Je zal enkele weken deze blog moeten missen. Vanaf 16 juli zal ik - bij leven en welzijn - terug berichten posten.
.jpg)
donderdag 29 juni 2023
dinsdag 27 juni 2023
De windstoot : macht en beperking - een naklank-
De Vlaamse dichteres Jo Gisekin (1942) publiceerde in 2021 bij het Poëziecentrum Gent een mooie bundel (mooie verzen én mooie vormgeving) waarin de eerste afdeling vertrekt vanuit muziek, de tweede vanuit schilderijen en de vierde vanuit woorden. Deze bundel, De luwte van het geheugen, biedt mij altijd weer een moment van verademing en genot. Hij ligt wat achteloos in de huiskamer, te wachten om weer eens gelezen te worden.
Zo kwam ik uit bij een vers van Gisekin bij het schilderij "De windstoot" van Léon Spilliaert, werk dat ook de rode draad vormt van de tentoonstelling in het Museum Guislain, waar vzw With ons kijkend doet nadenken over de relatie tussen macht en beperking(nog tot begin september!). Als een soort post-scriptum bij de kleine reeks over die tentoonstelling ( zie berichten op deze blog van 16 mei e.v. ) wil ik dit vers met jullie delen. Hoe anders ook dan de expo, toch thematiseert dit gedicht ook onze menselijke kwetsbaarheid.
DE WINDSTOOT
 |
| (Spilliaet : De windstoot ©Erfgoed in Zicht) |
vloeit uit tot aan haar voeten. Haar spiegelbeeld lost op
in een halo van mismoedigheid.
Zee zand en scherpgelijnd een horizon zijn binnen handbereik
geen lichtschijn klaart haar zicht
het hart is stervensmoe
hier verliest geluid zijn stem als water ondergronds
ligt liefde opgebruikt naakt aan de kant en toch:
bevroren in elk gewricht behaagt de schone schijn
terwijl haar rok spierwit de naad uitzwaait is het hartzeer
niet te stelpen.
Hoelang nog blijft ze buiten schot de rode strik als wuivend
teken, wie ontvouwt haar vleugels en leidt haar vluchtweg
naar een zaliger verschiet
wachtend op een ochtend die wonden
therapeutisch een na een
met zachte watten bet.
(uit: Jo Gisekin, De luwte van het geheugen, Poëziecentrum, Gent, 2021, blz. 23)
zondag 25 juni 2023
Zondag zonder zon?
De zondag is sedert de christenen een sterke invloed hebben (gehad) op de samenleving een dag als geen ander. De zondagsrust met een focus op christelijke eredienst bepaalde (en bepaalt in sommige gemeenschappen en regio's nog altijd) het leven. Maar zo'n dag is voor velen ook een wat saaie dag, zoals dichter Philip Hoorne (1964) neerschrijft in volgende vers.
Voor vele Vlamingen een heel herkenbaar 'portret' van een dag die het ook niet kan helpen...
 |
| (©baksels.net) |
ZONDAG
de zondag kan het ook niet helpen
dat hij de dag is van tompoezen eclairs
elixir d'anvers en soezen bij de koers
de dag van wandelbottines
zweefvliegtuigen en beduimelde foto's
die lacherig uit hun plakboek springen
de dag van vervellen en vervelen
van kiften kribben en kibbelen
en de herstelde vrede achteraf
niemand wordt begraven op een zondag
de zondag is al van zichzelf een graf
(uit: Het Liegend Konijn, 2022/2, blz.114)
vrijdag 23 juni 2023
Een oorlog van nooit helemaal weg geweest
Wie, zoals ik, geboeid is door Wereldoorlog I, kijkt met ontsteltenis naar de beelden van de oorlog in Oekraïne want ze doen denken aan wat de Westhoek overkwam nu al meer dan honderd jaar geleden. Tot puin geschoten steden en dorpen, haastig gemaakte graven voor gesneuvelde soldaten, de burgerslachtoffers die altijd weer kind van de rekening zijn, loopgravenstelsels, enzovoort.
