Het Lam Gods revisited

 Het gerestaureerde retabel van de gebroeders Van Eyck is in zijn volle glorie te bewonderen. Enkele weken geleden bezocht ik -eindelijk- opnieuw dit meesterwerk in de Gents St. Baafskathedraal.

Dank zij een mooie 3D-introductie wordt de toeschouwer gaandeweg (ook letterlijk te nemen) binnengeleid in de kleurrijke en veel gelaagde wereld van het Lam Gods-veelluik. Daardoor worden je zintuigen a.h.w. op scherp gezet zodat er nog veel meer te ontdekken is.

Jammer dat de glazen box waarin het werk is opgesteld soms te veel weerkaatst. Een prijs voor de veiligheid en conservering van dit magistrale chef-d'oeuvre. 

(eigen foto's)

Boom

 Nu gaan we weer bomen zien, 

méér en intenser dan anders in het jaar, 

want het is herfst en de bomen verkleuren 

en tonen zich in een vergankelijke weelde. 

Maar onze relatie met bomen is toch altijd wat dubbelhartig geweest en nog altijd. 

Bomen zijn volgens velen vooral nuttig als leverancier van grondstof en energie, 

bomen zijn volgens veel anderen vooral nodig als belangrijk element voor de CO2-huishouding van onze aarde 

(en dus voor onze eigen leefbaarheid op onze planeet). 

Bomen zijn er in al deze gevallen voor 'ons', voor menselijk nut. Bomen zijn "van ons".

Of niet? Toch?

Dichter Sjoerd Kuyper denkt er het zijne over. 

BOOM

                                                      

(eigen foto
september 2013
Roscrea Ierland)

De boom is niet

van de zon

en niet van het water,

niet van de nacht,

niet van de dag.

En zeker niet

van ons, ons oog,

voetstap in het gras,

mes in de hand,

hart in de bast,

de naam die we

schreven als kind.

De boom is niet

van de aarde,

de boom is van de wind.

(uit : Sjoerd Kuyper, Het heelal van jouw hart, 

Uitg. Hoogland & Van Klaveren, 2020, blz.36)

 

Verleidelijke afleiding

 De media brengen nieuws, maar wie bepaalt wat nieuwswaarde heeft en waartoe wordt zoveel aandacht geschonken aan bijvoorbeeld het privéleven van filmsterren, muziekidolen, politici of mensen met 'blauw bloed' in hun aderen?

Die aandacht in de "boekskes" toont meestal mooie, verleidelijke mensen en die mensen duwen maatschappelijke vragen naar de media-achtergrond. Deze gang van zaken wordt op de korrel genomen door dichter Thomas Möhlmann  in een gedicht verschenen in zijn bundel "Ik was een hond" (uitgeverij Prometheus, 2017,blz.36). 

De titel van het gedicht verwijst natuurlijk naar de media-aandacht voor de geboorte van een prinsenkind bij Kate Middleton en prins William in Engeland in 2013.

KATE MIDDLETON LOOKS RADIANT AFTER BIRTH

Kom dan, als je het zo graag zo wilt spelen  

(©People.com)

kom op dan met je stijgende zeespiegel

je middellandse hoopdoden, je water-

tekort in Nepal, Syrië overal eigenlijk

schijnt haar glimlach ons tegemoet

kom en breng je promotieteam mee

schuif je kanonnen naar voren, leg ons

nog eens overtuigend de gevaren die we

niet kennen kunnen uit, de ongekende

onbekenden zien haar stralen net als wij

kom dan op je befaamde koudenvoeten

kom met je spleetjes van ogen, als de minst

mislukte versie, de meest vredelievende van

alle mogelijke vertegenwoordigingsvormen

ze lacht en straalt en legt iedereen het zwijgen op

dus kom vergiftig ons water, leg onze verkeersaders

lam, sla vlotten terug het open water op, kom met

je eeuwige gelijk en talloze gebreken, kom maar op.

(©Koningsfan)

Op 15 september, enkele dagen geleden dus, was het de verjaardag van prins Harry (°1984) en toen was het ook al, zie ook deze foto uit de oude doos.

