Alleen dichters weten...

 Alleen dichters weten

maar wie wil weten?

Wie wil weten wat

de lente is?

Al die blote mensen...

Tijdens een tentoonstelling liep er een moeder met haar zoon van -denk ik - 10/11 jaar en ze was geïnteresseerd in een schilderij voorstellend een naakte man. Toen reageerde de zoon : maar, mama, dat vind ik niet mooi en thuis hangen er al zoveel blote mensen. De jongen voelde zich duidelijk ongemakkelijk bij al dat naakt. Hij vond het maar niets. De vrouw is uit de galerie vertrokken zonder het schilderij...

En toch zijn er in de beeldende kunsten wellicht miljoenen naakten getekend, geschilderd, geboetseerd, gebeiteld, gehouwen... 

Wat zorgt voor deze niet aflatende interesse in naaktheid?

De Australische dichter Les Murray filosofeert op poëtische wijze over deze vraag. 

Daar dacht ik ook even aan bij het zien van vele naakten in het Städelmuseum in Frankfurt enige weken terug.

NAAKTSTUDIE

(©Städelmuseum Frankfurt am Main
Edgar Degas : Studie van naakt
1888) 

Iemand die naakt naast je ligt

is maar zelden een naakt.

Een naakt is nooit bij jou alleen.

Het naakt kijkt iedereen

of niemand in de ogen. Violet of blauwig roze

 is het naakt een generalisatie.

Iemand heeft zijn of haar naam

en gezicht gegeven om volmaakt

gezicht te zijn, van iets

dat niet bedoeld is om te strelen

maar alleen door de geest wordt aangeraakt.

Het naakt is naakt in vol ornaat.

(Murray, Les, De plankenkathedraal, uitg. De Harmonie, Amsterdam, 2013, blz. 385 - vertaling Maarten Elzinga)

Inner Travels

 De studio-artiest Rinus Van de Velde is wel geboeid door plein air-schilders zoals Claude Monet, maar hij zoekt zichzelf in zijn studio een eigen wereld te maken vol planten en bloemen vanuit zijn dromen en de in zijn geheugen opgeslagen beelden. Hij botst ook altijd weer op de grenzen van zijn paradijs; het lukt hem niet om daar permanent te wonen, maar toch blijft hij die beginaandrang altijd weer volgen. 

Deze eerste impuls voor zijn werk heeft hij op een grote tekening uitgewerkt.

(©knack-focus
The Principe Impuls)

En zoals zo vaak bouwt hij zijn kleine paradijs met karton en papier, of het nu een berg is of een onderwater-koraallandschap. Op deze expo zijn er zo meerdere maquettes gebouwd. Maar in de laatste zaal blijkt dat zo'n eigen kleine paradijs toch ook niet alles is.

(foto Marc Deconinck) 

Nog tot 15 mei in BOZAR in Brussel.

Rinus Van de Velde BOZAR

 In het Brusselse BOZAR kan je nog tot 15 mei kijken naar een tentoonstelling in het kader van Europalia Trains. Onder de titel "Inner Travels" kan je werk zien  van de Belgische artiest Rinus Van de Velde. 

Die 'innerlijke' reizen spelen enerzijds met het Europalia-thema van de trein, met onder anderen een kartonnen treinwagon en anderzijds met het traject dat Van de Velde als kunstenaar tot nu toe heeft afgelegd in dialoog met andere meesters zoals Claude Monet, Joan Mitchell, Henri Rousseau, Edvard Munch en nog andere. 

Die dialoog mag je omzeggens letterlijk nemen : werk van zijn inspiratoren ontdek je doorheen en tussen de eigen werken van Van de Velde. De kijker wordt zo als het ware uitgenodigd in het hoofd van de artiest. 

(eigen foto 20 april 2022)

Van hem zijn er tekeningen, schilderijen, kartonnen en kleien maquettes, filmpjes die in de voorlaatste zaal uitmonden in een film "La Ruta Natural". Daar komen vele van zijn getoonde werken samen in een kartonnen diorama-achtige wereld waar binnen een figuur met een masker van Vande Veldes gezicht allerlei gebeurtenissen (mee)maakt. 

(eigen foto 20 april 2022)

 De innerlijke reizen van Rinus Van de Velde tonen een associatieve levenswijze zonder begin of einde. Een altijd nieuwe ontdekking en poging om de wereld naar zijn hand te zetten.