De Franse dichter-soldaat Guillaume Apollinaire dichtte erover en zijn poëzie is op haar beurt inspiratie voor de Vlaamse dichter Michaël Vandebril (°1972), zoals we ontdekten in Het Liegend Konijn (2022/1, blz.212).
 |
| (Bleuet Farm Cemetery ca. 1920 ©Westhoek.be) |
DE KNEKELBERG
Il y a des croix partout de-ci de-là
-Guillaume Apollinaire-
er is tenslotte deze oude wereld
verlangend naar een wals
van scherven en kogelglans
er zijn ook de hoofden glimmend
van luizen en glorie die
oliegladde lopen zuigen
en er is het niemandsland dat
zwartgeblakerd in de zon
wordt genomen in de kont
er zijn de loopgraafvoeten
wekend in de smurrie
van geronnen paardenbloed
er is de vleesvretende heuvel
die naamlozen verteert
voor myope engelogen
en er is tenslotte deze oude wereld
overgroeid door loof en zoden
en opnieuw verdorven hoop
Apollinaire beleefde de oorlog van in de eerste linie en Vandebril slaagt erin om de kloof tussen de mooi aangelegde militaire begraafplaatsen anno nu en de chaotische macabere nabijheid van de overleden medesoldaten anno 1915-1918 op te roepen.
Over de begraafplaatsen en hun geschiedenis en betekenis in de Westhoek kan je nog tot 18 februari 2024 de tijdelijke tentoonstelling 'For Evermore' bezoeken in het In Flanders Fields Museum.
woensdag 21 juni 2023
Zoveel begin
De meteorologische zomer is begonnen op 1 juni; de astrologische zomer begint op 21 juni en de zomervakantie begint (in de Vlaamse scholen toch) op 1 juli. Enkele begindata die arbitrair een nieuwe fase inluiden... maar in een mensenleven zijn er voor elke persoon een reeks eigen beginpunten, altijd weer. Bij een afscheid worden we ons dat vaak het meest duidelijk bewust.
In het volgende vers van Luuk Gruwez dwalen we rond eind en begin. Het gedicht is het eerste in een reeks van drie onder de overkoepelende titel Wanneer de dingen en met als opdracht: voor Totje.
Laat je maar meedrijven met de vele beelden die ons laten stilstaan bij begin en einde, bij bron en monding, bij herinneringen en verwachtingen, kortom bij het leven zelve.
WANNEER DE DINGEN
voor Totje
I
Wanneer de dingen ermee ophouden dingen
te zijn, reppen zij zich met hun felste heimwee
naar het oord waar zij vandaan zijn gekomen.
Een kast, bezeten door een oude droom,
wil snel terug in de stam van een boom,
snakt naar adem in linden- of beukenblad.
Het brons van meisjesromp of heldentorso
herinnert zich vroegere vloeibaarheid,
 |
| (Henry Moore : Large Spindle Piece ©Yorkshire Sculpture Park) |
van machtig magma is vervuld waaruit
het is ontstaan. Er is zoveel begin,
zoveel bakermat: onbegonnen werk
om hiermee op te houden. Er is voldoende
zee voor alle rivieren, de kolkende zowel
als zij die uitgeput van dat stromen zijn.
En wij, op zoek naar de holte die tegelijk
luguber is en lumineus en waar wij eertijds
uit verstoten of gekropen zijn: welke wegen
moeten wij nog lopen, onder hoeveel zon,
om te belanden waar het allemaal begon?
(uit : Het Liegend Konijn, 2022/1, blz. 91)
Er is voldoende zee voor alle rivieren...
Het brons herinnert zich vroegere vloeibaarheid...
maandag 19 juni 2023
Mehdi-Georges Lahlou : de verbeelding van een zoeken - 3 -
In Brussel, nabij de Sint-Katelijnekerk hartje stad, is er nog tot 19 september een expositie te zien in de Centrale for Contemporary Art, met werken van de Frans-Marokkaanse kunstenaar Mehdi-Georges Lahlou. Zijn werken tonen zijn zoektocht naar wie hij is, zijn Noord-Afrikaanse roots, zijn gender en homoseksualiteit en hoe de grote geschiedenis een stempel drukt op zijn eigen beleving en geschiedenis. Bloemen, planten, bomen en vruchten helpen hem op zijn zoektocht.
