dinsdag 23 februari 2016

Dit zijn de namen : boek en theater.

Tommy Wieringa schreef zijn roman "Dit zijn de namen" nog voor de huidige vluchtelingencrisis hét agendapunt werd op Europese topontmoetingen en een vast thema in menig gesprek aan de toog of rond de huistafel. Natuurlijk zijn we al vergeten dat na de Joegoslavische burgeroorlog van midden 1990 er ook al evenzovele vluchtelingen in ons rijke West-Europa zijn gaan zoeken naar beterschap. Net de zwerftocht van een groepje vluchtelingen is een van hoofdthema's van zijn boek. Dit boek werd door NTGent nu ook omgewerkt voor toneel.

De twee verhaallijnen in het boek worden heel afwisselend opgebouwd tot ze naar het einde toe samenkomen tot een geheel. De ene lijn vormen de vluchtelingen die misleid werden door mensensmokkelaars en in hun zwerftocht als mensen zonder naam worden opgevoerd. De tweede lijn wordt opgebouwd rond brigadier Pontus Brig, een politieman in een corrupt stadje ergens in een ex-Sovjet-republiek. Deze Brig komt tot de ontdekking dat hij wellicht Joodse wortels heeft, hij die atheïstisch werd opgevoed en leeft. Wanneer de resterende vluchtelingen in het stadje van Brig aankomen worden de twee verhalen verweven tot een geheel.

De toneeladaptatie toont de vluchtelingen die al in de stad zijn aangekomen en door brigadier Brig worden ondervraagt. Wat in het boek soms meer gesuggereerd wordt dan expliciet uitgelegd, wordt op toneel van in het begin duidelijk : alle personages op de planken beleven hun eigen 'exodus', hun eigen uittocht uit zekerheden. In de Hebreeuwse bijbel wordt het boek dat wij genoegzaam kennen als 'exodus' genoemd 'dit zijn de namen'.


(foto's van de website van NTGent)


Maar dit uitgangspunt geeft de kijker onmiddellijk het juiste kader waarbinnen hij de verhalen van de verschillende personages kan plaatsen. Zo komen de spanningen waarmee iedereen leeft des te harder bij de toeschouwer binnen.

Hoed af voor NTGent die ook zijn publiek een interessant programmaboekje gratis aanbiedt waaruit de kijker zijn profijt kan halen. Een programmaboekje dat ertoe doet en torenhoog uitsteekt boven vele andere zo'n boekjes én omwille van de kwaliteit van de duiding én omwille van de informatie over het productieproces.

Het boek én het toneelstuk tonen de complexiteit aan van het vluchtelingenvraagstuk. Iedereen wordt geconfronteerd met zijn eigen grenzen en het al dan niet binnenlaten van anderen op eigen terrein. Deze spiegel wordt ons voorgehouden op een eigen wijze in boek en theater, maar altijd blijft de lezer/kijker achter met meer vragen dan antwoorden. Vluchtelingen zijn meer dan cijfers, het zijn mensen die ons vragen stellen over onze evidenties als eten hebben, een huis, werk, veiligheid.
Beklijvend. Een aanrader.

vrijdag 19 februari 2016

14 emotions : een bijzonder kunstproject

De Kortrijkse kunstenaar Klaus Verscheure zal met zijn video-installatie "14 emotions/ allegoria Via Dolorosa" prominent aanwezig zijn in de Sint-Maartenskerk te Kortrijk van 4 tot 28 maart.
De avond van donderdag 3 maart is de opening in aanwezigheid van de kunstenaar en van de componist Tom McRae die de soundtrack schreef voor deze productie.
Uniek aan deze avond van 3 maart is de live-uitvoering van de muziek én het aanbod van unieke fotoprints van elk van de 14 staties van deze hedendaagse ViaDolorosa. De muziek wordt gebracht door dé Vlaamse specialisten in hedendaagse kunstmuziek, nl. het SPECTRA ensemble. Dit ensemble heeft ook de muziek ingespeeld van de soundtrack.
Hoe zal deze muziek en hoe zullen deze beelden dialogeren met de eeuwenoude St.Maartenskerk?
Ben jij ook benieuwd hiernaar? Je bent welkom op dit bijzondere event.

