Het menselijke gelaat door kunstenaars gevangen. (2)

(portret van J.P.Gaultier door
Pierre en Gilles; afbeelding
gevonden op het internet)

Na het bezoek aan de renaissanceportretten, schilderijen met hun eigen metier, bezochten we het andere luik van de Bozardubbeltentoonstelling, nl. "Faces Now" over Europese portretfotografie sinds 1990.
We stapten een heel andere wereld binnen : onze tijd en het beeldend medium van onze tijd par excellence de fotografie. Het metier van de fotograaf laat zich anders lezen dan dat van een schilder. Compositie, kadering, kleur of zwart-wit, invalshoek, uitsnede, grootte van de print, keuze van het onderwerp.

Om met dit laatste te beginnen : de 'oude schilders' en de eerste fotografen portretteerden de mensen die hen konden vergoeden. Nu kan iedereen vastgelegd worden via een foto. Het zijn nu de fotografen zelf die veelal hun onderwerp kiezen en hun invalshoek. We krijgen zo een veel democratischer reeks 'onderwerpen' in vergelijking met de renaissanceschilders. We zien ook hoe fotografen vaak werken in reeksen of series rond een bepaald thema, een bepaalde groep mensen of een bepaalde pose. Hoe vertrouwd we ook zijn met het medium fotografie, toch voelen we in de tentoonstelling aan dat we als kijker worden gestuurd, gemanipuleerd, gericht op wat de fotograaf en/of zijn onderwerp wilt dat we zien. Zo slaagt de expo in zijn opzet om ons bewust te maken van de beïnvloeding van onze perceptie en de constructie van een identiteit.
De sturing van onze blik is bvb. bijzonder duidelijk in het portret van Anton Corbijn die op zijn knieën ging om Luc Tuymans te fotograferen en die ons als toeschouwer dwingt om zo op te kijken naar de schilder.
De toon van de tentoonstelling is vrij somber en ernstig: weinig vrolijkheid te zien. De foto's van Darzacq met mensen met een verstandelijke beperking zijn een van de uitzonderingen hierop. Vandaar dat ik als klein tegengewicht bij dit artikel deze Pierre en Gilles plaats. Zij ontbraken feestelijk met hun frisse kleuren en hun ondeugende onderwerpen.
Een hoogtepunt voor mij was zeker het doodsportret van Jan Hoet door Stefan Vanfleteren. Zo dood als Jan Hoet daar is, is hij wel heel erg aanwezig. Om stil bij te worden. En omdat deze foto na de tentoonstelling teruggaat naar de familie Hoet is deze expo alleen al de moeite waard.