Herlinda Vekemans presenteert ons in haar recente poëziebundel "Appelblauwzeegroen" een aantal niet altijd evidente zee- en/of waterdieren/diertjes. Zo heeft ze het over foraminiferen. Nog nooit van gehoord? Ik ook niet, maar het internet en het boek "De onbekende zee" van Janssen en Mees bieden informatie. En die helpt wel om het vers beter te begrijpen.
Eerst wat ik leerde via het internet. Foraminiferen worden ook wel gaatjesdragers genoemd. Het zijn ééncellige organismen met een uitwendig kalkskelet. Dit kalkskelet fossiliseert gemakkelijk en zijn in verschillende geologische lagen teruggevonden. De aard van de foraminiferen helpt archeologen en geologen om bepaalde aardlagen te dateren. Zelfs duizenden jaren na hun bestaan blijken ze zo nog nuttig voor de mens.
De dichteres heeft zich duidelijk ook geamuseerd op taalvlak. Ze speelt met woorden, klanken, rijmen. Als je het vers luidop leest, kan je het zo omtoveren tot een lied.
FORAMINIFEREN
Foraminifera
Lobjes, krinkjes en glinsjes
tupjes, impjes en insjes
 |
| (©Wikipedia) |
ragjes, limpjes en nilsjes
zigjes, vifjes, lirtjes en alle andere rifrafjes
Amuse-gueules voor baleinen en visvolle scholen
Kletsnatte klankspatjes in de voering van de zee
Foraminiferen
Ze sedimenteren en fossiliseren
Met hun solide kalkhuisjes
stempelen ze gesteenten
leggen verzonken oceaanfundamenten
en verbergen eerdere landplaten
Zelf verdwenen
dragen ze geheel moeiteloos
hele aardlagen en planetaire tijdschalen
(uit: Vekemans, Herlinda, Appelblauwzeegroen, uitg. Poëziecentrum, Gent, 2022, blz. 32)
Dank zij het boek van Janssen en Mees (De onbekende zee, uitg. Academia Press, 2022) weet ik nu dat foraminiferen behoren tot de restcategorie van de protisten. "Protisten zijn alle wezens met celkern die geen planten, dieren of schimmels zijn." (a.w. blz. 123) En even verder weiden ze uit over de foraminiferen, zij het op een minder poëtische manier dan Vekemans. Ik neem het graag over als leuke historische wetenswaardigheid...
"Nog vermeldenswaardige protisten uit de zee zijn de foraminiferen. De Griekse historicus Herodotus zou in de 5e eeuw v..C. al naar die organismen verwezen hebben, toen hij opmerkte dat de stenen van de piramiden van Gizeh vreemde vormen bevatten. De latere historicus Strabo (1e eeuw n.C.) vermeldde de theorie dat het versteende linzen waren, restanten van de maaltijden van de arbeiders die de piramides bouwden. Nu weten we dat de kalkhoudende nummulieten kleine zeewezentjes zijn die tot de groep Foraminifera behoren. De nummulieten van de piramide van Gizeh hebben wellicht geleefd in ondiepe oceanen van het Eoceen, zo'n 56 tot 34 miljoen jaar geleden. In vergelijking met die eerbiedwaardige geologische ouderdom zijn de piramiden van Gizeh (ongeveer 4500 jaar oud) piepjong. "(a.w. blz. 124).
Foraminiferen ...inspiratie voor wetenschappers en dichters. Hoe mooi is dat toch!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten