Verleen voorrang in Roubaix (met een knipoog)

De Noord-Franse stad Roubaix heeft een aantal bijzondere verkeersborden die vragen om voorrang te verlenen aan het verkeer op de weg waar je op uitkomt. Speelsheid en humor krijgen voorrang in deze stad die zichzelf in de voorbije decennia aan het heruitvinden is. 

Sam Dillemans: Fighters

Nog tot 5 april 2020 kan je een grote verzameling schilderijen en tekeningen zien van Sam Dillemans in zijn tentoonstellingsruimte in de Eggestraat in Antwerpen.
Niet alleen de onderwerpen zijn 'vechters' maar je ziet ook hoe de schilder zelf vecht met zijn onderwerpen en met de verf om daarmee een krachtig, explosief en intensief verhaal te brengen van mens en materie. Een indrukwekkende verzameling die de moeite waard is.

(eigen foto 6 oktober 2019)

(eigen foto 6 oktober 2019)

(eigen foto 6 oktober 2019
portret van Antonio Tarver)

27 oktober: internationale dag van de stilte

Vandaag gaat de wintertijd in. Dit wil zeggen dat we de klok één uur lang stil zetten. We krijgen even extra tijd. Met deze internationale dag wil men uitnodigen om de waarde te (her)ontdekken van het verstillen en vertragen én op een meer kwalitatieve manier aandacht te geven aan onze directe omgeving.

Marc Tritsmans schreef over de stilte als een schaars wordend goed. Passend voor deze internationale dag...

Stilte

(Parijs Butte aux cailles
eigen foto 2011)

die we altijd zullen vrezen                       
omdat ze een leegte toont
die te groot is voor een mens
maar zo nodig in een hoofd

volkomen weerloos is ze
als een rozige pasgeborene
een iriserende zeepbel die bij
het minste vleugje wind uiteenspat

hard op tafel slaan of de stem
verheffen lukt haar niet en daarom
heeft de wereld beslist dat ze
van geen enkele waarde is

nog schaarser dus dan water
zal ze worden op deze planeet
zodat onvermijdelijk ooit iemand
zijn ganse fortuin zal besteden

aan de allerlaatste morzel
die vervolgens in oorverdovend
feestgedruis ten onder gaat

(in: Het Liegend Konijn, 2017/1, blz. 222)

Villa Cavrois Croix -02-

De Villa Carvois bezoeken is ook letten op de details, op de afwerking. Hoe kleuren heel doordacht werden gebruikt, hoe aandacht besteed werd aan meubilair en verlichting. 

(verlichting in de inkomhal - eigen foto 19 oktober 2019)

(het bureau van Mr. Cavrois - eigen foto 19 oktober 2019)

Villa Cavrois Croix -01-

In het Noord-Franse plaatsje Croix, een gemeente die opgeslorpt is in de stedelijke agglomeratie van Rijsel (Lille), ligt een architecturale parel die begin deze eeuw van het volledige verval werd gered en op een voorbeeldige manier is gerestaureerd: de villa Carvois. Over dit huzarenstuk is een documentaire gemaakt, die te zien is in de villa zelf, maar ook op de website van dit monument van moderne architectuur. Zie deze link : http://www.villa-cavrois.fr/du/Verkennen/De-documentaire .
Al een hele tijd stond deze villa op mijn verlanglijstje: te bezoeken, maar zoals dat vaak gaat: hoe dichter iets in de buurt is, hoe langer het duurt eer je er geraakt. Maar eind oktober is het me gelukt. De strakke architectuur en inrichting leveren mooie plaatjes op.

(eetkamer van de kinderen - eigen foto 19 oktober 2019)

(een slaapkamer van een van jongens - eigen foto 19 oktober 2019)

Damme stadsfestival -03-

Het stadsfestival Damme met als thema "Het nest tussen waarheid & herinnering" heeft ook een poëzieparcours gemaakt rond de Nederlandse dichter Remco Campert. Zo kan je langs een deel van de oude stadsvesten wandelen, met een aantal gedichten van Campert kennismaken en tegelijk genieten van de rust van deze landelijke omgeving. Ook dit is een ontmoeting met poëzie.

