Utrecht het Centraal Museum : het gebouw

Naast het Museum Catharijneconvent is er in de stad Utrecht nog een tweede groot museum, eveneens gevestigd in een voormalig kloostercomplex en ook heel gericht op kunst en samenleving :  het Centraal Museum.
Eind oktober maakte ik kennis met dit museum met zijn ruime collectie en zijn wirwar van zalen en zaaltjes en verdiepingen. Zoals het geheel architecturaal een klein doolhof is, zo is de presentatie ook nogal chaotisch. Het vraagt van de bezoeker een grote alertheid en bereidheid om mentaal voortdurend over de schakelen van het ene kijkkader naar een ander.
Tijdens mijn bezoek scheen de zon volop en dat leverde wel een helder zicht op de architectuur van dit voormalige Agnietenklooster.

Treinstations Italië -1-

Het Centraal Station van Milaan is een groots gebouw opgetrokken in Art Nouveau stijl gedurende de eerste decennia van de 20ste eeuw. Mussolini moeide zich er ook even mee opdat het grootser zou worden dan de eerste plannen. Daar is hij ook in geslaagd. Zo zag ik het begin juni dit jaar.

(eigen foto's 7 juni 2019)

Enkele dagen later passeerde ik het nieuwgebouwde TGV-station van Reggio Emilia gelegen tussen Bologna en Milaan. De Italiaanse stations dragen duidelijk de stempel van de tijd waarin ze werden ontworpen.

(eigen foto 14 juni 2019)

Utrecht poëzie langs de straten -2-

In een vorige post liet ik al enkele poëzieplekjes zien van Utrecht. Eerst nog even in de buurt van Tolsteegbrug, aan het einde (of het begin?) van de Oude Gracht.

(eigen foto 26 oktober 2019)

En dan in het Centraal Museum ontdekte ik in een bescheiden kadertje een leuk gedicht van de Utrechtse dichter Ingmar Heytze. Op een zolderkamer van het Museum is er een kleine hommage aan de tekenaar Dick Bruna, die onder andere honderden omslagen van pocketboeken ontwierp. Die ruimte is ingericht als het atelier van de tekenaar, en daar wat verloren aan een lage kastwand zag ik dus dit gedicht, achter glas (sorry: vandaar de mindere kwaliteit van de foto).

(eigen foto 26 oktober 2019)

Utrecht: poëzie langs de straten...-1-

Tijdens de laatste zonnige dagen van oktober bezocht ik met een vriendengroep Utrecht, de 'Domstad'. Maar de Dom, hét visitekaartje van de stad, heeft Christo-allures want hij staat in de steiger, en dat voor lang nog...
In de stad zag ik ook her en der poëzie langs de straten.

(eigen foto 25 oktober 2019)

Dit gedicht is geschreven door Dirkje Kuik en op vraag van de buurtbewoners geplaatst tegenover de locatie van het vroegere Dirkje Kuik-museum (info: cfr. https://straatpoezie.nl/gedicht/het-museum-jo/ ).

In een kleine steeg tussen de vele graffiti las ik deze haiku waarvan ik de tekst nog even meegeef omdat het niet zo heel goed leesbaar is : 
Vergeet de regels
Lees mijn hartslag, mijn waarde,
Ruk mij uit mijn vorm.

(eigen foto - 26 oktober 2019)

En dan is er nog dat straatlange in straatsteen gekapte gedicht dat je kan afstappen langs de Oude Gracht. Dit is het resultaat van een wel heel bijzonder project waarover je alles kan lezen op de website van dit project: https://www.delettersvanutrecht.nl/ .
Uit dit honderden meter lange gedicht een heel klein zinnetje, maar een dat heel toepasselijk was op die 26ste oktober van dit jaar, een zeer zonnige en zachte dag. 

(eigen foto - 26 oktober 2019)

bij Tinus Vermeersch IV

(eigen foto - tentoonstelling in Kortrijk - 1 september 2019)

Ik zoek een mens

een naald in de hooiberg

mijn beeld en gelijkenis

spiegel zonder zicht

antwoord

bij Tinus Vermeersch III

(eigen foto - tentoonstelling in Kortrijk - 1 september 2019)

Hooiopper goudglanst in de zomer

oogst van geduld

oogst van gedurf

Monet tijdsbeeld dat nagloeit

vakmanschap van waarde

weerloos zo ondigitaal

nodig

bij Tinus Vermeersch II

(eigen foto - tentoonstelling in Kortrijk - 1 september 2019)