 |
| (eigen foto - stills uit video-installatie "Herbier") |
De artiest bestudeerde een werk van Samir Boemedienne gepubliceerd in 2016 over hoe de Europeanen de medicinale en botanische kennis van de oorspronkelijke Amerikaanse volkeren naar hun hand zetten en hergebruikten, een soort kolonisatie van de kennis : "La colonisation du savoir. Une historie des plantes médicinales du 'Nouveau Monde' (1492-1750)". Geïnspireerd door dat werk zoemt de kunstenaar in op zeven gewassen : bananenboom, oryza, kaneelboom, palmboom, maïs, cacaoplant en suikerriet. De actrice Ghita Serraj is telkens de verpersoonlijking van elk van deze gewassen. Via deze 'sprekende' planten brengt de kunstenaar verschillende thema's aan bod zoals kolonisatie, ontbossing, klimaatverandering, e.d. Tegelijk roept de persoon van Ghita Serraj vragen op over hoe vrouwen van kleur bij Europeanen erotische en exotische gevoelens opwekken. Dit presenteert hij in een video-installatie met zeven schermen naast elkaar onder de titel "Herbier" herbarium).
 |
| (eigen foto Birds of Paradise, Totem pole) |
Een ander werk dat Mehdi-Georges Lahlou inspireerde was "De samenspraak van de vogels" van de Perzische soefi-dichter Farid Al-Din Attar (+1221). Deze conferentie van de vogels is een allegorisch verhalend gedicht waarin de vogels op zoek zijn naar het hof van de mythische koning der vogels, Simoerg. Lahlou maakte een conferentie van palmbomen : gesculpteerde palmen, de ene al in beter doen dan de andere, die in een kring als het ware bespreken hoe de natuur er aan toe is. Daarnaast maakte hij ook een totempaal versierd met gedroogde paradijsvogelplanten en bestaande uit een reeks opeengestapelde zelfportretten van zijn hoofd.
Totempalen van onze tijd zijn de wolkenkrabbers in onze stedelijke omgevingen. Paradijsvogels : hun naam alleen al doet ons dromen. De palmbomen, die vroeger alleen te zien waren in botanische serres van universiteiten of aan koningshoven, zie je nu opduiken in vele Vlaamse en bij uitbreiding West-Europese tuinen.
Maar tot wat dient het verplanten van exotische planten naar onze Europese continent? Voor wat is dat goed? Zijn we op zoek naar een paradijs binnen handbereik? Of vieren wij onze bewegingsvrijheid? Mehdi-Georges' zoektocht wordt zo ook onze zoektocht.
zaterdag 17 juni 2023
Mehdi-Georges Lahlou : de verbeelding van een zoeken -2-
Nog tot 19 september kan je in de Centrale for Contemporary Art (Brussel) een tentoonstelling zien met werken van Mehdi-Georges Lahlou. In een vorige bericht heb ik getoond hoe de grote geschiedenis van Wereldoorlog I bij de kunstenaar nog vele vragen oproept die hun waarde hebben tot op vandaag.
 |
| (eigen foto) |
Naast geschiedenis is lichamelijkheid en gender nog een belangrijk element in de werken van deze artiest. Hij gebruikte zijn eigen lichaam om onder anderen vragen over geweld en gender onder onze aandacht te brengen.
In deze expo in Brussel komen het geweld tegen gekleurde mensen, homo's en andersdenkenden aan bod op een betonnen lange muur die beschilderd is met allerlei slogans. Al deze slogans hebben gemeen dat zij niet de meest mooie kans van mensen tonen. Deze graffiti met giftige sloganeske commentaren kunnen zo weer overschilderd worden en verdwijnen dan uit ons zicht en uit ons geheugen of wij kunnen er achteloos aan voorbij lopen. Maar weg zijn ze niet; ze blijven voor wie via deze intolerante uitingen wordt aangevallen en ontmenselijkt bestaan als (al dan niet sluimerende) bedreiging.
 |
| (eigen foto - detail uit reeks Casablanca, March 26, 2016) |
In een reeks bewerkte beelden kan je nog net gezichten herkennen. Deze reeks heeft als titel "Casablanca, March 26, 2016". Met deze titel verwijst de kunstenaar naar een homofobe aanval op die dag in de Marokkaanse stad Casablanca. Hij bewerkte foto's van dat gebeuren met email zodat de slachtoffers van deze aanval niet herkenbaar zijn maar toch als het ware een glansrol krijgen. Waar Mehdi-Georges Lahlou zichzelf in sommige videowerken heel provocerend laat filmen met rode pumps en een geschminkt gezicht én zo duidelijk zijn eigen genderbeleving accentueert, gaat hij nu juist heel omzichtig tewerk. Want deze mannen werden via de gemaakte foto's herkend, voor de rechtbank gebracht en veroordeeld, want homoseksualiteit is strafbaar in Marokko. Hoe maatschappelijk geweld tonen en aanklagen zonder dat de slachtoffers opnieuw geslachtofferd worden? Een moeilijke en moedige zoektocht om deze gevoelige gebeurtenissen aan de vergetelheid te onttrekken en dit verhaal te bewaren zonder dat het beeld blijft. Zo komt dat andere belangrijke thema in het werk van Mehdi-Georges Lahlou ook onverbloemd aan bod: gender en geweld.
