitsland dat een hele natie achter zo'n dubbelzinnige figuur als Hitler liep? En wat is er zo bijzonder aan het Joodse volk dat die geviseerd werden? Wat betekent die zwarte periode voor Duitsland?
Het Centre Pompidou toont een retrospectieve van het beeldend werk van Kiefer, die in zijn beginperiode vooral bezig was via fotografie en schilderkunst. Later kwamen er zijn installaties bij. Het kleurenpalet zie je evolueren in de tentoonstelling. Eerst situeert hij zichzelf terwijl hij de Hitlergroet brengt in allerlei landschappen, dan zie je hoe zijn kleuren bruin, aardekleur en donkergrijs worden om in zijn laatste werken terug meer kleur te brengen met grote/groots bloemenvelden.
Tegelijkertijd is er in de Bibliothèque Nationale de France een thematisch tentoonstelling rond de boeken van Kiefer. Deze boeken bestaan vaak uit lood en zijn soms twee meter groot; sommige loden boeken zijn gestapeld in heuse bibliotheekrekken. Heel indrukwekkend om te zien en heel meeslepend. Als toeschouwer zie je zijn zoektocht naar een antwoord op zijn vragen.

(eigen foto : detail van "Brünhildes Tod", 1976)

Dat de Universiteit Antwerpen hem vereerde met een doctoraat honoris causa is meer dan terecht. Parijs biedt een unieke kans om zich helemaal onder te dompelen in de spirituele, filosofische en artistieke wereld van een van de allergrootste levende kunstenaars.

Deze vaak donkere werken riepen bij mij een gedicht op van Roberto Juarroz, een gedicht dat ook nauw aansluit bij het mentale werk dat Kiefer via zijn kunst wil verbeelden.

Hoe het zwart afschrapen,

de smaak van zwart,

de klank van zwart,

de zwartheid van zwart?

Hoe het zwart raspen,

zijn voedsel, zijn deeg,

totdat de specerij van het wit

in zijn kieren is doorgedrongen?

Hoe het zwart overstromen

met een visie in staat het te belopen

en op zijn bodem iets anders te vinden

dan het spoor van de dood?

Hoe in het zwart andere kleuren vinden,

blauwzwart, roodzwart, liefdezwart, zelfmoordzwart,

of in zijn ingewand eenvoudig verkruimelen

de kleur van het leven van de mens?

(Uit Verticale Poëzie VII, 88, vertaling : Mariolein Sabarte Belacortu

uitgeverij Wagner & Van Santen, 2002)

Injectie tegen verzuring -06-

Het geciteerde citaat -029-

Denkend aan computers, tablets, ipads, pc's, smartphones, enzovoort...

Publieke woorden -02-

Foto genomen in Verdun, september 2010.
Dit is een fragment van een kunstwerk dat een deel van het voorplein van het museum vulde, in de schaduw van de kathedraal van Verdun, met citaten uit brieven van soldaten die tijdens Wereldoorlog I gelegerd waren rond deze stad.
Dit jaar is het 100 jaar geleden dat er maandenlang verbitterd werd gevochten rond Verdun, met het verlies aan duizenden mensenlevens.

Parijs reflecties - december 2015

(de hemel boven Parijs 23 december 2015 9u15)

(uitzicht over Westelijk Parijs 24 december 2015 ca.17u30)

De muren van Parijs spreken

Enkele foto's van muren in Parijs,genomen in de voorbije Kerstdagen 2015.

(murrtekening in la Goutte d'Or ten noorden van Gare du Nord)

(Liberté Humanité Dignité muurschildering in la Goute d'Or
ten noorden van de Gare du Nord)

(muur in rue d'Alibert nabij de plaats van de terrasaanslagen van 13 november)

voor 2016

(eigen foto - Parijs Bibliothéque Nationale de France juni 2014
detail uit : Chemin de paix, door Clara Halter
"vrede" in 52 verschillende talen)