Van zoete kindertranen tot Passchendaele 1917

Je bent op zoek naar een canvas dat gerust mag beschilderd zijn om zelf als artiest er verder je ding mee te doen. Dus slenter je wat rond in de Kringloopwinkel en je komt naar huis met een zeemzoet schilderijtje van dertien in een dozijn. Kijk maar....

Je hebt je laten aanspreken door de herdenking van de Groote Oorlog en je bent onder de indruk van het massale bloedvergieten in mensonterende omstandigheden aan het Westelijk Front, vooral de troosteloosheid van het ploeteren in de West-Vlaamse klei rond Ieper tijdens de derde slag bij Ieper of ook bekend als de slag om Passendale in 1917.
In boeken allerhande en op het wereldwijde net heb je foto's verzameld over die menselijke ellende. Je hield enkele foto's aan de kant omdat die voor jou een uitnodiging vormden voor een schilderij. Zo hield je ook deze foto van enkele mannen in het desolate kapotgeschoten "Passchendaele" over.





Zo zette Sam Dillemans, -want over hem gaat het hier- een schilderij op in zijn reeks over de Eerste Wereldoorlog, in de kleuren van die reeks: wit ,zwart en donkere aardetinten. Als drager gebruikte hij het wenende kind, dat hij liet 'meespreken' bij het tafereel van de soldaten stappend op de houten passerelles over de modder en het kapotgeschoten bos. Hij spaart hele strepen van het onderliggende doek om boomstammen te verbeelden en de centrale ondergelopen bommenkraters worden gedeeltelijk gevormd door het kindergezicht met zijn schuinkijkende oog en de dikke traan langs zijn wang.
Het resultaat ziet er dan zo uit:

Enerzijds moet je als toeschouwer even glimlachen omdat je dit soort zoete schilderijtjes vaak heb gezien in 'klassieke' huiskamers. Dillemans als artiest die leeft van en voor zijn kunst vindt het  evenwel niet beneden zijn stand om zo'n doek te recycleren. Maar ik kijk dan onmiddellijk nog eens: de tranen van dat kind zijn tranen om de oorlog. Is het onschuldige kind niet vermoord in die schimmige soldaten soms zelf nauwelijks de kinderjaren ontgroeit, die ronddolen over het slagveld? Of is het een kind van een van die soldaten die (vergeefs) wacht op zijn vader die aan het Vlaamse front vecht? En is het niet elk onschuldig kind dat anno 2018 weent in Syrië of in Venezuela, in Zuid-Soedan of in een vluchtelingenkamp ergens in Europa, in...?

Sam Dillemans kruipt zo onder onze huid als toeschouwer. We zien de schilder in zijn picturale kunnen maar we zien ook de mens die schilderend getuigt over wat oorlog doet met mensen, dus over wat mensen andere mensen aandoen.

In zijn expositieruimte te zien (Eggestraat 2 te Antwerpen, nog tot midden december 2018.