Hieronder vind je twee stills uit deze video-installatie die ik gevonden heb op het internet. Op de website van het productiehuis van Klaus Verscheure kan je een voorsmaakje ervaren : www.danse-la-pluie.be
De organisatoren vragen te verwittigen als je komt op donderdagavond 3 maart (20u) met een mail naar  stmaarten@skynet.be




maandag 15 februari 2016

Woord en beeld - 19- Chagall

Ik ben volop aan het genieten van de dichtbundel "Maak plaats van mij" van Stijn Vranken (Uitg. De Bezige Bij, 2014). Het is een kijkende dichter, een dichter ook die dicht bij zijn lichaam staat : horen, zien, ademen, voelen...woorden die vaak terugkeren in zijn gedichten.
Het kleine zijn ontploft in zijn verzen tot iets universeels en in alles ontdekt hij de grenzen van de taal, het onzegbare, het mysterie in ons bestaan.

Hier het mooie Small bang.

De nacht sluit zich als een stolp over ons heen,
driehonderdzestig graden stilte, een gewelf
van ongehoorde tijd waarin wij op elkaar het

ademen oefenen, het sprakeloos verdampen uit
onze lichamen tot iets waar we zelfs op de rand
van elkaars lippen geen verklaring voor vinden.


Ik weet niet waarom, maar dit gedicht roept bij mij de wereld van Marc Chagall op waarin de nacht een belangrijke rol speelt en ook lichamen bijna altijd zwevend een werk bepalen. Eind januari heb ik nog genoten van een expo in Roubaix over muziek als thema in zijn werk. Een echte ontdekking daarboven op was de tentoonstelling in Tourcoing over de tapijten die gemaakt zijn naar kartons van Chagall. De bijzondere textuur van tapijten bracht in sommige gevallen werkelijk nieuwe accenten aan het licht. De verleiding op deze aan te raken en om je te willen koesteren en rollen in zo'n tapijt waren groot.

Hier een tapijt gemaakt door Yvette Cauquil-Prince naar een schilderij van Marc Chagall.

(afbeelding van bezoekersgids bij de tentoonstelling
Chagall: de la palette au métier in Muba Tourcoing
van 24.10.2015 tot 07.02.2016)

donderdag 11 februari 2016

Woord en beeld -18- Jan Fabre

De artistieke duizendpoot Jan Fabre heeft energie te veel. Hij werkt aan meerdere projecten tegelijk en voelt de drang om zich te profileren als toneelschrijver, beeldenmaker, tekenaar, performance-artiest, muziektheaterregisseur. Ik sta vaak verstomd bij zijn veelzijdig werk. Langs de ene kant maakt hij beelden, waarbij hij niet gespeend is van enige ijdelheid om zichzelf als immer terugkerend model te gebruiken, langs de andere kant loopt hij storm tegen gevestigde waarden en opvattingen binnen het opera- en (muziek)theatergebeuren. Meestal kom ik buiten na een voorstelling van Fabre helemaal overdonderd. Ook zijn beeldend werk toont vakmanschap van hem (of zijn onderaannemers die de werken maken?). Maar  vaak, als de storm is gaan liggen, blijf ik achter met een vaag gevoel. De beeldende werken blijven in het geheugen hangen in een flou artistique, in een onbestemdheid die niet helemaal bevredigd.

Vorig voorjaar was er in Namen de confrontatie tussen Rops en Fabre. Op een zonnig aprildag zocht ik Fabre op nabij Rops. Het was bij momenten mooi, maar de schildpad, de wolkenmeter, de behoeder van het vlammetje...her en der in de stad verspreid moesten er vooral voor zorgen dat de kunsttoeristen heel de stad Namen verkenden. Dat idee bleef bij mij hangen. Zijn beelden en opstellingen leverden wel leuke foto's op, en dat is ook altijd meegenomen. Hier enkele foto's.










































Ik moest aan deze tentoonstelling terugdenken enige weken terug bij het doorbladeren van het weekblad Knack (6 januari 2016).
Wat gedrongen op blz. 91 van dat nummer vond ik een gedicht van Paul Claes over Fabre. Voor deze dichter is Fabre enkel enige karamellenverzen waard. Zijn appreciatie spreekt uit de vorm en de inhoud van dit 'gedicht' wat wellicht nooit enige bundel van Paul Claes zal halen. Hier mag je meelezen.

HOMO FABER

Jan prikt een kever op een priem
en noemt het resultaat subliem.
Hij smijt met katten in 't stadhuis
en toont de kathedraal zijn kruis.

Met zuilen van gerookte ham
verdient hij dik zijn boterham.
Bij wijze van performance likt
hij af wat hij blauw heeft gebict.

Jan is de krijger van de schoonheid
die kitsch in het kwadraat
tentoonspreidt,
een meesterlijke mystificator
van het moderne kunsttheater.

