Wat is kunst?

Bij vele moderne beeldende kunst en ook bij veel 'toegankelijke' gedichten wordt soms de vraag gesteld: is dat nu zo moeilijk? dat kan ik ook? is dat nu kunst?
En dan zijn er nog artiesten die er ferm betaald voor worden om in opdracht iets te maken, wat wij toch allemaal zouden kunnen maken...

Radioprogrammamaker/presentator Marc Van den Hoof maakt hierover een mooi, kort en heel toegankelijk gedicht. De vragen blijven open...de verwondering heeft het laatste woord.

IN OPDRACHT

(eigen foto sept. 2014
kalligrafie tentoonstelling Brugge)

Maar mag het dan ook zonder opsmuk,
eind-, binnen- en stafrijmloos zijn?

En over de simpelste dingen gaan,
zoals bv. over de dood?

Of zou de conclusie mogen zijn
dat het leven kort is?

Zo vanzelfsprekend allemaal -mag dat? -
dat misschien wel iemand opmerkt:

daar is nu, volgens mij,
geen kunst aan.

(uit: De parafrase, uitg. P, Leuven, 2010, blz. 43)

Gent St. Baafs revisited -3-

Hier nog enkele beelden uit deze barokke Sint Baafs van Gent.
De ene bisschop is de andere niet...

Gent St.Baafs revisited -2-

Nog enkele foto's van mijn aprilse herontdekking van de Gentse Sint Baafskathedraal.

Pasen 2019

Een mooi paasfeest toegewenst
met deze flamboyante atletische verrezen Christus
van Pieter Pauwel Rubens
te zien in de Antwerpse kathedraal.

Het gezicht van een balling

De kunstschilder Alexej von Jawlensky leefde tijdens de Eerste Wereldoorlog in ballingschap in Zwitserland. Hij woonde en werkte als Rus in München, maar toen Duitsland en Rusland elkaar de oorlog verklaarden werd hij het land uitgezet. De schilder die  tot 1914 in heel felle fauvistische kleuren portretten en landschappen schilderde verloor door zijn overhaast en gedwongen vertrek uit München de innerlijke kracht om op eenzelfde basis verder te schilderen in zijn ballingsoord.
Zijn palet werd somberder en hij begon reeksen te schilderen. Naast portretten van zijn geliefde Helene, die hij steevast betitelde als 'Mystieke koppen', schilderde hij ook een serie doorwrochte gestileerde gezichten die hij de titel gaf 'Heilandsgezichten'. In het laatste oorlogsjaar schildert de orthodox opgevoede Jawlensky o.a. onderstaande 'Heilandsgezicht' met als specifieke titel: "Doornenkroon". Met deze titel verwijst hij naar Jezus die na zijn gevangenneming bespot werd en als zogenaamde koning van de Joden getooid werd met een uit doorntakken gevlochten kroon op zijn hoofd. In een artikel in het tijdschrift "De Kovel" (nr. 57, maart 2019) heb ik de impact van de ballingschap op Jawlensky's leven en artistieke ontwikkeling meer uitgewerkt. Daar kan je met meer lezen over zijn artistieke en menselijke evolutie tijdens en na zijn ballingschap.
Op deze Goede Vrijdag dit Heilandsgezicht van een balling.

(von Jawlensky Heilandsgesicht Dornenkrone 1918)

Prikkels: teveel? te weinig?

In het bijzondere museum Guislain in Gent loopt nog tot 26 mei  een tentoonstelling over een belangrijk aspect van ons huidige tijdsgewricht: prikkels. We worden aangevuurd door duizenden prikkels per dag en proberen als mens te leven in/met/tegen/ondanks/dank zij al deze indrukken die op ons afkomen. Sommige mensen zijn hypergevoelig en geraken vermoeid of uit hun evenwicht in die veelheid, sommige mensen zoeken juist zo veel mogelijk indrukken op. Wat doet dat met een mens al die prikkels? Hoe gaat een mens ermee om?
Een mooi parcours met een beperkte maar voldoende uitleg leidt de toeschouwer langs al deze en nog andere vragen. Wie zich laat meevoeren met het getoonde verhaal zal op het einde geen pasklare en algemeen geldende antwoorden kunnen geven, maar zal wellicht beter zijn eigen ingesteldheid kunnen bevatten. Via een mengeling van medische, filosofische en artistieke gegevens wordt de bezoeker geprikkeld tot nadenken over zichzelf en over onze samenleving. Zeer de moeite waard.
Binnen enkele weken kom ik zeker terug op deze expo, maar hier alvast een aanzet om misschien zelf eens naar Gent te gaan. Loont de moeite!

