De Bosche schilder Hiëronymus van Aken schilderde een bijzonder drieluik dat nu te zien is in het Pradomuseum in Madrid, de hooiwagen. Een fotografische reproductie is te bekijken in 's Hertogenbosch in het Bosch Art Center in de vroegere Sint-Jacobskerk.
Zoals op al zijn werken is ook op dit schilderij van Bosch een grote hoeveelheid aan scenes te lezen en bij elke scene vraagt de kijker zich af wat hij ziet en hoe hij dit moet interpreteren.
 |
| (eigen foto 9 april 2023) |
Als het drieluik dicht is zien we een tafereel dat over de twee helften heen te zien is: een grijzende man die van links naar rechts stapt en even over de schouder kijkt. Vele commentatoren van Bosch zien hier een soort 'elckerlyck' figuur, de mens -iedere mens- die op zijn levensweg van alles ziet en moet beslissen: blijf ik ergens 'plakken' (in de herberg? bij de dansers? ...) of stap ik verder op weg naar 'rechts', het goede (tegenover 'links' of het kwade...let wel zonder enige hedendaagse politiek connotaties...).
Dichters hebben ook bij menig tafereeltje van Bosch inspiratie gevonden. Zo ook Geert De Kockere die stil staat bij het dansende paar en de doedelzakspeler die hen van muziek voorziet.
Als je het vers luidop leest hoor je beter nog de ritmiek en het spel van klanken. Het gedicht danst als het ware mee met de figuren en tegelijk kan de speelman ook gezien worden als de dichter die ons leidt langs het schilderij.
van het speelveld van het leven
zit de speleman, nauwelijks te zien.
Hij doedelt en droedelt een deuntje,
verleidt een man,
verleidt een vrouw,
verleidt hen tot een dans.
En ze dansen en wansen,
de vrouw en de man,
om en om elkaar
naar de pijpen van de speleman.
Hij leidt de dans, andermans,
leidt en verleidt, de man, de vrouw
en ons allemaal.
(uit: Vroom, frivool, vilein. Poëtische vensters op Jheronimus Bosch, samengesteld door Pien Storm van Leeuwen, uitg. Ceedata, Chaam, 2016, blz. 51)
Let's Dance!
BeantwoordenVerwijderen