Knieën die niet liegen...

 De dichteres Jo Govaerts werd in de Poëziekrant van juli 2021(blz. 20-23) uitvoerig voorgesteld en geïnterviewd bij het verschijnen van haar bundel verzamelde gedichten. Een gedicht werd daarbij volledig afgedrukt, een vers over knieën en wat deze lichaamsdelen te zeggen hebben over de mens. 

En bij de slotverzen stelt de schrijfster dat belangrijke mensen hun knieën liever bedekt houden. Ik zwierf heel vluchtig even door foto's op het internet van vrouwelijke politici van bij ons en van over de gehele wereld en zag er bijna altijd vrouwen die de broek droegen. Mannelijke politici en andere 'belangrijke' functionarissen dragen zo wie zo altijd een lange broek, vandaar mijn toespitsing op de vrouwelijke zwaargewichten dezer aarde. Met deze zoektocht werd de dichteres bevestigd in haar stelling. Waarvan akte.

(Finse eerste minister Sanna Marin en
Europese president Charles Michel
25 mei 2022  Helsinki
©Reddit.com)

Knieën maken de man of de vrouw.

Zoals zij onder de zoom

van een shot of rok uitsteken

tonen zij ons ware gezicht.

Zij verzamelden onze

    onderscheidingstekens

van het kinderspel.

De plek van ons lichaam met

het minste vel over been

toont het bijna naakte skelet

en herinnert ons.

Daarom bedekken mensen die zich

belangrijk vinden hun knieën.

Zij willen niet dat wij hun gezicht zien.

Zij willen zich niet herinneren.

Alice Neel in Parijs -3-

Nog tot 16 januari 2023 kan je de overzichtelijke tentoonstelling "Un regard engagé" bekijken met schilderijen van Alice Neel, in Parijs (Centre Pompidou). De inkom van het grote museumcomplex bevindt zich in feite op -1 en de expo van Alice Neel is op de gelijkvloerse verdieping. Je ziet dus buiten de mensen lopen in de Rue Saint-Merri. De reflecties in het glas geven een extra betovering aan de tentoonstellingservaring.

(eigen foto's 20 november 2022)

 

Gérard Garouste - Parijs - 5 -

 In dit laatste bericht over de expo met werk van Gérard Garouste in Parijs (Centre Pompidou) wil ik nog even iets meegeven over de Joodse en Bijbelse thema's. Als reactie op de ontdekking dat zijn Joodse vader tijdens Wereldoorlog II collaboreerde met de nazi's is zoon Garouste zich gaan verdiepen in het Joodse denken. Zoals hij een eigen mythologie en wereld ontwikkelde tot dan toe, zo gaat hij ook op een eigen manier om met zijn Jood-zijn. 

Zijn eigen beeldtaal met warrige lijnen en kronkelende ledematen blijven.

Een schilderij van 2020 toont de man Job, die als rechtvaardige toch alle lijden over zich heen krijgt.

(Garouste : Job 2020 - eigen foto)

Garouste heeft ook een hagada geïllustreerd. Hagada is het boek waaruit tijdens het Joodse Paasfeest wordt voorgelezen aan de kinderen over de exodus van het Joodse volk uit Egypte.

(Garouste : Haggadah - 2001 - eigen foto)

Hier wil ik toch eindigen met een sculptuur van Garouste. Er zijn er in de expo meerdere te zien, maar soms vond ik ze niet zo goed opgesteld. De beelden kregen er meestal te weinig ruimte, ze stonden vaak heel gedrongen opgesteld. 

Over de profeet Jonas maakte Garouste een beeld dat een schip toont dat geteisterd wordt door een storm. De profeet moet naar de vijandige stad Ninive maar wil zijn opdracht ontvluchten door per schip de andere kant uit te gaan. Het schip komt echter in een zware storm terecht en pas als Jonas overboord wordt gegooid gaat de storm over. 

(Garouste : Jonas 2011-2013)

Deze sculptuur hoort bij een bijzondere installatie. In de kast erbij liggen leporello's met daarop de tekst van de vier hoofdstukken van het Bijbelse boek Jonas. Deze tekst is geschreven in acht talen, nl. Hebreeuws, Grieks, Latijn, Fenicisch, Jiddisch, Duits, Engels en Frans. Alsof de gehele wereld op het bootje zit in de storm?