donderdag 15 juni 2023
Mehdi-Georges Lahlou : de verbeelding van een zoeken -1-
In 2015 was de Frans-Marokkaanse kunstenaar Mehdi-Georges Lahlou de 'artist in residence' in het In Flanders Fields Museum in Ieper. Daarover heb ik toen bericht op deze blog op 8, 10 en 11 juli 2015 (zie label MehdiGeorge). Toen en daar was ik onmiddellijk getroffen door deze bijzondere persoonlijkheid die zich niet onder één noemer laat vangen. Video, sculptuur, installaties, schilderkunst en fotografie... Met verschillende materialen en hedendaagse technieken zoekt hij zijn plaats in tijd en ruimte. Maar bijna nooit gaat hij rechtstreeks deze vragen uitwerken. Hij maakt een omweg via beelden en zo verhaalt hij een complex waarbij je als toeschouwer aarzelend je weg zoekt. Wat zie ik? Welke duiding krijg ik? Wat maakt dat ik geboeid ben of verward of ongemakkelijk?
Maar hij weet als het ware onder de huid van de bezoeker te kruipen zodat je na een tentoonstelling blijft dwalen in wat je hebt gezien.
Zo ook in zijn expo die nog loopt tot 19 september in Brussel, in de Centrale for contemperary art .
De video-installatie SPICY, gemaakt voor Ieper in 2015 als herdenking van de eerste aanval met mosterdgas (22 april 1915), is de opener van de expo in Brussel. De kunstenaar-danser Mehdi-Georges wandelt in een kleurige stofwolk van respectievelijk kurkuma, kaneel, gember en hennapoeder. Zoals vaker gebruikt hij zijn eigen lichaam als medium.
 |
| (eigen foto - een grenadier en twee werken uit de reeks the confused memory) |
In de archieven van het In Flanders Fieldsmuseum zijn er meerdere foto's met slachtoffers van deze eerste gasaanval. Enkele tonen Noord-Afrikanen die vergiftigd werden op 22 april 1915. Lahlou heeft deze foto's uitvergroot en bedekt onder een dikke laag zwarte houtskool. Het eerste moment zie je enkel een zwart doek, maar als je ogen even tot rust zijn gekomen en als je een juiste invalshoek hebt gevonden, ontdek je dat het om mensen gaat die gestorven zijn in helse pijnen: hun gezichten en houdingen zijn onmenselijk krampachtig en liggen duidelijk nog in loopgraven of op de grond. De zwarte deklaag verwijst voor Lahlou naar de lagen stof die over archieven neerdalen doorheen de jaren en ons verleden onzichtbaar maken.
 |
| (eigen foto - detail uit the confused memory) |
Het is duidelijk dat voor deze artiest de geschiedenis kritisch moet bekeken en bevraagd worden. Hij toont ons zijn zoektocht naar wat onder het stof van de archieven nog te ontdekken is.
dinsdag 13 juni 2023
In Memoriam Matris 13 juni 2023
Op de zomerse 13 juni van 2015 's avonds rond 21u overleed mijn moeder in haar kamer in het RVT. Ze was nog de enige in de vleugel die kort na haar overlijden tegen de vlakte zou gaan voor nieuwbouw.
Ze diende plaats te maken...
De Israëlische dichter Yehuda Amichai (1924-2000) schreef een aantal verzen over het sterfbed van zijn moeder. Daarbij ook dit ongewone rouwgedicht, zoals ik het heb gevonden in de Poëziekrant van november-december 2022 (jg. 46, nr. 6, blz. 104).
ACH, DE GROEI VAN DE KLIMOP
 |
| (©Mama Botanica) |
van een stervende vrouw. Ook groei
is langzaam sterven dat stijgt van beneden naar boven.
Ach, laatste blikken van een levend mens,
als vliegen rond een lamp op een zomeravond.
