zaterdag 31 maart 2018

Dillemans toont de modder van Passchendaele anno 1917

Sam Dillemans liet zich voor zijn expositie over de Groote Oorlog "Goodbye to all that"  inspireren door foto's van de frontstreek rond Ieper en Passendale. In zijn eigen expositieruimte in de Eggestraat in Antwerpen kan je deze eigen schilderkundige blik op de oorlog zien  Je zal zien hoe hij rt zijn eigen picturaal en menselijke verhaal van maakt.




Een foto van een onder water gelopen loopgracht nabij Passendale in de zomer van 1917. een kapotgeschoten boomstam dient als steun voor een soldaat. Maar de slijkerige soldaat gaat bijna op in het desolate landschap. En als er geschoten wordt, moeten de militairen wel het water induiken om zich in veiligheid te stellen. Bemoedigend is dit allemaal niet, bemodderd des te meer.

















Sam Dillemans heeft in de tentoonstelling deze foto twee maal gebruikt als uitgangspunt voor een schilderij.
Het ene werk wordt ook gebruikt voor de flyers van de tentoonstelling.
Hij recycleerde hier een ander schilderijtje (90 x 60 cm) om zijn werk op te schilderen. We kunnen er onder andere een molen (of andersoortig ronde witte toren) zien, groene velden en mauve oranje luchten belicht door een ondergaande zon). Deze psychedelische kleuren geven aan het geheel een dreigende 'giftige' sfeer. De modderige brij aan de voeten van de eerste soldaat doet mij denken aan een lichaam (een gevallen mede-soldaat? een paard of muilezel?




























Hetzelfde motief herneemt hij op een groter doek (200 x 140 cm), waaronder ik een landschap vermoed dat Dillemans zelf enige jaren geleden heeft geschilderd, maar er nu blijkbaar niet meer tevreden over is. Ook andere landschappen uit zijn vorige expositie hebben hetzelfde lot ondergaan (zie rechts op de onderste foto op mijn blogpost van  26  maart laatst). Door de andere ondergrond is dit tweede werk veel contrastrijker en donkerder. De rode onderlaag roept bloed op en de heftige donkere wolkenhemel dreigt mee. De dikke smeuïge verfbehandeling voor de door bommen omgewoelde grond versterkt nog de modderigheid van het soldatenleven in deze menselijke hel. De soldaten gaan bijna op in het woeste lege landschap. Het beetje groen  (traditioneel de kleur van de hoop) verzacht voor even en geeft de ogen van de toeschouwer misschien even rust.
Boeiend om te zien hoe de kunstenaar altijd weer op zoek gaat naar zijn  picturale mogelijkheden.






woensdag 28 maart 2018

Guislainmuseum in Gent

Een buitenbeentje in de musea van Vlaanderen is voor mij altijd weer het Guislainmuseum in Gent. De behuizing in de oude gebouwen van een psychiatrisch ziekenhuis draagt zeker bij aan de aparte ervaring van zo'n museumbezoek.
Hier enkele foto's genomen tijdens een bezoek op 20 maart laatst.




maandag 26 maart 2018

Sam Dillemans verbeeldt de oorlogsgruwel

Nog tot 16 december toont de expressieve schilder Sam Dillemans in schilderijen en tekeningen de menselijke ellende van de oorlog, veelal vertrekkend vanuit foto's van het Westelijke Front in Vlaanderen en Noord-Frankrijk tijdens Wereldoorlog I. Daarover kon je meer lezen in mijn vorige blogpost van 24 maart laatst.
Hier een impressie via enkele foto's genomen bij een bezoek in zijn expositieruimte in de Eggestraat in Antwerpen op 10 maart.



zaterdag 24 maart 2018

De overweldigende oorlog van Sam Dillemans

Nog tot midden december is in zijn eigen expositieruimte een geheel van schilderijen te zien van Sam Dillemans (Eggestraat, Antwerpen) rond het thema oorlog. De titel van deze tentoonstelling luidt: Goodbye to all that - Paintings of the Great War.
(eigen foto)
Samen met mijn man die zelf ook schildert, bezocht ik deze expo op 10 maart. Ik was overweldigd. Alle schilderijen en tekeningen tonen telkens en telkens en telkens en telkens opnieuw hoe mensen lijden onder wat andere mensen hen aandoen in de meest rauwe vorm, die van de oorlog. De tonen zijn vooral zwart en wit, ook al is de ondergrond soms een kleurrijk doek. Ik denk dan spontaan: als mensen slechts in zwart of wit kunnen denken, komt er geweld en oorlog van. Respect en aandacht en openheid voor de kleur en de nuance in het samenleven maakt het leven soms ingewikkelder, maar voorkomt oorlog. 
 In de tentoonstelling is er geen rustpunt, doek na doek toont lijden en ontreddering, geweld en vernietiging. In alle werken is de mens aanwezig in zijn kwetsbaarheid en gewond zijn.  Zoals soldaten en gewone burgers in een oorlogsgebied onontkoombaar overweldigd worden door de oorlog (noem zelf maar een land of gebied anno 2018-keuze te over), zo werd ik als toeschouwer ook overweldigd.