(zaalzicht eigen foto)

Gent St.Baafs revisited-01-

Het was jaren en jaren geleden dat ik de Gentse Sint Baafskathedraal nog bezocht had. Een koele maar zonnige aprilnamiddag was een schitterende dag om deze gotische kerk te herontdekken. Een gotisch uitzicht met een zwaar barok binnenzicht.
Hier enkele van mijn foto's toen genomen.

Meten is weten: negen

Er zijn evenveel soorten dichters als er mensen zijn. De een is bloedernstig, de ander speels en lichtvoetig, de een heeft veel woorden nodig, de ander is zuinig, de een is beeldrijk, de ander kleurrijk. De Nederlandse dichteres Hagar Peeters toont zich vaardig in verschillende stijlregisters. In het gedicht uit haar bundel "Wasdom" (De Bezige Bij, Amsterdam, 2011, blz. 142) dat ik hier presenteer is zij vooral heel speels en fantasierijk. De associaties met grootse zaken (paradijzen, wereldwonderen) gaan hand in hand met heel alledaagse zorgen over huisdieren... De eigen dichterlijke wiskunde is kinderlijk ontwapenend.
Een gedicht zonder kapsones om te genieten.

NEGEN LEVENS

Negen levens zou ik hebben, had ik mij bedacht 
zoals de kat maar zonder hond en met veel muizen.
Negen huizen uitgestrooid over de aarde
zou ik bewonen om zonder paspoort tussen te reizen.
Negen rijzige paradijzen zouden mijn levens zijn
als zeven wereldwonderen en ik was acht;
mijn negen levens waren het negende.

Verboden en verborgen

De gewezen programmamaker/presentator van de VRT Marc Van den Hoof was bijzonder gevoelig voor poëzie en jazzmuziek.  Hij vertaalde een gedicht van de Japanse dichter Ishikawa Takuboku (1886-1912), dat hijzelf via een Duitse vertaling van Wolfgang Schamoni leerde kennen.
Een gedicht heel eenvoudig en toch heel suggestief en gelaagd. Er schuilt zoveel weemoed en menselijk gemis in, zoveel onvervulde dromen en pijn om onvervulde verlangens. Iedere lezer kan er zijn eigen verhalen in opbergen en ont-dekken.

BIJ HET OPENEN VAN EEN OUDE KOFFER

(foto van internet)

Mijn vriend opent een oude koffer
en legt bij het schemerlicht van een kaars
verscheidene boeken naast elkaar op de grond.
Het zijn allemaal boeken die in dit land
verboden zijn.

Uiteindelijk vindt hij een
foto.
"Dat is ze" zegt hij en legt ze in mijn
hand.
Stil gaat hij weer bij het raam staan en
fluit wat voor zich uit.
Het was de foto van een jonge, niet
bijzonder mooie vrouw.

(Marc Van den Hoof, De parafrase, uitgeverij P, Leuven, 2010, blz. 21)

Belgische stations -10-

(station Deinze 03 april 2019)

(uitzicht vanuit station op Martelarenplein Leuven 3 april 2019)

Woord en beeld: Käthe Kollwitz

Vele beeldende kunstenaars inspireren zich op woorden, verhalen voor hun schilderijen, tekeningen of sculpturen. De kunstgeschiedenis bulkt van vertellende beelden: Bijbelse of mythische verhalen, historiestukken enz.
Maar ook omgekeerd wagen vele woordkunstenaars zich aan een verhaal of gedicht dat een bepaald beeld of een schilderij of tekening verder uitwerkt.

In de Poëziekrant van juli-augustus 2017 (jg.41 nr.4, blz.35) las ik een mooi vers van de jonge dichter Paul Soete bij een werk van de expressionistische beeldende kunstenares Käthe Kollwitz, waarover ik een aantal blogposts geleden geschreven heb.

SYNERGIE                                                                  

-bij de houtsnede 'Tod mit Frau im Schoss-
Ik snij je handen groter uit dit hout
om mij erin te kunnen bergen.
Zo mogen wonen. In de nerven
jouw slapen voelen wegen
als blauweregen op mijn hoofd.
Ontleef me heel voorzichtig.
Schik m'n armen in een kruis
tot steun. Durf. Kijk me aan:
mijn ogen zijn al dichtgesneden,
want buiten is te fel gewicht.
Een blinddruk blijft mij achter.
Ik wil alleen nog ontoegangelijk zijn.

Belgische stations -09-

Het openbaar vervoer gebruiken betekent altijd even (of iets langer) wachten.
De treingebruikers hebben daarbij veelal de beschikking over schuilhuisjes op de perrons,
want ja, het weer kan soms niet meevallen...

Maar sommige wachthuisjes kunnen een opknapbeurt best gebruiken.

(Brussel Zuid - maart 2019)

(station Denderleeuw - maart 2019)