Vrouwen met toekomst : een drieluik - het middenpaneel

De twee films eindigen op een moment dat de vrouwen in de hoofdrol bewust opstappen uit hun 'verleden'. Nathalie (L'Avenir) slaat een bladzijde om in haar levensboek bij de geboorte van haar eerste kleinkind, Hatidze (Honeyland) stapt weg van de plek die haar ooit leven bood (via haar moeder, de bijen en een eigen huis) omdat daar alleen nog dood en leegte overblijft. De leefomstandigheden van beide vrouwen zijn compleet verschillend, maar de uitdaging is gelijkaardig: verder schrijven aan hun leven met een grote vrijheid omdat ze vrij komen van hun verleden. Die 'nieuwe' toekomst, die ongevormde vrijheid vormt het middenluik van deze triptiek. Vraag is natuurlijk hoe vorm te geven aan deze toekomst? En -zoals het woord zelf zegt- wat er op ons toekomt...

Is deze toekomst een donkere woelige zee, zoals in het drieluik dat ik gefotoshopt heb bij de aanzet (zie post van 9 september), beeld van Thierry De Cordier gezien tijdens een thematentoonstelling over "De zee" in Muzee Oostende, enkele jaren geleden? Of is deze toekomst een zonsopgang, zoals de foto van een boomgaard in Haspengouw net na zonsopgang?  "Que l'avenir soit un orient au lieu d' être un couchant, c'est la consolation de l'homme." (Dat de toekomst een zonsopgang is en geen zonsondergang zal zijn, is de troost van de mens). Dit is een quote van Franse schrijver Victor Hugo (1802-1885). Deze visie past bij de Franse film "L'Avenir", terwijl de donkere zee eerder zou kunnen passen bij 'Honeyland'. Ook al is de ene film een fictie en de andere een documentaire, toch blijft de vraag overeind: hoe stappen deze vrouwen naar hun toekomst toe? En hoe gaan ze om met wat op hen toekomt?

Naast dit aspect van hoe toekomst te beleven, tonen beide films ook hoe mensen zich proberen te verhouden tot de natuur. Ook een heet hangijzer in onze dagen van klimaatopwarming, milieuverontreiniging, ecologisch en duurzaam bouwen en leven, en dies meer.

(still uit Honeyland)

De idealisering van het leven dicht bij de natuur van de Parijse ex-student Fabian staat wel in schril contrast met het leven in de woestenij van Macedonië zoals we dat zien in "Honeyland". Hoe zouden mensen die gehard zijn door het leven in een onherbergzame streek de idealen en levenswijze van Fabian en zijn vrienden bekijken? En zelfs een leven als dat van Hatidze ontsnapt niet uit de klauwen van het kapitalisme met zijn destructieve gevolgen voor natuur én voor mensen.

Deze twee vrouwen hebben mij via deze films aan het denken gezet over onze tocht naar een zonsopgang, onvermoed anders dan verwacht. Uitdagend in deze onzekere tijden waar men de indruk heeft dat er een bepaald soort samenleven voorbij is, zonder dat we al zien hoe de nieuwe zonsopgang er zal uitzien. Hoe zien we onze toekomst, individueel en als samenleving: als een woeste donkere zee of als een mistige zonsopgang?