Maar met een schilder naar deze tentoonstelling kijken leert ook het vakmanschap beter zien van de kunstenaar Sam Dillemans. Zijn trefzekerheid in figuratie en kleurgebruik ; zijn technische kunnen als tekenaar in tekeningen of  in schetsen met houtskool of verf ; zijn picturale vaardigheid als schilder met penseel, paletmes of de grove borstel: in elk werk zie je telkens weer zijn kunde. Hij kent ook nog eens zijn meesters in de schilderkunst.Sam  Dillemans brengt ook hier hulde aan de schilders die hij bewondert door houdingen, figuren of thema's van hen te verwerken in zijn doeken. Ik zag hoe hij heeft gekeken naar Max Beckmann of naar Goya, om er maar twee te noemen. Je geraakt dan als kijker overweldigd door zijn meesterschap én technisch én in beeldtaal.
(eigen foto)

Deze twee verschillende soorten 'overweldiging' vechten wel met elkaar (we blijven in oorlogstermen spreken). De bewondering voor zijn métier doet kijken naar deze werken als beeldende kunstwerken (hoe doet hij het), maar dan komt de soms verpletterende beleving van wat er afgebeeld wordt (wat zegt hij hier). Voor mij spreekt zijn meesterschap vooral hierin dat hij je als kijker dwingt om niet bij zijn vakmanschap te blijven steken maar altijd weer in het verhaal  binnentrekt.
Allen daarheen zou ik zeggen en laat je maar overweldigen. Ga dat zien om te beseffen hoe elke oorlog ontmenselijkt en om te ervaren dat via de kunst een weg gezocht kan worden om deze ontmenselijking te keren.
Klinkt dit enthousiast? Ja, zeker en vast. Vaut le détour.

donderdag 22 maart 2018

Het geciteerde citaat -050-slot

Dit wordt het laatste geciteerde citaat voor deze blog.
Ik heb dit gelezen in de krant "De Standaard" van 15 maart 2018, in een artikel van Thomas Hertog over de toen pas gestorven Stephen Hawking.


dinsdag 20 maart 2018

Speeltijd voor Thomas Lerooy

De van Roeselare afkomstige Thomas Lerooy heb ik in 2014 leren kennen met zijn tentoonstelling in Petit Palais in Parijs. Zijn intrigerende beelden en zijn doordachte installaties konden mij zeer bekoren. Wanneer ik las dat hij in Museum Dhondt Dhaenens een tentoonstelling had, stond het met stip in mijn agenda. Nog kort voor de sluiting (23 februari)  kon ik die bezoeken.
De tentoonstelling noemde: playground en inderdaad, het labyrint in felle kleuren toonde een speels fantasierijk geheel met sculptuur, grafisch werk en installaties.
Hier enkele foto's.




zondag 18 maart 2018

Bill Viola in Kortrijk

Nog tot 9 april kan je dagelijks gratis een video-installatie zien van de Amerikaanse wereldkunstenaar Bill Viola, nl "Martyrs". In de Sint-Maartenskerk kan je je open stellen voor dit bijzondere werk, dat voor mij een ode is aan de menselijke waardigheid en standvastigheid.
Het werk is bedacht voor een kerkruimte (nl. de Londense St.Paulscathedral) en dus past ook deze locatie van de St.-Maartenskerk helemaal. Dit wil zeggen géén museale ruimte (zonder afleiding, met egale muren en vooral bezocht door geprivilegieerde geïnteresseerden),  maar een laagdrempelige open ruimte waar mensen van allerlei slag en soort, kleur en rang langslopen.
Hierbij enkele foto's gisteren genomen, met details uit deze video.


vrijdag 16 maart 2018

Lachen langs straat

Rijsel, zaterdag 17 februari 2018
(Rue Esquermoise)
(huis achter de kathedraal)


woensdag 14 maart 2018

Een feest van licht: Maki Na Kamura

Zopas is in het Museum Dhondt Dhaenens (Deurle) een bijzondere expositie afgelopen van de Japanse kunstenares Maki Na Kamura. Naast de schilderijen heeft de kunstenares ook de glaspartijen van het museum omgetoverd tot een hommage aan de componist Eric Satie, geïnspireerd op zijn werk "La cathédrale engloutie". Nog in de laatste dagen van de expo (23 februari) bezocht ik het museum op een zonnige winterse dag. Het zonlicht straalde schitterend binnen en leverde dank zij Kamura mooie foto's op.





maandag 12 maart 2018

Rijsel (Lille) 17 februari 2018

Een zonovergoten dag met mooie reflecties.