(eigen foto's 12 oktober 2019)

Damme Stadsfestival -02-

Het stadfestival in Damme heeft als thema : Het nest tussen waarheid & herinnering.
Waarheid en herinnering verwijzen naar de kwetsbaarheid van de mens, want hoe zeker kunnen we zijn van onze herinneringen en van 'onze' waarheid. Deze kwetsbaarheid nodigt uit om met zorg om te gaan met onszelf en wat ons gegeven is.
In het (vroegere) hospitaal zien we aquarellen van Berlinde de Bruyckere  hangen in enkele diepe kastruimtes, wat verborgen. Zoals we onze kwetsuren diep wegbergen en enkel heel omzichtig durven/willen tonen aan wie de moeite doet om ver genoeg door te dringen en de deuren voorzichtig op een kier zet. De muur met kraken versterkt nog deze breekbaarheid.

(eigen foto 12 oktober 2019)

De Nederlandse schilder/etser/tekenaar Hans Klein Hofmeijer heeft een groot indrukwekkend kunstboek gepubliceerd "Artefact 953" waarmee hij het publiek wil ontmoeten. Voor zo'n ontmoeting moet je wel tijd nemen, gaan zitten, het licht boven de tafel aanmaken en de rest van de wereld even buiten sluiten. De presentatie van dit werk nodigt uit tot zorgzame aandacht. 

(eigen foto 12 oktober 2019)

  

Damme Stadsfestival -01-

Nog tot 8 december kan je in het stadje Damme, op een boogscheut van Brugge, een bezoek brengen aan het 'stadsfestival' met vooral beeldende kunst en wat poëzie. Alles werd bijeengebracht onder de titel "Het nest tussen waarheid & herinnering". Dit festival wil de bezoeker uitnodigen tot onthaasting, tot even stappen uit de tredmolen van de dagelijkse drukte, tot het ont-moeten van onszelf op een ander niveau doorheen de bril van kunstenaars.
Hier twee installaties die met woorden uitnodigen om even stil te staan.
Tim Etchells (UK) maakt een sculptuur in neonletters en baseert zich op een tekst van Samuel Beckett. In deze tijd van klimaattransitie en van het beslechten van meningsverschillen met de wapens is dit eenvoudige werk héél veelzeggend.

Gert Scheerlinck (Be) plaatst negen 'waarheden' samen elk op een schouwtegeltje zoals vroeger mooie spreuken op een tegel werden afgedrukt. Deze tegels hangt hij samen en zo vraagt hij als het ware aan de toeschouwer: en voor jou, wat is 'waarheid' voor jou? 

Kapstokkunst

SMAK Gent viert dit jaar zijn twintigjarige museale bestaan met een grote greep uit hun vaste collectie, die getoond werd van 16 maart tot 29 september. 
Daarin kreeg de Zwitser Christophe Büchel (zoals reeds in 2017) een zaal ter beschikking voor een indringende installatie. Hij richt een klassieke tentoonstellingszaal in met schilderijen aan de muren en enkele sculpturen in het midden. Tot daar is alles gewoon. Maar dan laat er matrassen leggen en legt er vluchtelingen te slapen. Zo zie je een tandenborstel in de kader van een doek of zie je kleren hangen aan een tentoongestelde sculptuur.
Het beeld van Reinhard (D'Haese) "Sculptuur B (Insekt)" dient als kapstok.
Maar door de gehele setting geeft dit op een doordringende manier te denken over wat de echte waarde is van kunst(bezit).

In 2012 stonden er tijdens Beaufort sculpturen op het strand van Koksijde (of De Panne?) en daar ook zag ik bij een bezoek tijdens een warme augustusdag dat sculpturen best als kapstok dienstig kunnen zijn. In die strandsetting deed het geheel eerder humoristisch aan: een relativering van de 'hoge' kunst. 

Of hoe het ene beeld een heel ander soort kapstok kan zijn dan het andere beeld...

SMAK Gent

Halfweg september bezocht ik de jubileumtentoonstelling van het SMAK in Gent: "Highlights for a Future. De Collectie (1)", expo die onlangs is afgelopen.
Zo verscheiden als de hedendaagse kunst is, zo verscheiden was ook wat ik zoal zag. Sommige kunst is vooral met kunst bezig, andere houdt ons een spiegel voor. Sommige doet wegdromen, andere doet nadenken. Het geheel was een boeiende wandeling in tijd en ruimte vol uitnodigingen om telkens een andere bril op te zetten.
Enkele bijpassende foto's genomen tijdens mijn bezoek op 10 september laatst.