En het einde van alle blikken is licht
en het einde van elk lopen is een dans
en het einde van elk praten is zang
en het einde van elk zwijgen is eeuwigheid.
En mijn moeder stierf in de nacht. In stilte
werd ze in het donker gelegd, afgesloten en klaar
voor de volgende dag, als een eetzaal
afgesloten en klaar, waar de tafels al gedekt zijn
voor het ontbijt van anderen.
zondag 11 juni 2023
Verstilling dank zij Hans Op de Beeck - 2 -
Nog tot 1 september kan je in het Noord-Franse Cassel werken zien van de artistieke duizendpoot Hans Op de Beeck in het plaatselijke museum Musée de Flandre.
In een vorig bericht heb ik al aandacht geschonken aan zijn basreliëfs, zijn aquarellen en zijn matgrijze beelden. Ik wil nu even stil staan bij het videowerk dat te zien in deze tentoonstelling. Hans Op de Beeck heeft mij al meerdere keren kunnen bekoren met zijn video's. Hijzelf zegt dat hij tussenwerelden creëert.
 |
| (eigen foto - still uit de video) |
Elk van zijn video's trekt de toeschouwer inderdaad binnen in een eigen wereld waar het leven zich of heel versneld of net heel vertraagd ontvouwt.
In Cassel is op groot scherm het project Staging silence (3) te zien. Het beginbeeld is een kat die op de witte lakens van een tweepersoonsbed ligt. Als zij uit beeld stapt verschijnen handen die de lakens wegtrekken en de hoofdkussens herschikken zodat we er onmiddellijk een landschap met witte bergen zien.
We zien dat landschap evolueren dank zij de twee paar handen die van tijd tot tijd ingrijpen. Ze bouwen scenes op en breken ze af en daarbij worden soms de meest simpele dingen ingezet zoals plasticfolie, proppen katoen, kartonnen stroken, miniatuur meubels, een bonsaiplantje, nat zand...
 |
| (eigen foto - still uit de video Staging silence 3) |
Voor mij vormde deze video, die op het einde van het parcours te zien is, tevens het hoogtepunt van deze verstilde expo.
Ik ontdekte dat je ook op het internet deze kan bekijken, via onderstaande link :
Natuurlijk mis je dan wel het grote scherm van de tentoonstelling, wat de onderdompeling in deze tussenwereld wel tot een andere beleving maakt. Een mooie stille trip voor deze zomermaanden...
Let wel, eind juni is er in Cassel het nationale Franse wielerkampioenschap (22-25 juni ).
vrijdag 9 juni 2023
Verstilling dank zij Hans Op de Beeck -1-
 |
| (eigen foto) |
Dat wordt getoond in Cassel tussen de vaste collectie in van het museum. Het tweede lid in de titel van de expositie verwijst ernaar hoe zijn werken resoneren met het museum. Het eerste lid van de titel toont hoe zijn werken ontstaan vanuit een stille verwondering over mens en natuur en hoe zijn werken die stilte ook uitstralen en uitademen. "Hans Op de Beeck : Silence & résonance".
Bij het begin van tentoonstelling zien we een wit, verstild basreliëf waarin je rustig golvend water kan zien. Deze golven resoneren met de golven van het water waarin Christoffel staat op een werk van Patinir en een pronkstuk is van het Casselse museum. Twee mooie werken maar de connectie vind ik wat goedkoopjes. Ook overwegend wit zijn dan de twee extra-grote aquarellen met wit en grijzen, een voorbeeld van het meesterschap van Op de Beeck in deze moeilijke techniek. Er is een prachtig sneeuwlandschap en een levendig zeezicht.
 |
| (foto Marc Deconinck) |
Silence & Résonance inderdaad!
 |
| (foto Marc Deconinck) |
woensdag 7 juni 2023
Women Talking : een verhaal, vele quotes
De verfilming van het boek "Women Talking" (geschreven door Miriam Toews; geregisseerd door Sarah Polley) blijft trouw aan de roman in zoverre het ook een film is waar de dialogen het centrale gegeven vormen van het verhaal. In vorige berichten heb ik al kort het boek en de verfilming voorgesteld. Nu wil ik dit 'drieluik' over deze film afronden met enkel quotes zoals ik die heb gelezen in de Nederlandse vertaling van het boek van Toews (versie e-book).
"Ze zei dat de meeste mensen zich onttrekken aan de verantwoordelijkheid om te veranderen door hun verleden al te rooskleurig voor te stellen."