(Garouste : Jonas 2011-2013 - eigen foto)

Kerstmis 2022

 

(eigen foto 
kerstmarkt St.Baafsplein Gent)

Midden de commerciële drukte, de roep om gezelligheid

en de race op cadeautjes zouden we vergeten dat we Kerstmis vieren  omdat er ooit een baby geboren is in niet te benijden omstandigheden. Een gebeuren van kwetsbaarheid en menselijke broosheid midden de grote verhalen van de geschiedenis.

 Initiatieven als Welzijnszorg en de Warmste Week proberen ons te verleiden tot een (ruime) financiële steun voor projecten met een hart voor de meest zorgbehoevenden in onze samenleving. Goed dat deze er zijn, maar nog beter ware het als ze niet meer nodig zouden zijn. Mochten wijzelf in het komende jaar meer met ons hart kijken naar de mens die onze wegen kruist. Zo wordt onze samenleving misschien iets warmer en menselijker.

Joan Mitchell in Parijs -4-

 Zoals in een eerder bericht al gezegd, vind ik dat de expositie in Fondation Louis Vuitton in Parijs "Monet-Mitchell" het accent -begrijpelijk enigzins- overdreven legt op de invloed van Monet op Mitchell, twee 'bijna-buren' gesetteld langs de Seine tussen Parijs en Rouen. Want in het retrospectieve gedeelte van de tentoonstelling zien we ook duidelijk hoe Mitchell zich liet inspireren door o.a. Van Gogh en Cézanne. 

De schilder Paul Cézanne (1839-1906) heeft in Zuid-Frankrijk tijdens de laatste jaren van zijn leven heel dikwijls de Montagne  Sainte Victoire op doek gezet, altijd weer zoekend om via volumes en lichtspelingen de berg als het ware dichter bij te komen. In een dyptiek brengt Joan Mitchell in 1989 een hommage aan Cézanne. Ze schildert naast elkaar twee keer een berg, maar je ziet hoe ze in beide versies zoekende is naar een 'juiste' weergave. Zo treedt ze ook in de sporen van haar grote voorbeeld, maar in haar eigen 'abstracte' stijl.

(Mitchell : South 1989 - eigen foto)

Een ander voorbeeld voor Mitchell is Vincent Van Gogh (1853-1890) met zijn uitbundig kleurgebruik en haastige verftoetsen. In een werk uit 1987 verwijst ze heel uitdrukkelijk naar een heel bekend doek van Van Gogh :"Korenveld met kraaien".

Mitchell geeft haar werk als titel mee : "No Birds". Bekijk hieronder haar voorbeeld én hoe ze bijna honderd jaar later een hommage brengt aan Van Gogh op haar eigen wijze.

(Van Gogh : Korenveld met kraaien 1890 ©Van Goghmuseum Amsterdam)

Het is mooi hoe ze haar inspirerende schildervoorbeelden eert met een persoonlijke herwerking van hun voorbeeld. Zo doet ze wat in de klassieke kunstopleiding het parcours was: techniek opbouwen, voorbeelden imiteren om daarna deze voorbeelden te varieren en te (proberen) overtreffen (imitatio-variatio-aemulatio).

(Mitchell : No Birds 1987 - eigen foto)

Joan Mitchell in Parijs -3-

 Toen ik achttien was bezocht ik in de Pyreneeën de Pont d'Espagne en de daarboven gelegen Lac de Gaube. In mijn herinnering bleef ik altijd betoverd door drie elementen : het gladde oppervlak van de Lac de Gaube met zijn turkoois of zo je wil appelblauwzeegroen, de grootse bergen rondom én de immense stilte ondanks de aanwezigheid van tientallen toeristen. Ongeveer vijf en veertig jaar later bezocht ik deze voor mij magische plek opnieuw en de tover was intact. Mocht ik schilder geweest zijn, dan had ik turkooize en groene en bruingrijze tinten gekozen voor een groot schilderij met veel ruimte, veel plaats voor 'stilte'. 

Aan deze herinnering dacht ik tijdens de expo Monet-Mitchell in de Fondation Louis Vuitton in Parijs. Joan Mitchell schilderde in 1980 in Frankrijk het grote werk "Minnesota" (260 x 621 cm) over de streek rond Chicago waar ze geboren is. Ze zei zelf dat dit werk een soort gedicht is, niet bedoeld om een realiteit zo getrouw mogelijk weer te geven, maar bedoeld om gevoelens en herinneringen te evoceren. Zo las ik ergens dat je de abstracte landschappen van Mitchell ook  'emotionele landschappen' kunt noemen, dragers van emoties en herinneringen. 