De Pont Tilburg: Anish Kapoor

De Indiaas-Britse artiest Anish Kapoor (°1954) is een intrigerende kunstenaar. Volgens Wikipedia is hij een beeldhouwer, maar dan wel van een heel bijzondere soort en met bijzondere materialen. 
Hij is inderdaad geboeid door ruimtelijkheid zoals elke beeldhouwer en hij biedt de kijker via zijn werken een nieuwe beleving van de ruimte aan. In het Museum De Pont in Tilburg zag ik enkele spiegels-sculpturen van Kapoor.

Spiegels reflecteren en de spiegels van Anish Kapoor doen ons ook reflecteren op onszelf en onze directe omgeving en over hoe wij in het leven staan.
Voor de museumingang is er een reuzegroot gebogen spiegelvlak waarin je de hemel weerkaatst ziet, "Sky Mirror" getiteld.
Terwijl tijdens mijn bezoek langs de ene kant donkere dreigende wolken voorbij dreven, was het mooie blauwe lucht aan de andere kant. En in dit kunstwerk zag ik deze twee 'hemel-gezichten' in één klap. Alsof het zei: staar je niet blind op die donkere wolken (of staar je niet blind op die blauwe lucht)...weet dat ons weer niet zo stabiel is.... 

(Anish Kapoor: Sky Mirror - eigen foto)

Alsof het kunstwerk ook zei: wees terug verwonderd over die grillige niet vatbare wolken zoals je dat ooit was als kind.
Zoals de bekende Nederlandse dichter Martinus Nijhoff (1894-1953) het verwoordde in het bekende gedicht "De wolken".
De Wolken

Ik droeg nog kleine kleren, en ik lag
Lang-uit met moeder in de warme hei,
De wolken schoven boven ons voorbij
En moeder vroeg wat 'k in de wolken zag.

En ik riep: Scandinavië, en: eenden,
Daar gaat een dame, schapen met een herder -
De wond'ren werden woord en dreven verder,
Maar 'k zag dat moeder met een glimlach weende.

Toen kwam de tijd dat 'k niet naar boven keek,
Ofschoon de hemel vol van wolken hing.
Ik greep niet naar de vlucht van 't vreemde ding
Dat met zijn schaduw langs mijn leven streek.

-Nu ligt mijn jongen naast mij in de heide
En wijst me wat hij in de wolken ziet,
Nu schrei ik zelf, en zie in het verschiet
De verre wolken waarom moeder schreide-
(uit Verzamelde gedichten, uitg.Bert Bakker)

(Anish Kapoor: Sky Mirror, eigen foto 17 september 2019)

Les Portes de la Champagne : Chalons en Champagne

Chalons en Champagne was in de middeleeuwen een van de grote steden waar een druk bezochte jaarmarkt zorgde voor welvaart en intens handelsverkeer. De stad aan de Marne heeft zwaar geleden onder de eerste wereldoorlog maar een aantal gebouwen doen nog iets vermoeden van de oude middeleeuwse rijkdom.
Naast de kathedraal is er de kapittelkerk van Notre Dame en Vaux (gebouwd tussen de 12e en de 15e eeuw). Dit gebouw staat nu op de UNESCO lijst van werelderfgoed.

(eigen foto ND. en Vaux  8 september 2019)

De kanunniken verbonden aan deze kerk woonden in een gemeenschap naast de kerk. Van dat kloostergeheel is ongeveer niets meer over, maar in een klein stemmig museum is wat rest samengebracht tot een mooi overzichtelijk klein geheel.

(kapiteel met doopsel van Christus - musée du cloître de N.D. en Vaux
eigen foto 8 september 2019)

(overzicht musée du cloître de N.D. en Vaux - eigen foto 8 september 2019)

Les Portes de la Champagne: Orbais- l'Abbaye

In de toeristische regio die zichzelf betitelt als "les portes de la Champagne" ligt de kleine gemeente Orbais-l'Abbaye. 
Waar er in de middeleeuwen een reusachtige abdij stond getuigen de kerk en nog een aantal woningen van die vergane glorie. Maar deze beperkte overblijfselen alleen al zijn indrukwekkend. 

