Kiezen voor veiligheid of verandering?

(kopie van flyer)

In november heb ik genoten van Toneelgroep Maastricht met hun bewerking van de roman van Dostojevski. Deze toneeladaptatie is voor mij de aanzet om (eindelijk) deze klassieker van de wereldliteratuur te  lezen.
De gebroeders Karamazov zijn de zonen die elk op hun eigen manier in een gevecht gewikkeld zijn met hun vader om zo hun eigen identiteit te vinden. De verschillende figuren zijn allen bezig met de grote vragen van het leven : liefde en haat, het geestelijke versus het lichamelijke, macht en hebzucht, meegaandheid of onverzettelijkheid, (on)waarde van kunst, vrijheid en onvrijheid, schuld en boete...
De bewerking zorgt voor heftige momenten waar de tekst en inhoud heel centraal staat en voor ogenblikken van intens speelgenot met een grote interactie tussen de personages. Er is veel humor en veel hartstocht zodat deze theaterervaring de toeschouwer kan blijven boeien en meeslepen in dat grote eindeloze gevecht van de zonen met hun tirannieke vader. Elke zoon moet zijn keuze maken op welk manier hij zijn geschiedenis met zijn vader een plaats geeft in zijn leven.

In diezelfde dagen bracht de Vlaamse Opera het werk van Moesorgski "Khovansjtsjina", ook al een werk dat mensen toont die worstelen met angst, tirannie en onzekerheid. Voor mij, samen met Elektra tot nu toe de beste opera van dit seizoen.
Deze opera biedt ons als toeschouwer niet echt personages waarmee we ons willen identificeren. De machtsstrijd tussen de oude garde en de aspirant-tsaar Peter biedt weinig menselijk verheffends; de Oudgelovigen vluchten in hun eigen gelijk en kiezen voor het vuur. Het operaverhaal situeert zich rond de eeuwwisseling van het jaar 1700, maar blijft brandend actueel. In tijden van onzekerheid is het lastig kiezen en veranderingen kunnen blijkbaar niet zonder geweld, doodslag en brutaliteit. Hoe moeten wij onze houding bepalen? Welk kompas hebben we? Wat is waarheid? Wat is vrijheid? Wat is rechtvaardigheid?
De stevige muziek van Moesorgski en de mooie sterke enscenering door David Alden zorgden voor een overweldigende ervaring, die mij nu nog, na drie maanden vasthoudt. En dan zou VRT-journalist Tim Pauwels nog durven vragen waarom we naar die oude verhalen zouden moeten gaan kijken. (interview zondag 22 februari in De Zevende Dag n.a.v. premiere Aknaten)? Mijnheer Pauwels, denkt u werkelijk dat de mens zoveel veranderd (en verbeterd) is in vergelijking met 3000 of 300 jaar geleden? Zo naïef ben ik niet, zo verwaand ook niet.