(Mitchell : Minnesota 1980 - foto : Marc Deconinck)

Nog zo'n groot vierluik schilderde ze een jaar later als een soort in memoriam van een vriendin, de psycho-analyste Edrita Fried die in 1981 overleed. Als je het werk leest van links naar rechts zie je hoe blauwe streken verf domineren links en hoe in het tweede luik er langs onder wat oranje vlekken komen meespelen, een kleur dat als maar aan belang wint en het rechterluik uitbundig vult. Als toeschouwer wordt je meegevoerd in een beweging die je zelf verder vanuit je eigen geschiedenis en emotie kan maken tot drager van je eigen verhaal. Zo als in een psycho-analyse er nieuwe krachten kunnen aangeboord worden die eerst nog verborgen lagen onder alledaagse beslommeringen. 

Deze werken stralen een levendigheid uit en prikkelen tot de ontdekking van je eigen emotionele landschap. Misschien dat daarin hun zeggingskracht ligt?

(Mitchell : Edrita Fried 1981 - foto : Marc Deconinck)

Gérard Garouste - Parijs - 4 -

 Het Centre Pompidou in Parijs toont een ruim overzicht van het artistieke werk van de Franse schilder en beeldhouwer Gérard Garouste (°1946). 

De schilder ziet zichzelf én elke mens als een meerlagig wezen dat op meerdere manieren kan 'gelezen' worden. De menselijke figuren die hij schildert of boetseert zijn dan ook uitdrukking van de veelzijdigheid van de mens. Lichamen, ledematen, gezichten kronkelen en draaien zich langs heel verschillende kanten. Het kan louter fysiek niet maar toch voel je als toeschouwer dat deze voorstellingswijze haar eigen waarheid heeft.

Zo bijvoorbeeld in het doek "Le Berger" waar hij een herder verbeeldt die bezaaid is met ogen terwijl hij muziek speelt. Het is niet zo duidelijk waarheen hij stapt, maar hij wordt als het ware bijeengehouden door een rode doek. De vele ogen suggereren mooi hoe een herder ook als het ware ogen op zijn rug moet hebben om de hem toevertrouwde kudde te hoeden.

(Garouste : Le Berger 1998
eigen foto)

In datzelfde jaar 1998 werkt Garouste aan meerdere doeken rond het thema van Don Quichotte. De moeilijk te vatten figuur van de dolende ridder toont ons verschillende facetten van ons menszijn. Garouste maakt er een gemaskerde figuur van die staand-zwevend-balancerend op een ezel zijn ware gezicht toont met triomfantelijk boven zijn hoofd zijn grimmig masker. De kronkelende figuren en kledingstukken zijn bijna letters die alluderen op het ontdekken van wat achter het masker schuil gaat door de verhalen te lezen van Cervantes. 

(Garouste : Le Masque 1998 - eigen foto)

Onder welke vlag ? Villa Empain - 1 -

 Tot 22 januari 2023 kan je in de mooie Brusselse Villa Empain nog de tentoonstelling zien "Flags". De titel geeft het al aan: vlaggen worden getoond in al hun meerzinnigheid (als teken of symbool, als kunstwerk of decoratie, als protest of provocatie, als herinnering of inspiratie...).

Vele nationale vlaggen worden getoond en de verschillende presentaties tonen onmiddellijk hoe relatief vlaggen als dragers en toners van een identiteit zijn. Zo toont een werk van Gérard Fromager hoe in naam van een vlag (een identiteit, een idee, een religie, een sportclub,...) bloed wordt vergoten. 

(vier zeefdrukken uit de reeks "Le Rouge"  van Gérard Fromanger - eigen foto)

Vlaggen perken mensen in binnen één bepaalde groep. Maar in de loop der jaren verandert er veel. Nationaliteiten en dus nationale vlaggen zijn zo relatief... Onlangs nog schreef Marc Reynebeau het  in De Standaard (26 november) onder de titel: Rubens is van ons! :

 " Hij was Duitser, Brabander, Antwerpenaar, Belg en Vlaming." naar aanleiding van de eendimensionale cultuurpolitiek van de NVA in Antwerpen (en in Vlaanderen). In de tentoonstelling 'Flags' moest ik terugdenken aan dat artikel van Reynebeau. Een van de meest indrukwekkende beelden voor mij was een video van een Bosnische kunstenares  Gordana Andelic Galic. De video (een 11-tal minuten) toont de kunstenaar langs een verlaten weg lopend. Ze verzamelt een na een de tweeëntwintig (22) vlaggen die op het grondgebied Bosnië-Herzegovina hebben gehangen in de loop van de geschiedenis. Haar vracht wordt alsmaar lastiger om dragen tot ze eronder valt. Politici die dan één vlag uit die geschiedenis halen om hun eigen verhaal meer 'gezag' te geven maken dus in feite misbruik van de geschiedenis en proberen mensen zo te manipuleren. 