De zussen Hess in het Museum Giersch

 Zoals in een vorige post gezegd, maakte ik midden maart kennis met twee goede fotografes uit Frankfurt, de zussen Nini en Carry Hess, in het Museum Giersch van de Goethe Universiteit.

Hier nog enkele foto's uit die tentoonstelling.

Wie nog meer foto's wil zien én een boeiende introductie (in het Duits) verwijs ik graag naar de website van het Museum Giersch. 

https://www.mggu.de/ausstellungen/niniundcarryhess/

Museum Giersch Frankfurt

 

(eigen foto - gelijkvloerse verdieping
museum Giersch Frankfurt)

In 1998 verwerft het echtpaar Giersch (beiden oud-senatoren) een neoclassicistische villa langs de oever van de Main in Frankfurt. De villa werd in 1910 gebouwd in opdracht van de bouwondernemer Holzmann.  Er wordt in 2000 een tentoonstellingsruimte geopend die de regionale kunst en geschiedenis wil centraal stellen. In 2014 wordt het museum overgedragen aan de Goethe-universiteit van Frankfurt. De focus blijft liggen op de ruime regio maar er is nu meer nadruk op de wisselwerking tussen kunsten, wetenschappen, economie en politiek. 

Het gelijkvloers heeft de oude villa-sfeer behouden en biedt ook ruimte om lezingen te houden. De verdiepingen zijn voorbehouden voor wisselende tentoonstellingen.

 

Nu is er een interessante tentoonstelling te zien van twee Joodse fotografes die in 1913 in Frankfurt een fotoatelier openden. Hun gegoede ouders waren bevriend met vele eigentijdse artiesten en dat netwerk opende vele deuren voor de gezusters Nini en Carry Hess. Nini overleefde de nazi-concentratiekampen niet, terwijl haar zus overleed in 1957.

De tentoonstelling biedt doorheen de werken van deze fotografes ook een tijdsbeeld die het Duitse (cultuur)leven van de eerste helft van vorige eeuw overspant. 

Er waren  foto's van hun stad Frankfurt. Daarnaast poseerden vele Frankfurters voor de lens van de gezusters Hess. Wanneer hun naam meer bekend wordt, passeren ook vele belangrijke namen van het Duitse culturele leven van hun tijd langs hun fotostudio. 

Ze gaan zich ook toeleggen op theater- en dansfotografie en maken ook heel wat naaktfoto's. Als bewuste jonge vrouwen brengen ze ook een verscheidenheid aan 'vrouwelijkheid' voor de lens. En dat opent dan weer de weg naar de betere dagbladen die in de jaren 1920 beginnen met extra-bijlagen over mode en 'life-style'. 

Zo vertelt deze expo tegelijk veel over een aantal maatschappelijke  evoluties in het interbellum.

(eigen foto)

Pasen

 

Pasen is doorheen de eeuwen een aanleiding geweest voor componisten allerhande om feestelijke muziek te schrijven. 

Vandaag een klassieker van formaat : het slotkoor uit de "Messiah" van G.F.Händel : Hallelujah.

Een ietsje speciale 'performance' want een corona-uitvoering van de University Church in Yale waarbij de uitvoerders ieder vanuit zijn of haar 'kot' deelneemt. 

Aan deze uitvoering werkten mee leden van het Battell Chapel Choir, het Berkeley Chapel Choir, de Episcopal Church at Yale en het Marquand Chapel Choir. De opname dateert van 7 april 2021.

Geniet maar...

Volle maan

De eerste volle maan van de lente (dus nà 21 maart) bepaalt wanneer het bij ons Pasen is. Dit jaar is het volle maan op 16 april en dus de eerstvolgende zondag is het Pasen, dit jaar dus 17 april.

Over de volle maan en zo veel meer een gedicht vol gemijmer, humor en mogelijke gespreksthema's mocht je hierover verlegen zitten bij een volgende sociale verplichte deelname aan een of ander feest of samenkomst.

GESPREKSTHEMA'S

De volle maan komt altijd op bij zonsondergang

en mensen zijn 's nachts groter.

(©docukit.nl)

Menigeen is banger voor zijn angst dan voor de dood.

De glazen koning van Frankrijk vreesde in stukken te breken.

Chinese eunuchen bewaarden hun testikels op sterkwater.