Patroon noodt woonst

draad na draad

streep bij streep

geaard in schilderend zoeken

Koester elke haal

her haal

laat je binnenhalen

in een woordeloze litanie

vind

bij Tinus Vermeersch I

(eigen foto - tentoonstelling Tinus Vermeersch 1 september 2019)

Woestenij herscheppen tot land

'zonder titel'

vrij van woorden

vrij voor woorden

Uitnodiging te luisteren

naar de kleuren van jezelf

natuurlijk groen

beslijkt in je verzwegen tranen

doornat

Turijn en Kassel en Nietzsche

Enkele weken na mijn bezoek aan Turijn (juni 2019) las ik de roman van Enrique Vila-Matas over Dokumenta 13 (in het jaar 2012) met als titel: "In Kassel is niets wat het lijkt" (uitg. De Geus, 2017).
Deze Spaanse schrijver (°1948) vergelijkt heel even de stad Kassel met Turijn.  "Ik herinnerde me mijn laatste bezoek aan de wonderschone stad Turijn, het was me opgevallen hoe ingetogen en elegant die plek in het noorden van Italië was; eigenlijk was het meer een Franse stad vanwege de verreikende invloed van het huis Savoye. Nooit ben ik vergeten wat een kalme indruk het dagelijks leven daar maakte, het was een kalmte waarvan je aanvoelde dat die gevaarlijk kon zijn, de oorzaak van plotselinge dwaasheden of aangrijpende aanvallen van gekte, zoals die van Friedrich Nietzsche toen hij in januari 1889 zijn hotel verliet en op de hoek van de via Cesare Battisti en de via Carlo Alberto snikkend een paard om de hals viel dat door zijn eigenaar werd geslagen. Die dag brak in Nietzsche het onbestendige dijkje dat al eeuwenlang de rationaliteit van de waanzin gescheiden lijkt te houden. Op die dag nam de schrijver definitief afscheid van de mensen, of de mensheid, het is maar hoe je het bekijkt. Of, nog simpeler gesteld: hij werd gek -al zou je met Kundera kunnen zeggen dat hij het paard slechts zijn excuses aanbood voor Descartes.
De grote import-Turinees Italo Calvino vond dat deze perfecte, geometrische stad kracht, stijl, logica inspireerde. Maar hij voegde eraan toe: 'Men moet niet uit het oog verliezen dat Turijn een en al logica is, maar dat logica de weg vrijmaakt voor waanzin."
In Kassel, dacht ik, gebeurde juist iets heel anders: deze stad was een en al onlogica, die de weg vrijmaakte voor een nieuwe logica."
(uit aangehaald boek: blz. 238-239)

(Turijn Via Po 17 juni 2019)

Jammer dat ik dit niet gelezen had voor mijn bezoek aan Turijn, anders had ik naar de genoemde straathoek even gepelgrimeerd.

De seizoenen van het leven: herfsttijd

De gang van de seizoenen is in de literatuur en in de kunst in het algemeen vaak een metafoor voor de levensloop van een mens.

Dit titelloze herfstgedicht van de dichteres Hester Knibbe verweeft heel fijntjes natuurbeelden met allusies op het ouder worden en elementen van wat je zou kunnen noemen een 'herfst-cultuur' (vb. wildmaaltijden, kastanjes, hangen van zaadbollen voor de vogels, spinnenwebben, enz...).

Wanneer ik mij traag
in troostkleren nestel, droom
noch gedachterag witwas, verstrooid         


de vrolijke zooi aan kleurval
bijeenhark onder steeds kaler hout
en opslag en een telkens ongenadiger hemel

gaat het vanzelf bezwerend zingen

de kat die voorbijschiet is grijs
donkergrijs maar niet zwart. In huis

al de afgevlogen vlinder, vuurmijt, kastanjes
vogelzaadtijd, dampende bloedworst in de terrine

en wildhandel Treuren ververst zijn vitrine.

(uit: Archaïsch de dieren. Gedichten, uitg. De Arbeiderspers, 2014, blz.73) 

Wapenstilstand wanneer???

Op morgen 11 november herdenken we de wapenstilstand die het einde betekende van Wereldoorlog I en naar velen hoopten ook het einde van alle oorlogen. 
Alhoewel... de wapens zullen ook vandaag nog op vele plaatsen in de wereld klinken en het voor het zeggen hebben.
Ook vandaag zullen er jonge soldaten (soms nog kinderen) vallen onder de kogels...én daarom juist is het belangrijk dat 11 november op de kalender blijft staan als uitnodiging om stil te staan bij wat oorlog doet met mensen.
Kunstenaars helpen ons hierbij in muziek en spel, in woord en beeld. Zo breng ik vandaag hier de Franse dichter Arthur Rimbaud  (1854-1891) samen met de Antwerpse schilder Sam Dillemans (°1965) om de ontelbare slachtoffers van oorlogen te gedenken en om de vraag wakker te houden: waartoe?