(still uit de video "Mantra" van Gordana Andelic Galic - eigen foto)

Het bezoek aan Flags helpt om de retoriek van groepen en naties te relativeren. Een vlag is een symbool, doch tegelijk 'maar' een symbool. 

Gérard Garouste - Parijs - 3 -

 De grote tentoonstelling van de nu 76 jarige artiest Gérard Garouste biedt veel stof tot nadenken én tot genieten van zijn grote beheersing van het schildermétier en zijn creativiteit.

In 1998 realiseerde hij een heel bijzonder werk, geïnspireerd door het literaire werk van de Franse humanist François Rabelais (+1553) : "Gargantua en Pantagruel". Garouste beschildert de beide zijden van het grote doek en spant deze op een metalen cirkelvormige constructie. Voor de toeschouwer is het zo een verhaal zonder begin en einde, maar hij kan slechts één kant, de buitenkant, goed bekijken. Wat er op de binnenkant staat kan men slechts bekijken via een aantal kijkgaten. De toeschouwer wordt zich sterk bewust van zijn beperkte kijk op de zaken. Dat is dan ook de sterkte van dit werk "La Dive Bacbuc".

(Garouste : La Dive Bacbuc 1998
foto: Marc Deconinck)

 Zowel op de buitenzijde als op de binnenkanten zijn ook veel flarden tekst te lezen. Hoe tekst zich verhoudt tot beeld is niet zo duidelijk. 

(Garouste : La Dive Bacbuc 1998
detail buitenkant - foto : Marc Deconinck)

Als toeschouwer kom je ogen te kort en geraak je het noorden kwijt. Je kan je alleen maar overleveren aan deze bijzondere kijkervaring, die je wordt geboden héél centraal in het midden van expositie.

(Garouste : La Dive Bacbuc 1998
detail binnenzijde via kijkgat 
foto : Marc Deconinck)

Joan Mitchell in Parijs -2-

 Nog tot 27 februari 2023 kan je het indrukwekkende oeuvre van de Amerikaanse schilderes Joan Mitchell ontdekken in de Fondation Louis Vuitton in Parijs.

Joan Mitchell werkte vanaf 1948 bijna continu in Frankrijk, in de buurt van Parijs en in Vétheuil langs de Seine (waar Monet ook een korte tijd een atelier had). Ze schilderde veelal grote doeken, heel dikwijls tweeluiken of drie- en vierluiken. Het zijn abstracte werken maar de titels verwijzen vaak naar landschappen of naar werken van schilders die ze bewonderde. Dus is het niet zo onlogisch om te spreken van abstracte landschappen.

De Seine komt heel vaak terug in haar werken, als een rivier die door haar werk heen stroomt. Niet noodzakelijk blauw, want als de zon volop de rivier beschijnt kan hij wel een gouden of zilveren lint lijken. Zo zien we dit bvb. in een werk uit 1989, getiteld "The River" waar de gele kabbelingen van een zonovergoten rivier zich bewegen tussen het blauw-paars-groene van de begroeiing langs het water. Heel het werk (een van hare vele tweeluiken) vibreert van licht, van kleur en van leven. 

(Mitchell : The River 1989 - eigen foto)

In een kleiner werkje van 1977 zien we een landschap - zoals we die in de tentoonstelling vaak veel groter zien- in drie lagen boven elkaar, een echo als het ware van de drie niveaus waarop het landschap zich ontvouwde vanuit haar atelier in Vétheuil: de laagstromende Seine, de velden en daarboven de lucht en wolken. 

De kleuren moeten het uitzeggen hoe de artieste haar wereld beleeft en er zich emotioneel toe verhoudt. 

(Mitchell : La Lande 1977 - eigen foto)

Remember december

 Als oudste van ons gezin ben ik feitelijk de middelste in de rij, want ik had een oudere broer die in zijn zesde levensmaand -straks in deze maand december- is gestorven, nu al 70 jaar geleden. Mijn moeder, die tijdens haar honderd en eerste levensjaar stierf, werd ieder jaar opnieuw enkele dagen wat ziekjes en weemoedig rond de sterfverjaardag van haar "Jantje", haar oudste kindje tot het allerlaatst. Hoe diep en fysiek die rouw zat, dat verdriet, die niet ingeloste dromen... hoe langer ik er over nadenk, hoe mysterieuzer alles wordt.