Poezegem in Ieper -2-

 De Kattenstoet, om de 3 jaar in Ieper, verleent deze stad dan ook de bijnaam van "Kattenstad". Het is dus ook niet abnormaal dat juist in het stadmuseum van Ieper een thematentoonstelling loopt (nog tot 16 januari 2022) over... jawel: katten.

En in die expo komt natuurlijk ook de kattenstoet aan bod met filmpjes uit de oude doos én enkele maskerkoppen uit deze stoet. Daarnaast zien we katten in alle maten en gewichten, opgezet, gemummificeerd, als sculptuur of als drone, op canvas en papier. Een plezier voor het oog en een bron vol inzichten over onszelf en onze relatie als mens met de kat doorheen de tijden. De tentoonstelling biedt een boeiend geheel waarin voor elk wat wils. Poes. Hoe de kat de mens vangt. Komt dat zien.

(eigen foto's - enkele beeldende werken over mens en kat)

(eigen foto - maskers gebruikt in de 
driejaarlijkse kattenstoet van Ieper)

Wereld Alzeimer dag 2021

 Elk jaar, de eerste dag van de herfst -dus 21 september-, wordt extra aandacht gevraagd voor de ziekte van Alzheimer, de meest voorkomende vorm van dementie. Dit jaar kreeg deze dag als thema mee: de vele gezichten van dementie.

Een reeks recent uitgebrachte films passen perfect bij dit thema. 

Over hoe verwarrend de realiteit is voor mensen met dementie is er de topfilm "The Father" met Anthony Hopkins als dementerende vaderfiguur (zie ook op deze blog het bericht van 29 juni 2021). Daarnaast kwamen onlangs nog twee films uit rond dementie. "Supernova" is eveneens een topfilm met een koppel dat probeert in het reine te komen met de ziekte. De zieke zelf wil op zijn eigen manier en moment zijn leven afronden, de partner wil zolang mogelijk de geliefde bij zich en zorgend koesteren. 

En dan is er ook nog "Une vie démente" waarbij het leven van de volwassen zoon overhoop wordt gehaald door de dementie van zijn moeder. Opnieuw een heel mooie film, van Belgische makelij, met een heel sterk visuele taal (kleuren, uitwaaierende sterren, enz.) en  een opbouw die je als kijker al lachend binnenleid in het leven van een moeder en haar zoon en schoondochter tot je lach versteent en verkrampt. 

Drie van de vele gezichten van dementie. Om nu te zien naar aanleiding van deze wereld Alzheimer dag 2021.

De trailer van "Supernova" helpt je misschien op pad...

Hoe thuis kan thuis (nog) zijn ?

 Op elf november herdenken we het einde van de Eerste Wereldoorlog. In feite was er dan enkel de wapenstilstand : einde van het wapengekletter. Pas in de loop van 1919-1920 werd er vrede gesloten aan de onderhandelingstafel via verschillende verdragen. Het bekendst is het verdrag van Versailles, ondertekend op 28 juni 1919. Maar enkele dagen terug, op 10 september was er ook de verjaardag van nog zo'n verdrag, nl. het verdrag van Saint-Germain ondertekend op 10 september 1919 tussen de overwinnende landen en het sterk gekrompen Oostenrijk. Daar is o.a. het land Tsjechoslowakije ontstaan alsook het huidige Hongarije en Polen, en het koninkrijk Joegoslavië. 

Feest dus? De wapens zwijgen, de vrede is getekend. Er is dan inderdaad iets beëindigd. Maar...

Zo’n einde betekent ook het begin van een ander soort stadium van leven, zoals de dichter Peter Theunynck in zijn bundel "De benen van de hemel" suggereert in een opsommend gedicht binnen de reeks Flanders Fields (blz. 33-34). Dit vers vertrekt vanuit Wereldoorlog I. 

COMING HOME

Een vreemde thuiskomst was het

met al die achtergebleven onderdelen.

De een had geen been om op te staan;

schildpadde naar zijn moeder.