"Intuïtief zijn we ons van veel dingen bewust, maar het biedt voldoening en vermaak om ze zo duidelijk verwoord te horen in verhaalvorm."
"Wisten jullie dat de migratie van vlinders en libellen zo lang duurt dat vaak alleen hun kleinkinderen op de beoogde bestemming aankomen? vraagt Ona."
"Vroeger was ze altijd bang voor de weg tussen Molotschna en Chortiza, vertelt Greta. Die is erg smal en de greppels aan weerszijden van de weg zijn heel diep. Pas toen ze leerde haar blik ver vooruit te richten, verder de weg af en niet op de weg vlak voor haar paarden, ging ze zich veilig voelen."
"Waar komt het verlangen naar macht vandaan? Is dat niet volkomen natuurlijk? Zelfs de varkens in hun smerige hok hebben onderling een pikorde. Maar wij zijn geen varkens. Kunnen wij niet anders zijn?"
"Mariche zegt: Als ik het goed begrijp hebben wij vrouwen besloten dat we drie dingen willen en vinden dat we daar recht op hebben.
Welke drie? vraagt Greta.
"We moeten de zure appel niet steeds laten rondgaan, maar er zelf doorheen bijten. Laten we de pijn in onszelf opnemen, ieder voor zich. Laten we die opzuigen, laten we die verteren, laten we die verwerken tot brandstof."
"Zacht weefsel. (De veerkracht ervan en het vermogen om te vervormen en tegelijk het harde weefsel te beschermen, het onbuigzame endoskelet van het menselijke lichaam)."
"Waarom mondt het noemen van de liefde, de herinneringen aan de liefde, de herinnering aan een liefde die verloren is, de belofte van liefde, het eindigen van de liefde, de afwezigheid van liefde, de brandende, brandende behoefte aan liefde, behoefte om lief te hebben, uit in zoveel geweld?"
"De vrouwen op deze zolder hebben me geleerd dat bewustzijn verzet betekent, dat geloof een daad is, dat de tijd opraakt."
maandag 5 juni 2023
Women Talking : een verhaal, een film
De roman die Miram Toews schreef over de vrouwen die misbruikt werden in een mennonieten kolonie in Bolivia is de neerslag van een reeks gesprekken. De meisjes en vrouwen zoeken gedurende twee dagen hoe ze zich zullen opstellen tegenover de mannen die hun levens overheersen en die hun vertrouwen misbruikten. Ze misbruikten niet alleen hun vertrouwen en geloof, ze misbruikten ook hun lichamen en probeerden daarna weg te komen met spookverhalen.
De gesloten gemeenschap wordt in de film ook heel claustrofobisch in beeld gebracht. Meestal zien we enkel de hooizolder waar de gesprekken worden gevoerd. Het halfduister van die ruimte versterkt de beklemming. Er zijn ook veel stille momenten die het ongemakkelijke en dubbelzinnige van het verzwijgen van trauma's laat voelen.
De fotografie toont mooie portretten waarbij je via de gezichten als het ware binnenkijkt in de ziel van de personages. De film heeft tegelijk iets traags en universeels (zoals de kolonies blijven steken in een verleden tijd los van het hectische ritme van de geglobaliseerde, kapitalistische samenleving) maar de deadline is er wel: er moet iets beslist worden voordat de mannen terugkeren uit de stad. Er is een dreiging die hangt tussen en boven de vrouwen. Die dreiging zorgt voor een dynamiek en spanning.
En de enige man van dienst, de notulist van de gesprekken (mooi vertolkt door Ben Wishaw), moet balanceren tussen zijn kennis van taal die hem een voorsprong geeft en waarop sommigen beroep willen doen én het respect voor verschillende door mannen gekwetste vrouwen die van hem geen raad wensen te krijgen. Er speelt ook enige romantiek die echter zeer onderkoeld wordt gebracht.
Ook al is het in zekere zin een praatfilm, toch zorgen deze elementen voor een indringende kijkervaring. Als je de film nog niet hebt gezien, probeer uit te zoeken hoe je hem alsnog kan bekijken. Dit zeer indringende verhaal verdient het om heel ruim bekeken te worden.
zaterdag 3 juni 2023
Women Talking - een verhaal : feit en fictie
Onlangs zag ik in de filmzaal de aangrijpende film "Women Talking", geregisseerd door Sarah Polley en gebaseerd op een boek met dezelfde titel van Miriam Toews.
 |
| (Miriam Toews ©The Guardian) |
De aanzet van het boek was een krantenbericht over een misbruikschandaal in een mennonieten kolonie.
