woensdag 27 februari 2019

Berlinde de Bruyckere in Hof van Busleyden

Nog tot 12 mei is in Mechelen een mooie tentoonstelling te zien met recent werk van Berlinde de Bruyckere, dat een dialoog aangaat met de "Besloten Hofjes" (16e eeuw) gemaakt door ons onbekende religieuzen en begijnen.
Hier enkele details van werken van Berlinde de Bruyckere.



zondag 24 februari 2019

Vrouwen baas in Hof van Busleyden

In Mechelen staat het Museum Hof van Busleyden in het teken van vrouwen. De vaste collectie van dit onlangs geopende stadsmuseum focust zich op de bloeitijd van de stad wanneer Margareta van Oostenrijk als landvoogdes der Nederlanden resideerde in Mechelen en zet ook de zogenaamde 'Besloten Hofjes' in de kijker, deze zestiende eeuwse retabelkastjes die helemaal opgetooid werden door begijnen en kloosterzusters. In de tijdelijke tentoonstelling (nog tot 12 mei) zien we nu recent werk van Berlinde de Bruyckere die zich liet inspireren door de Mechelse Besloten Hofjes.

In de Besloten Hofjes nemen (kunst)bloemen een belangrijke plaats in en bij vrouwelijke religieuzen dan vooral de lelie, symbool voor reinheid, trouw en menselijke broosheid. De titel van de expositie verwijst enerzijds naar deze symboliek, maar verwijst ook naar een verhaal uit de Metamorfosen van de Latijnse klassieke schrijver Ovidius. Anderzijds zijn er ook heel wat taferelen uit de Besloten Hofjes waar de beschutting van het geloof wordt verbeeld door een heilige onder wiens mantel men kan schuilen. Deze thema's (bloemen en mantel) uit de Besloten Hofjes inspireerden Berlinde de Bruyckere tot een eigen interpretatie op haar vertrouwde grote schaal.

In de tentoonstelling gaan de zestiende eeuwse Hofjes en hun thematiek een dialoog aan met onze tijd door bemiddeling van Berlinde de Bruyckere. Een boeiende dialoog, zeer de moeite waard om je als toeschouwer te laten bevragen.
Zie zelf maar...






vrijdag 22 februari 2019

Meten is weten: 5 seconden




In zijn bundel "Het zingen van de wereld" (uitgeverij Nieuw Amsterdam, 2017)  staat de dichter Marc Tritsmans vol verwondering stil bij o.a. de vier basiselementen van de fysica: water, lucht, aarde en vuur.  Deze verwondering mondt uit in dit mooie gedicht over onze ademhaling als mens, een zo vanzelfsprekend gegeven waar we gewoonlijk aan voorbij leven...

LUCHT
(eigen foto 30 maart 2018-
uit collectie Dr. Ghuislainmusuem Gent)

gelukkig beseffen we niet voortdurend hoe wankel        
en hulpeloos wij een leven lang balanceren
op de rand van de verstikkingsdood           

want om de vijf seconden slaan hersenen onopvallend
alarm, trekken middenrifspieren zich samen
ontvouwt zich de warme blaasbalg van onze longen

beluister dus af en toe verwonderd dit zachte ruisen
en voel het precieze ogenblik waarop zich in het diepst
van jezelf het wonder voltrekt, meer dan tien keer

per minuut wordt wat eerst nog buiten was helemaal
binnen, grijpen longblaasjes snel en precies wat nodig is
nemen afscheid van wat ons lichaam overbodig acht

dag en nacht worden wij omarmd en omhuld door deze 
onzichtbare, immer bescheiden metgezel die ons zelfs
bijstaat als wij bang en zinloos happen voor het laatst

(uit: Het zingen van de wereld, blz.17)

woensdag 20 februari 2019

Ernst Pignon Ernst

In de vorige blogpost heb ik al verslag gedaan van de tentoonstelling over het werk van de Franse tekenaar Ernst Pignon Ernst in de Botanique in Brussel.
hier nog enkele foto's met details uit zijn werk.




