Van hard niesen kunnen je hersenen gaan bloeden.

De volle maan komt altijd op bij zonsondergang

en mensen zijn liggend groter.

Donald Duck was ooit verboden in Finland

omdat hij geen broek aanhad, terwijl veren

zijn lenden omgordden, net als bij Katrien,

maar geen struisvogel stopt zijn kop in het zand.

Het middel tegen scheurbuik was al eens gevonden

en toen eeuwenlang vergeten door de wetenschap.

Het Begin is een gestage witte ruis.

De volle maan komt op bij zonsondergang

en kapucijneraapjes en lemuren

geven een duizendpoot door om high te worden

van zijn giftige sappen. Ze bijten erin

en liggend kronkelend van verrukking op de grond.

Het hart van een geroskamd paard klopt trager.

Een feit is een klein compact geloof,

zintuigelijk voor dieren, macht voor de mens,

ook als is het waar, zelfs terwijl het waar is -

die wetten lezen we na bij Isaac Neuron.

Er was een vrouw die negenenzestig kinderen baarde.

Sommige leeuwen paren vijftig keer per dag.

Napoleon leed aan een overwinningsverslaving.

De volle maan komt altijd op bij zonsondergang.

Soldaten kunnen tegenwoordig in verwachting raken.

(Murray, Les, De plankenkathedraal. Uitg. De Harmonie, Amsterdam, 2013, blz. 435-437, vertaling Maarten Elzinga)

Krolse maand april

 In een bloemlezing uitgegeven bij Rainbow bv, Amsterdam, werden tientallen gedichten bijeengebracht door Elisabeth Lockhorn rond het kleur blauw. 

Daarin las ik onderstaand gedicht van de Nederlandse dichter Gerrit Krol. Een 'krolse' blik op de maand april...

APRIL

(eigen foto voorjaar 2017)

Als je bij een sloot

die blauw is terwijl

het koud is

denkt aan april,

komt dit doordat

het aantal uren zonneschijn

per jaar voor april

het grootst is, bovendien

is in januari, met zon,

het water bevroren

en meestal wit -

misschien is de lucht

in april zo blauw doordat

zij uit het noorden komt

(polaire lucht) en het

hard waait, zodat

de hemel schoon is.

(uit : Lockhorn, Elisabeth, En blauw zal alles zijn. Een bloemlezing., uitg. Rainbow, Amsterdam, 2020, blz.65)

Passio in Kortrijk

 Nog tot eind april kan je in de Sint-Maartenskerk (vlakbij de Grote Markt) in Kortrijk de vierde editie gaan zien van de biënnale PASSIO. Het overkoepelende thema is : Geweld en Mededogen. Dit tweejaarlijkse gebeuren brengt hedendaagse beeldende kunst in de kerk. De locatie brengt op zich al een bijzondere dialoog tot stand tussen de eigentijdse werken en wat er aan beeldenrijkdom aanwezig is en getuigt van een eeuwenoude drang naar vormgeven van oude verhalen. De schilder en schrijver over de schilderkunst van zijn tijd Karel van Mander (Meulebeke 1548- Amsterdam 1606) is te zien in de kerk met een marteldood van de heilige Catharina en wordt als het ware becommentarieerd door de in Zuid-Afrika geboren en in Brussel werkende kunstenaar Kendell Geers (°1968).

(eigen foto)

En het altaarstuk, een kruisafneming van Christus, vormt mede het decor van een videowerk van Klaus Verscheure (°1968) met als titel "Kaïn en Abel". Deze soort confrontaties zetten de toeschouwer aan tot velerlei reflecties over geloof, geweld en goedertierenheid. De ruimte én de tentoongestelde werken nodigen uit tot het  bedachtzaam laten binnenkomen van de veelsoortige boodschappen.

(eigen foto)

 

Duitse filmmuseum Frankfurt

 Zoals in een eerder bericht aangegeven bevindt het DFF zich aan de zogenaamde Museenufer in een klassieke villa. 

Maar binnenin werd het gebouw omgevormd tot een hedendaags museum. De kelder herbergt een filmzaal, vestiaire en toiletten.