De ander schoot armen tekort.

Omhelsde zijn geliefde als vis.

Een derde kreeg geen tongkus

uit dat gat in zijn gezicht.

Iemand kon geen wang aanbieden.

Geen hand meer schudden.

Sommigen zeiden geen woord.

Hun strottenhoofd sloeg op hol.

Iemand fluisterde nooit. Hoorde nog enkel

granaten suizen, kogels fluiten.

Iemands hart haperde

aan prikkeldraad.

Iedere stad, ieder dorp had mannen

die geen akker meer ploegden,

geen kroeg, geen renbaan,

geen kerk meer bezochten.

Iedere stad, ieder dorp had mannen

die wegdoken voor het donker.

De anderen waren in de klei blijven steken.

Dat waren de besten.

Op een dag zouden ze schieten :

witte bloemen in het groenste grasland.

Dit vers bracht mij een heel aangrijpende kunstinstallatie in herinnering tijdens Dokumenta 13 (in Kassel 2012) van de Frans-Algerijnse artiest Kader Attia waarin hij de "gueules cassées" van na Wereldoorlog I plaatst naast de gezichtsverminkingen in bepaalde Afrikaanse stammen, zoals je hier op een beeld van die installatie kan zien. Verminkte gezichten die het verminkte gezicht tonen van onze samenleving.

(© Slide Serve)

Poezegem in Ieper -1-

Nog tot 16 januari 2022 kan je in het Ypermuseum in Ieper een bijzondere tentoonstelling zien over katten en dus ook over de mens in zijn omgang met deze dieren.

"POES. Hoe de kat de mens vangt" toont op een overzichtelijke manier de complexe relatie die mensen hadden en hebben met katten. De titels tonen dit al : kat als god en kat als duivel, kat als dier en kat als muze, kat als vrouw en kat als vriend enz... De makers van de expo konden ook heel wat mooie kunstwerken in huis halen van oude en moderne meesters, van Teniers en Goya tot Corneille en Fabre, om maar enkele namen te noemen. 

Beslist een bezoek een waard!

(eigen foto - een schilderij van de Ieperse artieste Louise De Hem)

(eigen foto - zicht op de opstelling)

 

Kijken naar poëzie -2-

 In een vorige bericht liet ik je kennismaken met poëzie van dove mensen in hun eigen taal. Hieronder wil ik je tonen hoe men ook probeert poëzie te vertalen naar doven toe. In de video hierbij zie je een aantal gedichten vertaald worden in gebarentaal; je leest eerst de tekst en ziet dan de gebaren. Er zijn verzen van Paul Van Ostaijen, Jotie 't Hooft, Pablo Neruda... Daartussen in zijn er twee 'teksten' of verhalen die geen inleidende woordelijke tekst hebben. Die dagen de kijker op een andere manier uit om te volgen en dank zij de vertellers-tolken lukt dat gemakkelijk: een verhaal over 'Het examen' en een over 'De uitnodiging'.  

Kijken naar poëzie -1-

 De cultuurbladzijden van kranten weten zich te vullen dezer dagen met taalspecialisten allerhande die hun licht laten schijnen over de Nederlandse vertaling van het gedicht van Amanda Gorman (gedicht door haar vertolkt bij de inauguratie van Biden als president van de VS). 

Vertalen is altijd een uitdaging en zeker poëzie. De gemeenplaatsen hier over bevatten veel waarheid: 'vertalen is verraden' of 'traduire est trahir'. 

Juist nu las ik in het zomernummer van de Poëziekrant (juli-augustus 2021, jg. 45, nr.4, blz.31 e.v.) een heel boeiende kennismaking met poëzie in gebarentaal. De dovengemeenschap heeft gebarentaal én elke regio heeft zijn eigen taal. Vanuit en met de voorhanden zijnde gebaren zijn er ook dove mensen die met hun taal willen spelen en hun taal willen 'oprekken' tot poëzie. Dan denk je : hoe zouden dove mensen het gedicht van Gorman vertalen??