maandag 18 februari 2019

Voorloper van street art: Ernst Pignon Ernst

Ernst Pignon Ernst (°1942 Nice) is zijn hele artistieke leven lang een maatschappelijk betrokken kunstenaar geweest, én door de keuze van zijn onderwerpen én door de keuze van zijn locaties.
Hij maakte tekeningen over sociale en actuele vragen, liet die afdrukken op groot formaat en hing ze dan op op plaatsen die verbonden zijn met deze tekening. In die zin kan je hem een voorloper noemen van 'street art'.
Zo realiseerde hij bijvoorbeeld een project in Soweto, Zuid-Afrika rond het thema AIDS. Hij tekende een sterke Afrikaanse vrouw die in haar armen het dode uitgemergelde lijk van haar dode zoon draagt. De afdruk hiervan bracht hij aan op meerdere plaatsen in de zwarte wijk Soweto en daarna ook in de wijk Warwick (stad Durban). Maar tegelijk maakte hij door dit werk associaties met de anti-apartheidsstrijd van de jaren 1970. Zijn technische kunnen verweeft hij met zijn kennis van de kunstgeschiedenis én met de maatschappelijke vraagstukken die hij rond zich ziet.
In de Botanique in Brussel was er tot 10 februari laatst een overzichtstentoonstelling. Op de valreep ben ik die nog gaan zien. Ik was zeer onder de indruk. Hier enkele algemene beelden.

(project rond Pasolini 1980)

(project Jean Genet 2006)


(Pieta Africaine  Soweto 2002)




(overzicht expo Botanique -8 februari 2019)

zaterdag 16 februari 2019

Woord en beeld: Guido Gezelle

Het water

Het water is een wonder ding
een wonder ding
om hooren;
bekooren
't kan de ooren.
't Water is zulk een wonder ding
een wonder ding
het zingt het blinkt het klinkt
't Water dat van de daken loopt
de daken loopt
in beken
die breken
die spreken
Het water is zulk een wonder ding
een wonder ding
het zingt...
Het water dat in de beke vliet
en henenschiet
zoo zachtjes
met lachtjes
en klachtjes
het water is zulk een wonder ding
het zingt het klinkt het blinkt
Het water dat in den zeekom ligt
den zeekom ligt
en suist
en ruischt
en buischt
dat water is zulk een wonder ding
een wonder ding
het zingt het blinkt het klinkt
Het water dat in den beker blinkt
den beker blinkt
den klaren
den raren
den waren
dat water is zulk een wonder ding
een wonder ding
bezonderlijk als me 't drinkt.
GUIDO GEZELLE

Dit gedicht luidop zeggen laat nog beter het klateren van het water tot zijn recht komen. Het helpt ook om de betekenis van bepaalde woorden of zinnen te vatten. Gezelle speelt hier met klanken en ritmes. Hij amuseert zich en laat ons meegenieten van zijn taal- en gedachtenspel.
Geniet maar, zou ik zeggen.

(zondag 20 januari Leie tussen Kortrijk en Bissegem)


zondag 10 februari 2019

Zonnige winterse sneeuwdag in het begijnhof van Kortrijk -1-

23 januari 2019 

23 januari 2019
(vooraan de kapel O.L.Vr. ter Sneeuw
op deze dag een héél toepasselijke naam)

woensdag 6 februari 2019

Letters waren in woorden rond...--POEZIËWEEK 2019 dag zeven--

De grondstof van de dichter is de taal en de taalregels. De dichter bouw met woorden volgens de eigen bouwkundige regels van de poëzie. Telkens weer verwondert hij zichzelf over zijn bouwsels en over zijn eigen werk. En wij met hem...

Over het wonder van de taal dicht de Mexicaanse schrijver en Nobelprijswinnaar literatuur (1990) Octavio Paz de volgende fabel. De kracht van de natuur en de gebrokenheid van het menselijke woord.

