zaterdag 11 februari 2017

Film en poëzie: driewerf hoera! (3)

"A quiet passion" is een film die zijn titel helemaal waar maakt: we zien de dichteres Emily Dickinson die in een schijnbaar rustig leventje zonder noemenswaardige gebeurtenissen vol is van hartstocht.


We ontdekken in de eerste beelden al een meisje dat weet wat ze wilt en in school botst met de conventies en haar leraressen. We volgen dan haar levensweg en hoe zij met een stille onverzettelijkheid haar eigen weg gaat. De saaie middagen met buren of met de dominee, de wandelingen met familieleden of vriendinnen, de spanningen met haar vader...we zien ze op zo'n mooie manier gefilmd, in een zacht licht en omweven met gedichten en gedachten. En we bemerken hoe Cynthia Nixon als Emily haar eigenheid beschermt dank zij haar humor en haar poëzie. We zien haar hoop om gepubliceerd te worden en haar ontgoocheling als dit niet zo goed lukt. We zien haar twijfelen of ze een man zal zoeken en dan toch besluiten tot haar enige liefde, de dichtkunst. Zo groeit en evolueert ze geleidelijk aan voor onze ogen tot een feministe avant la lettre.
Ook al gebeurt er voor een oppervlakkige blik niets spectaculair, toch weet Terence Davies ons te boeien door op een subtiele manier die dualiteit en die innerlijke spanningen te verbeelden. Het is een plezier voor het oog en voor de geest. En een aanleiding  om op ontdekkingstocht te gaan in de gedichten van deze bijzondere en belangrijke dame in de poëzie. Zo ging ik ook snuisteren in haar verzen.

Emily Dickinson is een heel andere dichter in vergelijking met Neruda. Zij wrikt en polijst en schuurt tegen de taal aan om de conventies te masseren, soms te bruuskeren tot ze uitdrukt wat zij wil uitdrukken. De gedachtestreepjes en de onverwachte afbrekingen van zinnen zijn een van haar middelen hiertoe.  In het volgende gedicht analyseert Emily Dickinson ongenadig de levensloop van de mens. Die onvermijdelijke gang van het leven wordt opgeroepen doorheen die herhaalde aanhef: and then/en dan. Ze is zelf slechts 33 jaar als ze deze verzen schrijft.

The Heart asks Pleasure - first-                                    Het Hart vraagt eerst - Plezier-
And then - Excuse from Pain-                                      En dan - Vrij zijn van Pijn-
And then - those little Anodynes                                  En dan - de kleine Artsenij
That deaden suffering -                                                 Die 't lijden stil doet zijn -

And then -to go to sleep -                                              En dan - te mogen slapen-
And then - if it should be                                              En dan - als het van zijn
The will of its Inquisitor                                               Inquisiteur de wil mocht zijn
The privilege to die -                                                     Het voorrecht dood te gaan-

(uit: Emily Dickinson, Verzamelde gedichten. Vertaling en commentaar Peter Verstegen, uitg. Van Oorschot, Amsterdam, 2011, blz.190)



Geen opmerkingen:

Een reactie posten