(©Doof Vlaanderen)

Via onderstaande link kan je deze bijzondere poëzie ontdekken. 

Hier een leeswijzer zodat je voluit kan genieten van wat je ziet...

Je ziet zeven schermpjes. Misschien tik je eerst bij een scherm op de kleine i en lees je de achtergrondinformatie. Daarna tik je op de streepjes naast de i en lees je heel aandachtig de tekst/woordinterpretatie. Ik stel voor dat je dan, met die informatie in je achterhoofd, het filmpje aanklikt en bekijkt op schermvullende grootte. Laat je meevoeren op deze stroom van gebaren en mimiek. Laat je ontroeren en ontvoeren naar het land van de levende stilte.

https://www.doof.vlaanderen/poezie

Damme 27 augustus 2021

 

(eigen foto's)

De Sacré Coeur van Luik

 Zoals in een eerste post al gezegd wordt het 'mémorial interallié' in Cointe/Luik geflankeerd door een kerk in neo-byzantijnse stijl met koepel toegewijd aan het Heilig Hart en aan Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes. 

Deze kerk werd in 2010 onttrokken aan de eredienst en kreeg in voorbereiding op de herdenking van honderd jaar Wereldoorlog I letterlijk een facelift. De Brusselse street-art-kunstenaar Bonom mocht de buitenkant van de kerk overschilderen met 100 witte vogels (meeuwen? vredesduiven?). Dat project kan je zien op dit You Tube-filmpje .

Cointe (Luik) - Mémorial Interallié - zwart/wit

(eigen foto's 13/08/2021)

 

Cointe (Luik) - bis

 In een vorig bericht liet ik je al kennismaken met dat bijzondere monument op de heuvel van Cointe in Luik : le mémorial interallié.

De naam geeft al aan dat het ensemble op de top van de heuvel wil gedenken hoe verschillende legers samen hebben gestreden tijdens Wereldoorlog I. Verschillende landen hebben er een herdenkingsplek met een eigen monument waaronder Frankrijk, Italië, Polen, Griekenland en Rusland. Daarnaast staat een kerk, een Sacré Coeur. De naam van de kerk en de ligging doen onmiddellijk vermoeden dat Luik wel 'Parijse' ambities koesterde.

(foto Marc Deconinck)

De buitenmatige grootte van dit herdenkingsensemble ademt megalomanie uit terwijl het gebrek aan onderhoud en aan ruchtbaarheid aan het geheel net een grote tristesse meegeeft.

Deze plek heeft potentieel én toeristisch én als herdenkingsplek maar dan moet er wel een en ander gebeuren.

(eigen foto - zicht naar stad toe van op de esplanade)

Mocht je op de toren kunnen, dan is het panorama nog indrukwekkender, zie de website en facebookpagina van phare de liège . 

 http://www.pharedeliege.be/

In Memoriam Matris

 Vandaag, nu al zeven jaar geleden, vierden we samen rond en met haar de honderdste verjaardag van mijn moeder. 

Op zo'n dagen, nu al veel meer dan 1230 dagen geleden, blijft deze dag nazinderen, nasmeulen.

(eigen foto - november 2018)

De Poolse dichteres Julia Hartwig schreef een vers waarin ik mijzelf heel goed kan terugvinden op deze dag.

GEWEKT WORDEN IN EEN LICHT VOL GENADE

Moeder staat aan mijn bed.

Sta op, je hebt al twaalfhonderddertig zonnige en ontelbaar veel mistige ochtenden verslapen. Ze wachten op je.

Maar er is niemand. En zij is ook niet meer.

Ik zet de radio aan om de herinnering aan haar stem te overstemmen.

Op het gras liggen de sporen van nachtelijke rijp.

De bomen hebben die nacht hun laatste bladeren afgeschud.

Hoe komt het toch dat mijn hart tegelijk zwelt van vreugde en krimpt van pijn.

(uit: Na de dood stond ik midden in het leven. Kopstukken van de naoorlogse Poolse poëzie. Uitg. P, Leuven, 2008, blz. 100)