In de Poëziekrant van september 2021 (jg. 45, nr.(, blz. 17) las ik een vers van Anne Provoost (°1964) over haar leeftijdsgenoot en neef Renaat die op 16 jarige leeftijd verongelukte. Zijn dood draagt ze nog altijd in zich mee, zoals ze ooit getuigde in een interview in de krant De Standaard (maart 2020) en zoals ook blijkt uit onderstaand gedicht. Anne's neef Renaat zou dit jaar 59 jaar geworden zijn, mijn broer 70 jaar. Hun dood belet niet dat zij toch bij ons zijn. De herinneringen verbinden rouwenden, levenden en doden op een niet te beredeneren manier.

En straks tijdens de feestdagen zullen vele rouwenden elk op hun eigen manier zich herinneren...

RENAAT (10 december 1963-24 maart 1979)

(Henri Matisse
Porte fenêtre à Collioure
1914
Centre Pompidou
eigen foto december 2019)

Ik heb vandaag op het kerkhof overnacht

Ik wilde een beetje verdrietig zijn en het lukte

bijna zo goed als

op die kokende bouillonnacht

toen je kussen mijn schouder was

Elke mens heeft een raam dat hem

als hij ervoor gaat staan

onverhoeds aan het huilen maakt

-jij bent het mijne

Ik heb niets kunnen vergeten van

ons graven naar Thracische schatten

en van je vraag waar ons gelak

in bed en aan tafel goed voor was

Vragen van kinderen zijn moeilijk

te negeren want het antwoord is altijd

ja natuurlijk ben je mijn vogel

met je kop en profiel als een gelei-appel

We leefden het leven van strandgapers

halfopen op lijntjes in voorspoedige vloektijd

maar de nacht was een mot die niet fladdert

en jij werd ons dorp onder graskussens

De grootste troost van ons jonge leven was

dat er altijd nog wel een kans bleef bestaan

om niet als een dwaas te sterven

Jij greep die

-ik ben hem krijtgeraakt

Gérard Garouste - Parijs - 2 -

 Nog tot en met 2 januari 2023 kan je de grote overzichtstentoonstelling bezoeken van Gérard Garouste.

Het Centre Pompidou toont doorheen de vele werken hoe veelzijdig creatief de artiest omgaat met wat er op zijn weg komt aan verhalen uit wetenschap, mythologie, religie en zijn persoonlijk leven. Hij is altijd heel geboeid geworden door astronomie en geografie. Dat blijkt ook in deze expo.

De sterrenbeelden Orion en Grote Hond (met de helderste ster Adhara) kregen hun namen dank zij de Griekse mythologie. Ze komen zo ook in de werken van Garouste binnen. De figuren doen denken aan de langgerekte personages bij El Greco of bij Tintoretto. De schilder herkent in Orion zichzelf als de helder denkende jager op zoek naar kennis enerzijds en de door passie verblinde man op zoek naar excessen anderzijds.  

(Garouste : Adhara 1981
eigen foto)

Zo drukt hij zijn eigen veelzijdigheid én zijn visie op de gelaagdheid van elke mens vaak uit met een duo figuren die elkaars tegenpool zijn maar tegelijk ook aanvullend. Hij spreekt van de 'classicus' en de 'indiaan' (als zijnde de ongerepte oorspronkelijke bewoners van Amerika).   Denken we aan de polariteit 'apollinisch-dionysisch' . 

Op een heel andere manier zien we ook het spanningsveld tussen zijn drang naar kennis en zijn drang naar felle ervaringen verbeeld. Hij maakt een portret van zijn vriend, de wiskundige Henri Berestycki die zit bij een wereldbol. Die wereldbol toont de continenten anders dan we ze gewoon zijn. De titel van het werk "Dérive" verwijst naar de theorie dat de continenten in de loop der jaren langzaam van elkaar wegdrijven. De wiskundige zit naast een gorilla die verbaasd kijkt en zo onmiddellijk aan die banaan zal beginnen. 

(Garouste : Dérive 2010
eigen foto)

 

Joan Mitchell in Parijs -1-

 In de fondation  Louis Vuitton in Parijs (Bois de Boulogne) is er een immens grote tentoonstelling te zien met werk van Claude Monet (1840-1926) in dialoog met de Amerikaans-Franse abstracte schilder Joan Mitchell (1925-1992). Een reeks topwerken van Monet (heel wat waterlelies !) die normaal in andere musea hangen zijn tot 27 februari 2023 te bewonderen naast en in confrontatie met honderd én meer doeken van Mitchell. 