FABEL
              voor Alvaro Mutis                                                                       

Tijdperken van vuur en van lucht
Jonge jaren van water
Van groen naar geel
                                   Van geel naar rood
Van slaap naar waak
                                   Van verlangen naar daad
Was slechts een stap die jij moeiteloos zette
De insecten waren bezielde sieraden
De hitte rustte op de vijveroever
De regen was een wilg met loshangend haar
In je handpalm groeide een boom
Die boom zong lachte en profeteerde
Zijn voorspellingen overdekten de ruimte met vleugels
Er waren eenvoudige wonderen genaamd vogels
Alles was van iedereen
                                    Iedereen was van alles
Er was slechts één immens woord zonder ommezij
Woord als een zon
Op een dag viel het in piepkleine stukjes uiteen
Dat zijn de woorden van de taal die wij spreken
Stukjes die nooit ineen zullen passen
Spiegelscherven waarin de wereld zich verwoest bekijkt

(Vertaling Stefaan van den Bremt,
in: De Onsterfelijken. Poëzie van Nobelprijswinnaars van de XXste eeuw,
redactie: Paul Claes. Uitg. P, Leuven, 1999, blz/73)
Alvaro Mutis was een collega-dichter.

dinsdag 5 februari 2019

Letters waren in woorden rond ... --POËZIEWEEK 2019 dag zes --

Wat doet een gedicht?
Wat is het 'nut' van poëzie?
Wat is het eigene van deze eigensoortige vorm van literatuur?
De Poolse Nobelprijswinnaar Wislawa Szymborska (1996) was er altijd weer over verwonderd
en ze deelde haar verwondering graag met haar lezers.
Zo ook in haar bundel uit 2005 (Nederlandse vertaling 2007 uitg. De Geus) met als titel: Dubbele punt.

EIGENLIJK ELK GEDICHT

Eigenlijk elk gedicht
zou de titel "Het moment" kunnen hebben.
(Wislawa Szymborska )

Een enkele frase is voldoende                               
in de tegenwoordige,
verleden of zelfs toekomstige tijd;

iets hoeft maar 
door woorden gedragen
te gaan ritselen, blinken,
overvliegen, voorbijstromen
of ook vasthouden
aan zogenaamde onveranderlijkheid,
maar met een bewegende schaduw;

er hoeft maar sprake te zijn                                       
van iemand naast iemand
of van iemand naast iets;

van aap noot mies
of was het mies niet aap;

of van andere miezen
apen of geen apen
uit andere abc-boeken
omgebladerd door de wind;

een auteur hoeft maar binnen het blikveld
voorlopige bergen te plaatsen
en vergankelijke dalen;

bij die gelegenheid
melding te maken van de hemel
alleen in schijn eeuwig en statisch;

er hoeft onder de schrijvende hand
maar een enkel ding te verschijnen
dat iemands ding wordt genoemd;

er hoeven zwart-op-wit,
of desnoods op voorhand,
om een belangrijke dan wel banale reden,
maar vraagtekens te worden geplaatst,
en bij wijze van antwoord -
een dubbele punt:

(uit: Dubbele punt. Gedichten, blz. 38-39)

maandag 4 februari 2019

Letters waren in woorden rond... --POËZIEWEEK 2019 dag vijf --

De dichter verwondert zich telkens opnieuw over zijn eigen bezigheid.
Miriam Van Hee is een maand aan een bergmeer en bekijkt de bergen aan de overkant...Zo komt ze haar eigen gedichten tegen...

EEN MAAND AAN HET MEER

2

de berg aan de overkant lijkt in het middaglicht          
(eigen foto Gavarnie sept. 2017)

overdekt met een grijsgroene schapenvacht waar
de regen geen vat op heeft, of met een soort
mos, waarin je vinger een afdruk zou kunnen

achterlaten, dat jij hier geweest bent, maar het
is geen geheel, dat weet je, het zijn krakende
stammen, als lachen ze met je, het is jachtgebied
en is daar niet onlangs de wolf opgedoken, je

hoort vinken, eekhoorns, en in de verte loopt
water en jij zoekt naar paddenstoelen en bramen
en je bent stil, alsof ze gevoelig zijn, maar dat zijn

ze niet, zoals de woorden van een gedicht laten
ze zich niet bidden, ze zijn als de zon en de maan
ze houden geen rekening met je bestaan