(eigen foto )

(eigen foto - de toiletruimte)

DFF Frankfurt am Main

 Langs de Main in Frankfurt kan je van het ene museum naar het andere. Daar is ook een filmmuseum, het Deutsches Filminstitut Filmmuseum (DFF). Altijd benieuwd hoe ze het aanpakken, zo'n museum gewijd aan het cinemagebeuren. Vaste ingrediënten zijn altijd de experimenten die tot film hebben geleid en de eerste films. Maar elk museum gaat dan verder het complexe maakproces van een film op een eigen manier presenteren. The Eye in Amsterdam (met een eigentijds speciaal ontworpen gebouw)  legt andere accenten in vergelijking met het museum in Turijn (in de Mole Antonelliana) of Frankfurt. De 'eigen nationale' filmindustrie krijgt altijd een belangrijke plaats bedeeld. 

 De buitenaanblik van het DFF in Frankfurt doet een klassieke Duitse villa vermoeden, maar binnen is het gebouw heel hedendaags aangekleed. De vaste opstelling is gespreid over de eerste en tweede verdieping. De eerste brengt op meerdere 'eilandjes' verschillende aspecten van de geschiedenis van het film als medium. Als toeschouwer kan je op meerdere momenten mee experimenteren. 

(eigen foto - 1ste verdieping DFF)

De tweede verdieping toont hoe in de cinema het verhaal wordt opgebouwd met elementen zoals kostuums, decors, belichting, montage, muziek om bij de kijker een bepaald effect te bereiken. Tussen de verschillende aparte eilandjes rond een bepaald aspect is er centraal een ruimte met vier grote schermen. Daarop wordt een collage van filmclips getoond die mee de verschillende getoonde aspecten illustreren. Dit levert een bijzondere en boeiende kijkervaring op. 

(eigen foto - 2de verdieping
deel van centrale vier schermen
met collage van filmclips)

Op de zolderverdieping was er een tijdelijke expo over "Katastrophe"-films. De ondertitel van de tentoonstelling verheldert de invalshoek : wat komt er na het einde? Het thema ramp en catastrofe is duidelijk een vast thema dat van in de begin jaren reeds aanwezig was in de cinema en dat in deze warrige overgangstijd een bijzonder kleur krijgt.

Het DFF biedt voor elk wat wils : een eerste kennismaking, een overzichtelijke uiteenlegging van de complexiteit van het film maken, technische verhelderingen en inhoudelijke duiding. 

Schirn Kunsthalle

 Pal in het oude stadsdeel tussen de Römerberg en de Bartholomeüsdom ligt er in Frankfurt am Main een moderne tentoonstellingsruimte. De eigentijdse architectuur prangt zich tussen de heropgebouwde middeleeuwse burgerlijke en kerkelijke gebouwen. Het geheel krijgt daardoor een bijzondere spanning en uitstraling.

(Carlos Bunga foto Marc Deconinck)

Tijdens ons verblijf midden maart waren er drie verschillende expo's te zien. In de publieke doorgangsruimte (een rotonde) stond een installatie met oude meubelen en karton van de in Porto geboren Carlos Bunga (°1976). Deze artiest doet altijd architecturale ingrepen en zorgt daardoor voor een bevreemdende kijkervaring. Een 'huiselijk' meubel zoals een zetel of kast wordt tot steunpunt gemaakt voor een meterhoge kartonnen zuil. Hoe huiselijk is dat nog?

(Yuji Agematsu
foto: Marc Deconinck)

Binnen de kunsthalle was er een thematentoonstelling over wandelen (Walking), iets wat we in Europa massaal hebben (her)ontdekt tijdens de aflopende Covid-pandemie. Video's (o.a. Francis Alys), installaties, eigenzinnige kaarten, foto's brengen het wandelen in zijn veelvormigheid tot leven. Ik was onder anderen getroffen door een installatie van de Amerikaanse
kunstenaar Yuji Agematsu (°1956). Hij toont een geheel van 92 sigarettenverpakkingen in cellofaan waarin hij telkens enkele spulletjes heeft gestopt die hij tijdens wandelingen op zijn weg vond. Het lijken eerst een soort reliekhoudertjes tot de toeschouwer zich realiseert naar wat hij kijkt. Hoeveel zo'n verpakkingen zou de kunstenaar kunnen vullen met onze afval na een wandeling?