(eigen foto - maart 2018 - expo "Goodbye to all that")

DE SLAPER IN HET DAL

Een kuil vol groen waar een rivier door zingt
Die kruid met flarden zilver onbesuisd
Bespat; vanaf de fiere bergkam blinkt
De zon: een klein dal dat van stralen bruist.

Een jong soldaat, blootshoofds, met open mond,
De nek in blauwe kers gedompeld, ligt
In open lucht te slapen op de grond,
Bleek in zijn groene bed vol plenzend licht.

Zijn voeten in het ijs, zo slaapt hij. Zwakjes
Lachend zoals een ziek kind, soest hij zachtjes:
Natuur, wieg hem vol warmte: kou lijdt hij.

De geuren doen zijn neusvleugels niet trillen;
Hij slaapt in de zon, één hand op zijn stille
Borst, rechts twee rode gaten in de zij.
(gedicht gelezen op de mooie poëzieblog van Wouter van Heiningen :'Zichtbaar alleen' - 5 november 2019)

Heerlijk verboden

Wij mensen worden niet graag iets verboden. In het verkeer kunnen we soms eens vloeken als we een bepaalde straat niet in mogen: een verbodsbord spreekt ons toe.
Maar in de Noord-Franse stad Roubaix zou je glimlachend instemmen met sommige verbodsborden. 

Villa Cavrois Croix -04-

Niet alleen de villa werd ontworpen door architect Robert Mallet-Stevens maar ook de tuin. De waterpartij moest dank zij de reflecties de architectuur van de villa nog meer benadrukken.
Een wandeling door de tuin is dan ook een wezenlijk bestanddeel van een bezoek.

(eigen foto's 19 oktober 2019)

Villa Cavrois Croix - 03-

De Villa Cavrois werd gebouwd tussen 1929 en 1932 en ontworpen door architect Robert Mallet-Stevens als een totaalkunstwerk. 
De architect maakt maximaal gebruik van het zonlicht en op een zonnige dag deze villa bezoeken toont dat ook. De kamers zijn allemaal op het zuiden gericht en de gang die deze langgerekte woning met elkaar verbindt ligt op de noordkant.
 De keuken en bijkeuken vallen wat uit de toon wat betreft inrichting omdat hier de hygiëne en functionaliteit de boventoon heeft. Deze ruimtes zijn klinisch wit ingericht. 

(twee maal de keuken - eigen foto's 19 oktober 2019)

Herdenken

November begint met een traditie die ons confronteert met doorleefde verlieservaringen en met onze eigen onvolmaaktheid en eindigheid. Ook al is dit niet aangenaam, het is toch zinvol om dit te herdenken. Het is voor hart en geest gezond om de dood en de eigen doden die iedere mens meedraagt in de rugzak van zijn leven, niet uit de weg te gaan. Het is een daad van psychische hygiëne die we blijvend moeten herhalen, want van één ding zijn we zeker: eens is het onze beurt om over het lijden van dit leven heen te gaan.
Ook de dichter weet dat en kan ons helpen.
Wie echt rouwt komt de persoon die gemist wordt echter voortdurend tegen in vele alledaagse voorwerpen en op de meest onverwachte momenten. Norbert de Meyer (°1948) verwoordt dit treffend in een gedicht dat dank zij de website Het gezeefde gedicht  en de uitgeverij P (Leuven) nu ook tot ons kan komen (http://www.hetgezeefdegedicht.be/). 

enzovoort

zo gaat hij soms voorbij:
op de hoedenplank die zijn onzichtbaar

(Highgate Cemetery Londen - eigen foto 2010)

hoofd draagt, in de overmaatse
bril beslagen door de kilte,
in het gouden uurwerk
dat nooit goed liep en
niet van goud bovendien,
in de dasspeld omgesmolten tot
ring die klemt om haar vinger.

zo gaat hij nooit voorbij:
na de zoen uit haar kromme hand,
haar blik in zijn starre ogen,
ze raapt zijn schaduw op
voor haar lege nacht,
bergt hem op in haar houten lichaam
en wikkelt hem in de ruis,
houdt hem zwevend op de wereld
om aan zijn hemel te wennen.

(uit: Het gezeefde gedicht. Samenstelling Charles Ducal & Roel Richelieu van Londersele. uitgeverij P, Leuven, 2015, blz.45)