(Boulevard de la Liberté)

(kathedraal Notre Dame de la Treille)

vrijdag 9 maart 2018

Vluchtelingen of migranten: altijd weer mensen...(02)

Terwijl iedereen wordt bang gemaakt voor het anders-zijn van de naar geluk zoekende andere, terwijl iedere oorlog ontvluchtende andere wordt gebrandmerkt als bedreiging voor onze welvaart en veiligheid, blijven we het evident vinden dat wijzelf kunnen én mogen reizen, om daarna terug veilig terug thuis te komen.
Dichters helpen ons verwonderd te kijken naar ons eigen gedrag. Gelukkig maar.
Zo ook Annemie Deckmyn in de bundel "Het gezeefde gedicht", dat een aantal gedichten heeft gebloemleesd uit de website voor beginnende dichters http://www.hetgezeefdegedicht.be/

REIS

we zijn bereisd. geen grenswacht houdt ons tegen.
in elk vreemd grasland herkennen we
de donkere paarden, het bijeengeschoven hooi,
een droge zomerwind in oude bomen.

zwarte vogels krijsen om ons brood.
verjaag hen met je handrug, stel me gerust.
het is slechts reizen, we keren nog terug:
in onze hoofden bruist de stad vanwaar we komen.

(uit: Het gezeefde gedicht, samengesteld door Charles Ducal & Roel Richelieu Van Londersele, uitgeverij P, Leuven, 2016, blz. 29)

Hierbij sluit mooi aan een schilderij van Marc Deconinck uit zijn reeks: Meanwhile on the meditarranean sea.



maandag 5 maart 2018

Vluchtelingen of migranten: altijd weer mensen...(01)

Dichters zijn er nodig om ons uit onze comfortzone (zoals dat nu moet klinken) te halen. Ze doen ons via hun meestal schaarse woorden stilstaan bij onszelf.  Zo ook doen schilders dat via een eigengereide uitsnede van de werkelijkheid die omgezet wordt tot een aansprekend beeld.

De website http://www.hetgezeefdegedicht.be/ biedt een digitaal platform voor beginnende dichters en gelukkig heeft uitgeverij P een bundel met een mooie selectie verzen uitgegeven. Daar las ik dit gelaagde en (jammer genoeg nog altijd) actuele gedicht van Mie Gilleir:

GRENZEN

Er zijn grenzen, zei je
terwijl je lijnen trok op het lege blad

Ik dacht aan zee
gammele boten met verkleumde mannen
aan havens met containers op de kade
vrachtwagens met verstikte lijven

Jij sloot de luiken
en stak de lichten aan

(uit: Het gezeefde gedicht, samenstelling Charles Ducal & Roel Richelieu Van Londersele, uitgeverij P, Leuven, 2016, p.61).

Het schilderij van Marc Deconinck past hier wonderwel bij en de titel spreekt voor zich.

(uit de reeks: Meanwhile on the meditarranean sea)





donderdag 1 maart 2018

Woord en beeld - sneeuw

De winter is er met stevige vrieskou en bij vorige winterprikken ook de sneeuw. Voor de enen plezier, voor anderen poëzie, voor veel anderen miserie, voor velen ook extra gevaar op de weg.

(eigen foto 9 februari 2018)
Voor de dichter Roberto Juarroz is de sneeuw nog iets geheel anders.

De sneeuw heeft de wereld veranderd in een begraafplaats.
Maar de wereld was al een begraafplats
en de sneeuw is alleen gekomen om het publiek te maken.

De sneeuw is alleen gekomen
om met zijn dunne vinger zonder knokkels,
de ware, lawaaiige hoofdrolspeler aan te wijzen.

De sneeuw is een gevallen engel,
een engel die zijn geduld heeft verloren.

(Uii Verticale Poëzie IX, 39 ; vertaling Mariolein Sabarte Belacortu,
Uitgeverij Wagner & Van Santen, 2002)