De tweede tentoonstelling in de Schirn Kunsthalle was van een heel andere aard. De titel van de expo is : Kunst für Keinen. Kunst voor niemand toont twaalf artiesten die door het Nazi-regime niet meer mochten en/of konden ten toon stellen

én die in Duitsland bleven. Ze bleven wel verder schilderen, tekenen, beeldhouwen...maar de dialoog tussen kunstwerk en publiek ontbrak in die periode 1933-1945. Ze werkten als het ware 'voor niemand'. Twaalf heel verschillende verhalen en heel verschillende soorten kunstwerken, maar de frustratie, pijn, angst en onzekerheid van ieder is zo merkbaar bij het rondwandelen doorheen deze mini-tentoonstellingen. Enkele van de getoonde kunstenaars zijn Otto Dix, Willi Baumeister, Jeanne Mammen (het affichebeeld is een van haar werken), Karl Hofer, Lea Grundig, Fritz Winter. Indrukwekkend vond ik het hoe de huidige generatie in Duitsland probeert die donkere bladzijden uit hun geschiedenis een plaats te geven. Zo werd bijvoorbeeld op zondagnamiddag een groepje lagere schoolkinderen door deze expo gegidst. Vroeg geleerd...

(Karl Hofer : Der Wächter 1936
eigen foto)

Met deze korte kennismaking mag het duidelijk zijn dat het aanbod van de Schirn Kunsthalle vraagt om gezien te worden. 

Communicatiemuseum Frankfurt

 Tijdens ons bezoek op 13 maart waren er in het communicatiemuseum van Frankfurt twee tijdelijke tentoonstellingen. Een eerste had als thema '100 jaar radio'. 

Op de bovenverdieping waren allerlei aspecten van een radiostudio heropgebouwd uit verschillende periodes. Ook de muziekcassettes en radiospeler met cassetterecorder ontbraken niet, evenmin als een zendinstallatie uit de jaren 1920. Ja, honderd jaar lijken tijdens in deze tentoonstelling méér dan een eeuwigheid geleden.

(radiozendinstallatie jaren 1920
eigen foto)

(eigen foto)

Op de tussenverdieping liep dan een thematentoonstelling van een heel andere orde. Brieven waren eeuwenlang het belangrijkste communicatiemiddel, zeker over grotere afstanden. Wanneer het postwezen wat meer democratisch wordt zien we postzegels verschijnen. En brieven met een postzegel zijn voor  bepaalde mensen blijkbaar heel inspirerend. De collectie bijzondere brieven die er te zien was getuigt daarvan. In een tijdperk waar alles meer en meer eenheidsworst wordt, zijn de daar getoonde brieven een verademing. De brieven zijn getekend door Alfred Scheffler en getuigen van een humorrijke fantasie. 

(eigen foto)

   

Museum für Kommunikation Frankfurt

 Tijdens ons bezoek aan Frankfurt am Main midden maart ontdekten we niet alleen 'klassieke' musea van kunst en cultuur, maar ook een museum ergens tussen geschiedenis en kunst in, het communicatiemuseum. Het gebouw zelf is modern, waar de andere musea aan de zogenaamde Museumsufer Frankfurt in een klassieke of neoklassieke setting zijn ondergebracht. Zoals het uiterlijk een buitenbeentje is, zo is wat je er kan ontdekken ook niet zomaar klassiek te noemen.

Aan de ingang staat een bijzondere sculptuur die visueel al meegeeft wat je kan verwachten : een paard draagt een resem meer recente communicatiemiddelen mee, zoals TV's,  radio's, computers, enz...

Hoe komen mensen met elkaar in contact vroeger en nu? Daarover gaat het in dit museum : het spijkerschrift en de briefcultuur, de postkoets en de evolutie van de telegrafie, de telefoon en de radio... tot aan de hedendaagse social media. De kelderruimte toont al die vormen kris kras door elkaar, zodat je als bezoeker kan ronddwalen en je verwonderen over hoe het allemaal (snel) is geëvolueerd. 

(meubel met televisie, en in de kast telefoontoestel en radiotoestel
eind jaren 1950 vgl. wat wij 'expo-stijl' zouden noemen
 naar wereldexpo in Brussel in 1958
eigen foto)

Ik denk dat het heerlijk moet zijn om dit museum te bezoeken met drie generaties, zodat wat wordt getoond nog meer 'body' kan krijgen. In deze opstelling is er al volop aandacht voor interactie tussen wat je ziet en je eigen interesse. Boeiend, leerrijk én ontspannend.

(eigen foto -
telefoontoestel tot eind jaren 1950/begin jaren 1960)