(koorbanken Orbais-l'Abbaye  eigen foto 7 september 2019)

(interieur kerk Orbais-l'Abbaye
eigen foto 7 september 2019)

(koorbank Orbais-l'Abbaye eigen foto 7/9/2019)

(de kerk van Orbais-l'Abbaye foto: Marc Deconinck 7 september 2019)

Les Portes de la Champagne: reflecties

Het toeristisch minder bekende deel van de Champagnestreek (rond Château-Thierry) noemt zichzelf "les portes de la Champagne", een regio die ik mocht verkennen begin september.
Hier twee reflecties als eerste kennismaking...

(Baulne en Brie - 7 september 2019)

(Chalons en Champagne - 8 september)

2 oktober : internationale dag van de geweldloosheid

In onze West-Europese landen kunnen we (voorlopig?, vooralsnog?) onszelf in vrijheid uitdrukken zonder gevangenisstraf of andersoortige vervolgingen op te lopen. Op vele andere plekken op onze aarde is dit jammer genoeg niet zo en toont een burgerlijk of militair bestuur zijn angst door harde repressie. Dan vraag ik mijzelf dikwijls af: hoe zou ik (over)leven in zo'n samenleving? hoe zou ik reageren? Eerlijk gezegd: ik weet het niet.
Kunst is in vele gevallen een belangrijke vindplaats van menselijkheid midden gruwelen en onderdrukking. Kunst plaatst op een geweldloze manier een vraagteken bij de aannames van machthebbers en dat wordt door hen niet in dank aangenomen.
Verhalen van personen die juist geweldloos hun menselijke waardigheid proberen hoog te houden zijn een spiegel en tonen de veerkracht van mensen. Zij verdienen vandaag een stem.

In een roman van de Spaanse schrijver Enrique Vila-Matas (°1948) "In Kassel is niets wat het lijkt" las ik een ontroerend verhaal. Zijn roman speelt tijdens DOCUMENTA 13 (in het jaar 2012) in het Duitse Kassel waar de schrijver-hoofdfiguur gevraagd is als een writer in residence.  
Hij ziet er een reeks schilderijen van de Beierse priester Korbinian Aigner (°1885+1966) met appels en peren, twee stuks per schilderij. Een reeks ongekunstelde appelschilderijtjes zou je denken. Maar een deel van die werken schilderde hij tijdens zijn opsluiting in het concentratiekamp van Dachau. De priester was té kritisch geweest voor het Nazi-regime en overleefde met moeite zes jaren gevangenschap. Omdat hij voordien al als boerenzoon en plattelandspriester actief was als appelkweker met ruime kennis van zaken, kon en mocht hij in het kamp ook appelbomen kweken. Daar kweekte hij vier nieuwe rassen, die de naam kregen KZ 1-4. Appels kweken en schilderen hielpen deze priester te overleven zonder zijn menselijke waardigheid te verliezen.

(Korbinian Aigner - Documenta 13 - foto gevonden op internet)

En de schrijver associeert dan verder. "Terwijl ik naar die appels keek en merkte dat stukjes van 'Le grand paranoïaque' zich erop leken te hebben vastgezet alsof ook deze appels de sporen van een voorgaand kunstwerk nodig hadden om zich completer te voelen, dacht ik na over menselijke moed en herinnerde me het geval van een jonge, in romantische Engelse literatuur gespecialiseerde vrouw uit Moskou die, naar ze me hadden verteld, in de tijd van Brezjnev vanwege een stompzinnige en compleet valse aanklacht (dat spreekt vanzelf) in de cel werd gegooid, zonder licht en zonder pen en papier; deze jonge vrouw kende Byrons epos 'Don Juan' vanbuiten (dertigduizend verzen ongeveer) en in het donker vertaalde ze het in haar hoofd in Russische verzen. Toen ze uit de gevangenis kwam, bleek ze niet meer te kunnen zien en dicteerde ze haar vertaling aan een vriendin, en dat is nu de toonaangevende Russische vertaling van Byrons werk." (Enrique Vila-Matas, In Kassel is niets wat het lijkt, vertaling Nadia Ramer, uitg. De Geus,2017, blz. 270)

(Salvator Dali : Le grand paranoïaque  Documenta 13
collectie museum Boymans Van Beuningen)

Op deze internationale dag van de geweldloosheid is het goed om de bronnen van onze menselijke waardigheid op te zoeken en te verdiepen. Kunst en getuigenissen kunnen ons daarbij inspireren.