De grijnzende provocateur
bracht het tot hofdecorateur
en kreeg voor zijn zelfplagiaat
een Antwerps eredoctoraat.

Jan rijdt zijn schildpad in de prak
en meet de wolken op het dak.
Hij klimt om de Olympusberg,
maar blijft een artistieke dwerg.




zondag 7 februari 2016

Rams : een film om koud en warm bij te worden

Het barre noordelijke eiland IJsland vormt het majestueuze decor van de film "Rams" die ik begin januari heb gezien in de bioscoop. Het eiland is meer dan een decor; door zijn ruwe en weidse natuur is het een belangrijke speler, vooral als de ijskoude winter zijn intrede doet. Je zou er zowaar zelf koud van worden.

(foto vanop internet)




















Verloren in die uitgestrektheid wonen twee broers naast elkaar. Letterlijk en figuurlijk naast elkaar. De broederstrijd vormt hier de rode draad doorheen het verhaal.We komen nergens te weten wat aan de basis ligt van de ruzie, maar dat doet er ook niet toe. De scheur zou al veertig jaar geleden zijn voltrokken.  Het thema van de broederstrijd is er een dat in literatuur (Kaïn en Abel op de eerste bladzijden van de bijbel tot John Steinbeck 'Ten oosten van Eden' en nog recentere boeken) en in film vaak aan bod komt. Hoe zal het hier uitgewerkt worden?
Zoals zo vaak moet een vreemde derde zorgen voor verandering. Deze externe factor is een overheidsteam, geleid door een vrouw, die moet toezien op het uitvoeren van een heel drastische maatregel. De schapenkudden van het dorp zijn besmet door BSE en moeten vernietigd worden, de stallen grondig ontsmet en gedurende twee jaar mogen de boeren geen dieren meer houden. Hierdoor wordt het leven van de gehele rurale gemeenschap in een diepe crisis gestort. Ook de twee broers worden extra uitgedaagd.

(foto gevonden op internet)

























Heel bijzonder in deze film is ook hoe de intense band tussen mens en dier wordt getoond. De schapen zijn niet alleen een vorm van landbouw, dus een deel van de economische activiteiten. Door de drastische overheidsmaatregelen dreigt een kostbaar ras uit te sterven. Een bijzondere rol is weggelegd voor de hond van een van de broers: deze is de boodschapper tussen de beiden. Een moment waarbij ik toch telkens moest glimlachen.
De film "Rams" wordt gelabeld als tragi-komisch. De humor in de Scandinavische cinema is vaak heel wrang. Ook hier is het bij momenten zo. Maar de voorstelling van de twee broers, met hun koppigheid, hun liefde voor hun dieren, hun eenzaamheid en hoop, hun twijfels en hun wraakzucht vind ik vaak vertederend. Deze macho-mannen die elkaar het licht in de ogen niet gunnen, deze rammen, worden geconfronteerd met hun grenzen. Vele momenten uit de film blijven daarom nog hangen achteraf. In die zin werd ik er soms warm van.
Deze film blijft echter vooral nazinderen door het bijzondere open einde. Na de laatste beelden zit je als toeschouwer met de vraag : hoe loopt dit nu af?
Deze film van Grimur Hakonarson is zeker de moeite waard. Hem zien in de cinema of op een heel groot scherm zal de kijkervaring intenser maken. Zo zal het IJsland-gevoel beter binnenkomen.


(affiche gevonden op internet)




vrijdag 5 februari 2016

Düsseldorf - januari 2016 - reflecties(2)

(Stationsplein Düsseldorf 21 januari 2016 22u30 eigen foto)

Düsseldorf Medienhafen Gehry-appartementsgebouw (22 januari 2016)




(Düsseldorf  :vanuit de Rheinturm - 22 januari 2016)

maandag 1 februari 2016

Februari schrikkeljaar 2016



























Ik wil bij het begin van deze schrikkelmaand een februari-gedicht van Lut de Block delen uit haar laatste bundel (Een tijdelijk onderdak, De Arbeiderspers, 2015).


DE TWEEDE VAN TWAALF

Is er nog hoop dat de wereld iets wordt?
Of houden we onszelf in de dodelijke wurggreep
van een versteend verleden? Spijt is wat de geit
schijt, schuld de bult die we zo node willen torsen.
We denken snel dat we verliezers zijn.

Hebben we schrik van deze schrikkeltijd
de nieuwe ijstijd, de kort gesprokkelde
die ons belaagt met extra etmaal?
We kunnen afscheid leren, oud zeer weren.
We moeten dooien, smelten, krimpen.