(inkom Fondation Louis Vuitton - eigen foto)

Het gehele tentoonstellingscomplex is ingenomen door deze twee groten. In de benedenverdieping is een retrospectieve van Joan Mitchell te zien, wat ik eerst bezocht heb. Dan ga je naar boven waar Mitchell hangt naast Monet. Ik ben blij dat ik in deze volgorde de tentoonstelling heb bezocht. In de retrospectieve was de grote invloed zichtbaar van vooral Vincent Van Gogh en Willem De Kooning, méér nog dan van Claude Monet. Natuurlijk is Monet commercieel een publiekstrekker maar gelukkig dat het vele en heel kleurrijke explosieve werk van Mitchell haar plaats opeist en inneemt. Het werk van Mitchell staat er héél sterk, zelfs los van Monet. 

In volgende berichten toon ik vooral Mitchell.

(zaalzicht met rechts een beetje Monet
en in de diepte een deel Mitchell - eigen foto)

Alice Neel in Parijs -2-

 De sterk geëngageerde Amerikaanse schilderes Alice Neel (1900-1984) krijgt in het Parijse Centre Pompidou nog tot 16 januari 2023 een mooie retrospectieve. Haar inzet voor de Amerikaanse communistische partij steunde op haar kwaadheid over de sociale ongelijkheid zoals ze die zag in het New York vanaf de jaren 1930 (na de beurscrash van oktober 1928)  tot in de jaren 1970 toe. Vooral de Spaanssprekende werkende klasse die zwaar werd uitgebuit mocht op haar aandacht rekenen. Haar inzet in de partij kreeg een verlengde in haar artistieke werkzaamheid. Dat kan je hier ook zien bij deze werken.

Ze schilderde onder anderen het arbeidersprotest tegen opsluiting en vervolging van een staker (Willie McGee) uit 1950.

(Alice Neel : Save Willie McGee 1950 - foto : Marc Deconinck)

Of ze toont de persoonlijke ellende van vooral vrouwen die moeizaam proberen te overleven, zoals in het portret van Judy en Carmen uit 1972.

(Alice Neel : Carmen and Judy 1972 - eigen foto)

 

Gérard Garouste - Parijs - 1 -

 Nog tot en met maandag 2 januari 2023 kan je in het Centre Pompidou in Parijs een grote (ik bedoel dan ook grote) overzichtstentoonstelling zien van de Franse figuratieve kunstenaar Gérard Garouste (°1946).

Deze schilder-beeldhouwer is opgegroeid in een Joodse familie, waarvan de vader psychisch labiel was en agressief naar vrouw en kinderen toe. Op latere leeftijd ontdekte Gérard dat zijn vader tijdens Wereldoorlog II heeft gecollaboreerd met de nazi's. Deze moeilijke situaties hebben de artiest en zijn werk enorm getekend. Garouste is een intelligente én intellectuele schilder. Hij bouwde doorheen de jaren een eigen universum op met verwijzingen naar astronomie, klassieke mythes, theater (o.a. regisseur Jean-Michel Ribes), schilders als El Greco en Jean Dubuffet, schrijvers als Rabelais, Goethe (Faust-thema), Cervantes (Don Quichot)  en Borges... 

Nadat hij besefte dat zijn vader had gecollaboreerd is hij zich meer en meer gaan toeleggen op het Jodendom (zowel de traditie als de hedendaagse schrijvers en denkers zoals Franz Kafka of rabbijn-filosoof Marc-Alain Ouaknin). 

 Zijn getourmenteerde leven laat sporen na en de artiest moet van tijd tot tijd psychisch begeleid worden voor depressies en bipolariteit. Dat belet hem niet om héél productief te zijn als schilder en beeldhouwer, maar ook als illustrator en decormaker.

De ruim 170 werken in Parijs tonen een goede vakman die weet wat vertellen is, maar enige achtergrond helpt om méér te zien dan de vaak surrealistische scenes die hij verbeeldt.

In dit en enkele volgende berichten zal ik wat meer tonen. Om 'gemakkelijk' te beginnen hier twee portretten.

Er is een portret van zijn zoon Guillaume geschilderd in 2003 : "La mouche (portrait de Guillaume)".

(foto : Marc Deconinck)

En nog een ander portret "Sans titre (portrait de Stéphanie)" ook uit 2003.

(foto : Marc Deconinck)