De oorlog eindigt niet met het zwijgen van de wapens. De wonden zijn nog niet geheeld, de doden nog niet vergeten, de schade nog niet geleden. Dat was zo in 1918, nu al honderddrie jaar geleden, dat is zo voor de oorlogen ervoor en voor de oorlogen sindsdien.
Op vele manieren werden en worden oorlogsslachtoffers herdacht. Pars pro toto (een exemplum voor alle slachtoffers) wil ik hier even stilstaan bij het leven van een Canadese soldaat, die Wereldoorlog I heeft overleefd, private John Fisher. Hij diende bij de Royal Winnipeg Rifles, begenaamd de Little Black Devils (de kleine zwarte duivels), wat verwijst naar het insigne van het bataljon.
 |
| (insigne van Royal Winnipeg Rifles) |
Tijdens de oorlog werd hij zwaar gewond en werd er na vele kleinere ingrepen toch besloten om een been te amputeren tot aan zijn knie. De wapens zwegen dus op 11 november, maar zijn eigen oorlog bleef duren : hij werd zijn hele verdere leven geteisterd door nachtmerries en had last van slaapwandelen. Hij keerde terug naar Canada, huwde in 1927 en werd vader van twee meisjes (waarvan een stierf aan wiegendood).
Tijdens Wereldoorlog II weigerde hij met een wagen te rijden, want in de Groote Oorlog herinnerde hij zich dat het meermaals gebeurde dat wapens, rantsoenen en ander hulpmateriaal de troepen niet bereikte wegens brandstoftekort. Hij ontving meerdere medailles.
 |
| (eigen foto) |
Zijn verhaal vertelt de Canadese artieste Jane Sterbak in de tentoonstelling "Trees for memories" in de Villa Empain (Brussel)(zie ook berichten van 1oktober en daarna). Zoals de andere aangezochte kunstenaars ontving ze een eikenhouten blok die ze verzaagde tot een kist, waarin ze aarde legde, een plakkaat met foto en het verhaal van John Fisher, zijn beenprothese en medailles.
De wonden van een oorlog woekeren en tekenen de overlevers maar ook hun familie en vrienden en nabestaanden. De vloek van een oorlog blijft generaties duren en dat maakt werken aan vrede dan ook zo belangrijk. De wapens die opgeborgen liggen in het hart en het geheugen moeten ook hun vuurkracht kwijt geraken. Dan wordt een wapenstilstand ook een vredesbestand.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten