Op geregelde tijd wordt een nieuwe poging ondernomen om filosofie te brengen naar een breder publiek. Bij een onderwerp als filosofie vind ik het bijhorende boek daarbij minstens even belangrijk omdat zo de vluchtigheid van het medium TV wordt bijgesteld.
Ik heb zopas het boek van de reeks in huis gehaald. Dat zal een plaats krijgen naast nog zo'n boek, nl. "Kleine leerschool van het filosofisch denken" van Karl Jaspers (Bijleveld, 1995 2e druk). Dat laatste boekje kwam er als neerslag van een lezingenreeks op de Beierse Omroep rond 1965. Het opzet is inhoudelijk gelijklopend en ik zal in de komende maanden met plezier deze beide boeken lezen.
In eerste instantie valt mij de titel op waarmee de schrijvers hun waar op de markt brengen. Jaspers, net als het andere goede introductieboek-maar dan wat minder populariserend- van Cornelis Verhoeven met als titel "Inleiding tot de verwondering" (Ambo, 1967), kiezen voor een neutrale titel. Daartegenover is de titel bij Van Brabandt minder vrijblijvend, ook al blijft hij in de buurt van Verhoeven. "Het voordeel van de twijfel is de verwondering" schrijft hij in zijn inleiding(blz.15).
De ondertitel van de reeks (Hoe filosofie je leven kan veranderen) en de inleiding van het boek zijn heel duidelijk over het engagement van de schrijver. Twijfel wordt positief ingevuld als bewustmakend, activerend, protesterend. In deze dagen waar de druk groot is om te presteren, te doen, te consumeren en om in de sociale media op te vallen met one-liners en stellige uitspraken wordt twijfelen en onzekerheid doorgaans heel negatief afgeschilderd. Daarnaast zien we hoe op diverse plekken op de aarde regels worden opgelegd, wetten worden uitgevaardigd en mensen worden vervolgd en gedood vanuit een stellig geloof in eigen gelijk zonder twijfel of nuances. Deze Canvas-reeks toont dat het anders kan. Alhoewel... Van Dales' woordenboek zegt dat twijfel in filosofische zin betekent : een toestand van geestelijke onbeslistheid. De titel van de reeks en de inleiding van het boek zeggen dan wel dat de programmamaker heel beslist is over de twijfel. Er mag en moet getwijfeld worden, maar ook aan de twijfel?
Alleen heb ik het wat moeilijk met het eerste deel van de titel : het voordeel (van de twijfel). De twijfel (of het meer neutrale 'de verwondering') moet als positief voorgesteld worden, zoveel is duidelijk. De term 'voordeel' past mij dan net iets teveel in onze tijd van cijfers ('meten is weten'), winst en nuttigheid. En in die lijn heeft de ondertitel (hoe filosofie je leven kan veranderen) ook wat teveel suggestie van nuttigheid. Mijn alternatieve titel voor de reeks en het boek zou dan ook meer neutraal zijn : "Investeren in verwondering". Ik weet dat het niet klinkt en niet zo zou 'verkopen'. En ja, de kijkers moeten gelokt worden en het programma bekeken. En daarin is Stefaan Van Brabandt wonderwel geslaagd. Dat is dan ook het voornaamste.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten