Meten is weten: het getal nul

De Poolse dichteres Wislawa Szymborska, Nobelprijs literatuur 1996, schreef vaak over de individuele mens met zijn particulariteiten midden de grote geschiedenis. Met enige afstand en tegelijk met veel humor kijkt ze naar de mens en zijn pogen om te leven in de alledaagsheid van het bestaan. Ze beschrijft geen helden, maar dank zij haar verzen krijgen ze toch een glans die uitnodigt tot mededogen.  Zo maakte ze een gedicht ter ere van de uitvinder van het getal nul. Hoe komt iemand erop?

GEDICHT TER ERE

Hij was eens. Hij vond de nul uit.
In een onzeker land. Onder een ster
vandaag misschien duister. Tussen jaartallen
-wie zou er een eed op doen. Zonder een naam,
zelfs geen betwiste. Onder zijn nul
liet hij ons niet één gulden gedachte na
over het leven dat is als. Ook geen legende,
dat hij op een dag bij een geplukte roos
een nul schreef en haar tot een boeket bond.
Dat hij vlak voor zijn dood de woestijn introk
op een kameel met honderd bulten. Dat hij insliep
in de schaduw van de zegepalm. Dat hij zal ontwaken,
wanneer alles zal geteld zijn
tot het laatste korreltje zand. Wat voor een man.
Door de spleet tussen feit en verzinsel
ontsnapte hij aan onze aandacht. Opstandig
tegen elk lot. Schudt
elke gedaante af die ik hem geef.
De stilte sloot zich boven hem, zonder het litteken van een stem.
Zijn afwezigheid kreeg het uitzicht van de horizon.
De nul schrijft zich vanzelf.
(uit de bloemlezing uit de poëzie van Wislawa Szymborska, samengesteld door Jeannine Vereecken, uitg. Poëziecentrum, reeks "Dichters van nu" 13, blz. 115)

Heel het gedicht speelt in die spleet tussen feit en verzinsel, in die nul-ruimte van het niet-bestaan die toch een horizon biedt, die als een eindeloze woestijn ons verleiden wil weg te trekken, die als een stilte is waar nooit een stem heeft weerklonken. Een nulliteit die zichzelf in een onzeker land schrijft zonder een naam.
Szymborska eert het niets, het getal nul op zo'n eigen speelse manier die onze gedachten prikkelt en  onze fantasie naar allerlei plaatsen uitstuurt.
En laat de economen nu maar spreken over nul-groei of de politici over nul-tolerantie.