De mennonieten bannen zo veel als mogelijk de moderne samenleving uit hun leven : geen internet, geen radio of tv. Ze spreken hun eigen taal, plautdietsch (een soort oud-nederlands/duits) en zijn heel traditioneel gekleed. De vrouwen in wijde lange rokken met witte hoeden, de mannen dragen een hoed, een salopette en een geruit hemd. Ze verplaatsen zich met paard en koets. Ze vormen eigen, afgesloten gemeenschappen in afgelegen gebieden en leven van landbouw. Ze leven volgens een zeer strenge conservatieve lezing van delen uit de Bijbel.
Tussen 2005 en 2009 worden tientallen vrouwen en meisjes in een kolonie in Bolivia verkracht nadat ze gedrogeerd werden door een product dat wordt gebruikt om koeien te verdoven. Nadat iemand op heterdaad werd betrapt, worden uiteindelijk acht verkrachters aangehouden en veroordeeld.
Tot hier de feiten...
Maar de Canadese schrijfster, zelf opgegroeid in een mennonieten kolonie, maakt er een eigen verhaal bij. De mannen van het dorp gaan naar de stad om de daders die werden opgesloten op borgtocht vrij te krijgen. Ze zijn twee dagen weg en in die tijd willen de vrouwen uitzoeken wat hun houding zal zijn.
Vanuit hun geloof zouden ze de daders bij terugkomst moeten vergeven of er dreigt uitsluiting uit de gemeenschap. Willen ze dat? Of willen ze zich verzetten tegen de mannelijke dominantie? Of willen ze wegtrekken en de mannen alleen achterlaten?
De meeste vrouwen weten het niet zo goed. Uiteindelijk zullen de vrouwen en meisjes van twee families tot een besluit moeten komen, dat door alle andere vrouwen zal aanvaard worden. Een soort afvaardiging dus. Maar in die gemeenschap hebben de vrouwen niet leren lezen en schrijven. Een man, ooit als kind met zijn moeder verbannen omdat moeder te 'opstandig' was, is teruggekeerd naar de kolonie, maar mocht niet mee naar de stad. Alle feiten waren gebeurd voor zijn terugkomst én de gemeenschap weet nog niet goed of ze hem wel terug willen. Deze man die tijdelijk actief is als leraar is gevraagd om een schriftelijk verslag te maken van de gesprekken. Het boek brengt dus deze gesprekken over zo'n wezenlijke vragen als: blinde gehoorzaamheid of eigen verstand volgen? , wanneer zijn we vrij of onvrij?, is weggaan ook vluchten of niet?, is vergeven niet sterken dan wraak?, hoe ver kunnen we iemand vertrouwen? zijn we sterk genoeg om te weerstaan als we blijven?
Een boeiend verslag en hoewel het fictie is, is het toch héél waar en ook reëel. Want alle vrouwen (en mannen) die slachtoffer waren van dit (en enig ander) misbruik zullen wel soortgelijke gedachten hebben gehad.
Zo overstijgt de schrijfster de feiten die aanleiding vormden voor haar boek.
donderdag 1 juni 2023
Reflecties over reflecties
Wie deze blog regelmatig bezoekt, weet dat ik een voorliefde heb voor foto's met reflecties of in water of in spiegels of in oppervlaktes met glas (ramen, auto's...).
In de Poëziekrant van januari 2022 (jg. 46, nr. 1, blz. 57) las ik een vers van de Zwitserse dichteres Pierrine Poget over hoe reflecties de ogen open kunnen maken voor een andere (kijk op de) wereld.
En je kan dan zelf de proef op de som nemen bij een foto die ik heb gemaakt aan het filmmuseum The Eye in Amsterdam Noord, vlak langs het IJ.
Voor het huis vingen tonnen het regenwater op.
Aan het oppervlak dreven snelle wolken de houten cirkel
in en uit.
Een andere wereld ging open in de spiegel, in de deur
van een kast.
(Pierrine Poget, vertaling: Katelijne De Vuyst)
Welke werelden openen zich in de spiegelingen???
 |
| (eigen foto - 7 mei 2023) |
Abonneren op:
Posts (Atom)