(uit: Het Liegend Konijn, 2017/1, blz. 229)

De woorden van een gedicht laten zich niet bidden, ze houden geen rekening met je bestaan, zoals de zon en de maan. Maar wat zou onze wereld zijn zonder zon of zonder maan????

zondag 3 februari 2019

Letters waren in woorden rond... --POËZIEWEEK 2019 dag vier --

Dichters over dichten, poëten over poëzie...zij zijn nog het meest verwonderd over wat ze doen.
Een zeer bekend gedicht, maar in zijn eenvoud altijd weer mooi ontwapenend en ontroerend: Herman de Coninck over poëzie. Het werd eerst gepubliceerd in zijn bundel uit 1980 "Met een klank van hobo"; ik heb het leren kennen in zijn verzamelbundel uit 1984 "Onbegonnen werk. gedichten 1964-1984" (uitg. Manteau; blz. 181)
                                                                                               
(Herman de Coninck
1944 - 1997)
POËZIE

Zoals je tegen een ziek dochtertje zegt:
mijn miniatuurmensje, mijn zelfgemaakt
verdrietje, en het helpt niet;
zoals je een hand op haar hete voorhoofdje
legt, zo dun als sneeuw gaat liggen;
en het helpt niet:

zo helpt poëzie.

zaterdag 2 februari 2019

Letters waren in woorden rond... --POËZIEWEEK 2019 dag drie --

Dichters zijn zeldzame specimen. Ze weten het ook zelf. Ze bevragen zichzelf soms over deze positie. Dichters over dichten.
De Nobelprijswinnaar Wislawa Szymborska heeft ook meerdere keren gedicht over haar plaats als dichteres binnen de familie en de samenleving. In 1993, drie jaar voor ze de Nobelprijs won, publiceerde ze volgende gedicht.

SOMMIGEN HOUDEN VAN POËZIE


(expo in SMAK Gent november 2014)
Sommigen -
dit wil zeggen niet allen.
Niet eens de meerderheid maar de minderheid.
Zonder de scholen mee te tellen, waar het moet,
en de dichters zelf,
zijn er van die soort misschien twee op duizend.

Houden van -
maar men houdt ook van soep met balletjes,
van blauw en van complimentjes,
men houdt ook van een oude sjaal,
of van zijn eigen weg te gaan,
of een hond over zijn kop te aaien.

Poëzie -
maar wat is poëzie.
Menig wankel antwoord
viel reeds op deze vraag.
Maar ik weet het niet, ik weet het niet en klamp me
eraan vast
als aan een reddende reling.

(uit: Bloemlezing uit de poëzie van Wislawa Szymborska. Gent, Poëziecentrum, 2001, blz. 289)

Dichters dragen zorg voor de taal. Ze gebruiken woorden niet zomaar, niet achteloos. Ze vragen aandacht voor de meest gewone woorden. Aandacht voor het vanzelfsprekende tot het niet meer vanzelf spreekt.



vrijdag 1 februari 2019

Letters waren in woorden rond... --POËZIEWEEK 2019 dag twee --

Het wonder van de poëzie is voor de dichter vaak nog het grootst. Hij vraagt zich telkens weer af wat het eigene is van een 'mooi' gedicht.
Zo ook de Nederlandse dichter Remco Campert.

POËZIE

Van mooie poëzie heb ik nooit zo erg gehouden
tenzij je niet merkte dat ze mooi was
zoals snel het licht
dat schampt langs een spoorrail
of de sneeuwvlok die smelt op de straatsteen
maar verder
heb ik van mooie poëzie nooit zo erg gehouden
tenzij ze heel mooi was
zoals toen je op de tramhalte stond
en ik je zag in het voorbijgaan

(uit: Remco Campert, Dichter, Amsterdam, 2015, blz. 728)

Weten we nu iets meer over wat mooie poëzie is?
Ja zeker, we weten dat we het niet weten tenzij in het voorbijgaan,
in een flits.
(26 juni 2015 - Gare St. Lazare Parijs)